سرویس تئاتر هنرآنلاین: با نگاهی گذرا به تاریخ و تمدن ایران به خوبی می‌توان دریافت که کشور ما یکی از کهن‌ترین و سنتی‌ترین کشورهای جهان است. طبیعتاً در کشوری با این قدمت تاریخی فرهنگی، همه عناصر تشکیل‌دهنده فرهنگ انسانی در کنار هم و موازی با یکدیگر خلق می‌شوند.

در زمینه هنر نمایش می‌توان ادعا کرد این روحیه قبل از اسلام به شکلی روشن در میان ایرانیان پیدا شده، همان روحیه حماسی، مذهبی که در قالب شبیه و حماسه‌سازی "کین سیاوش" خودش را نشان داده بود. این روحیه در بعد از اسلام به دلیل ارادت خاص ایرانیان به اسلام و خاندان اهل‌بیت، زمینه‌ساز شکل‌گیری و تکامل شکلی مقدس از هنری، بنام تعزیه شد.

تعزیه یا تعزیت به معنی سوگواری، برپایی یادبود عزیزان از دست رفته، تسلیت، امر کردن به صبر و پرسیدن از خویشان درگذشته و در برخی مناطق ایران مانند خراسان به معنای مجلس ترحیم است. اما آنچه به عنوان تعزیه مشهور است گونه‌ای از نمایش مذهبی منظوم است که در آن عده‌ای اهل ذوق و کارآشنا در جریان سوگواری‌های ماه محرم و عزاداری‌های اسلامی و برای نشان دادن ارادت و اخلاص به اهل بیت، طی مراسم خاصی بعضی از داستان‌های مربوط به واقعهٔ کربلا را پیش چشم مخاطبان بازآفرینی می‌کنند.

مهمترین ویژگی تعزیه فاصله‌گذاری و آگاهی شخصیت‌های قصه از سرنوشت‌شان است. آگاه بودن اشقیا نسبت به شقی بودن خود و معصوم بودن خاندان پیامبر. طبیعی است که تعزیه با محتوائی غنی و فرم یگانه، نه تنها از جایگاهی ویژه در فرهنگ نمایشی ما برخوردار است، بلکه به عنوان سمبل هنر نمایش ایرانی معرفی می‌شود.

گنجینه‌ آیین‌های عاشورایی همه ساله در ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان با نمودهای درخشانش که در تار و پود همه‌ اقشار و عرصه‌های جامعه، جاری و ساری می‌شود، چشم‌ها را خیره و دل‌ها را شیفته می‌کند. می‌توان گفت تعزیه، تجلی خلوص و سیر و سلوکی است زیبا به سمت حقیقتی جاوید.

امسال نیز به مانند سال‌های گذشته، مجالس تعزیه و شبیه‌خوانی بسیاری در سراسر کشور برگزار می‌شود و علاقمندان به اهل بیت و هنرهای نمایشی می‌توانند با حضور در آنها شاهد روایت شجاعت‌ها و شهادت خاندان پیامبر باشند. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

با آغاز ماه محرم، خانه هنرمندان ایران همچون سال‌های گذشته میزبان مراسم تعزیه‌خوانی است. گروه آیینی "راویان عاشورا" به مدت ۱۰ شب از ساعت ۱۷ به برگزاری تعزیه برای مخاطبان می‌پردازند.

در کنار مراسم تعزیه‌خوانی، آثار خطاطی شهرام روحی نیز در شب‌های آتی به نمایش در خواهد آمد. از برنامه‌های دیگر در این ۱۰ شب می‌توان به نمایشنامه‌خوانی با موضوع عاشورا با حضور هنرمندان مطرح کشور با همکاری خانه تئاتر و برگزاری نمایشگاه آثار خط عاشورایی اشاره کرد. علاقه‌مندان برای حضور در مراسم تعزیه‌خوانی می‌توانند از ساعت ۱۷ به فضای باز خانه هنرمندان ایران مراجعه کنند.

همچنین همزمان با این ایام، گروه‌های تعزیه‌خوانی به مدت 10 شب به اجرای مراسم تعزیه‌خوانی در فرهنگسرای ارسباران می‌پردازند. این تعزیه‌خوانی‌ها به همان سبک سنتی و قدیمی مراسم تعزیه است که به سبب اجرا در سِن تئاتر فرهنگسرای ارسباران، بعضی ملاحظات مانند میزانسن و طراحی نور در آن لحاظ شده است. مجالس تعزیه مجلس شهادت حضرت قاسم ابن الحسن امورز چهارشنبه 29، مجلس شهادت حضرت ابوالفضل(ع) پنجشنبه 30، مجلس شهادت امام حسین(ع) جمعه اول آبان و مجلس بازار شام و وفات حضرت رقیه (س) دوم آبان ماه در فرهنگسرای ارسبارن واقع در خیابان شریعتی، بالا‌تر از پل سیدخندان، خیابان جلفا، در ساعت 19:30 اجرا می‌شود.

گفتنی است؛ همزمان با فرا رسیدن ایام سوگواری امام حسین (ع) و یاران فداکارش رپرتوار اجراهای خیابانی "حماسه حسینی و دفاع مقدس" از روز جمعه 24 مهرماه تا جمعه اول آبان ماه در محوطه تئاتر شهر میزبان علاقه‌مندان تئاتر خواهد بود. طبق برنامه ریزی‌های صورت گرفته امروز چهارشنبه 29 مهرماه نمایش‌های "دو برادر" کار پژمان کاشفی، "خاک بر آیینه" جمشید عسگری، "جان و جن" فاطمه رادمنشف "خاکریز" زهرا غلامی، "روایت غریب یک نامه" مسعود محرابی، "دو سرباز" پیام عزیزی، "آبی" هادی عطایی، "عمو واکسی" مرتضی وکیلیان ، "فرشته ماهی ها در خاک" علی عمرانی به صحنه می‌روند.

پنجشنبه 30 مهرماه نیز نمایش‌های "کات" کار فرامرز قلیچ خانی، "نفس حق" فیروز وحید زاده، "جشن تولد مرگ" احسان فلاحیان و زینب قمری، "غواص نا خدا نیست" کاوه مهدوی، "از کربلا تا کربلا" حمید رضا نوری، "هل من ناصر" مرتضی کهن، "دوران صبوری" مهدی حبیبی، "جشنواره شنای پروانه ای" علی محمد رادمنش، "فرشته ماهی ها در خاک" علی عمرانی اجرا می‌شوند.

همچنین جمعه اول آبان آثار "خاک بر آیینه" جمشید عسگری، "مادرم سلام" حامد زارعان، "دو سرباز" پیام عزیزی، "روایت غریب یک نامه" مسعود محرابی، "جان و جن" فاطمه رادمنش، "خاکریز" زهرا غلامی، "عمو واکسی" مرتضی وکیلیان، "آبی " هادی عطایی، "دو برادر" پژمان کاشفی میزبان عزاداران حسینی خواهند بود.

انجمن تعزیه ایرانیان نیز با همکاری گروه تعزیه‌داران تهران به سرپرستی عنایت‌اله قاسمی در "حسینه فاطمه زهرا" واقع در خیابان خیابان استاد معین به مدت 13 شب، از شب اول محرم مجالسی چون تعزیه حضرت زهرا، تعزیه حجت الوداع، شهادت حضرت مسلم، طفلان مسلم، تعزیه حر، شهادت حضرت قاسم، شهادت حضرت علی اکبر، شهادت حضرت عباس، شهادت حضرت امام حسین علیه السلام ، ورود به قتلگاه، بنی اسد و وفات رقیه را اجرا می‌کنند. این مجالس هر شب ساعت 20 تا 22:30 برگزار می‌شود.

همچنین مراسم‌های تعزیه‌ای به سرپرستی علاءالدین قاسمی به مدت ده شب در شهرک حصارخوروان برگزار می‌شود.

گروه تعزیه حضرت "سیدالشهداء" به سرپرستی احمد عزیزی تا ۱۱ محرم ساعت ۲۰:۳۰ در تکیه حسینی به اجرای تعزیه می‌پردازند. مجالس تعزیه با محوریت حادثه عاشورا به مدت 10 شب برپا می‌شود و شبیه‌خوانانی چون حمزه کاظمی، علی قوی دل، حسین حیدری ،، حسین حیدری، محمد میر نظمی، امیر علی حیدری، یوسف عزیزی، دانیال جانقلی و احمد عزیزی در آن مشارکت خواهند داشت. این مجالس تعزیه با همکاری انجمن تعزیه ایرانیان در تکیه حسینی واقع در میدان قزوین، رو به روی بیمارستان فارابی برگزار می‌شود.

از دیگر مجالس تعزیه انجمن تعزیه ایرانیان با همکاری گروه متولیان "قمر بنی هاشم" به سرپرستی حجت اله میناوند در میدان نبوت کرج به مدت ده شب، از شب اول محرم تا عاشورای حسینی مجالسی چون تعزیه امام رضا، شاه چراغ، حضرت زهرا، شهادت حضرت مسلم، تعزیه طفلان مسلم، تعزیه حر، شهادت حضرت قاسم، تعزیه شهادت حضرت علی‌اکبر، شهادت حضرت عباس و شهادت حضرت امام حسین علیه السلام را برپا می کنند. این مجالس هر شب ساعت 21 الی 24 برگزار می شود.

ویژه برنامه های نمایشی با موضوع محرم و قیام عاشورا نیز از سوی معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری با موضوع محرم و قیام عاشورا برگزار می شود. اجرای نمایش های هنری و آیینی (تعزیه، خیابانی، صحنه ای، . . .) با محوریت معرفی حماسه‌سازان عاشورایی، تعزیه‌خوانی در مدت یک هفته در هر منطقه با هدف احیای آئین‌های سنتی عزاداری، اجرای سوگنامه نمایشی محرم شامل ویژه برنامه فرهنگی هنری حماسه علمدار كربلا در میدان امام حسین (ع) بخشی از این برنامه‌ها به‌شمار می‌رود.

از سوی دیگر، بازخوانی نقش کودکان در کربلا با هدف درک کودک امروزی از واقعه کربلا ، اجرای نمایش هنری با محوریت فرهنگ ایثار و شهادت، اجرای تعزیه در 4 پایانه مسافری شهر تهران در دهه اول ماه محرم، پخش نمایش‌های رادیویی مربوط به ماه محرم و صفر با استفاده از ظرفیت رادیو مسافر، مراسم پرده‌خوانی، اجرای مراسم تعزیه در سایت ورزشی برج میلاد، دهه دوم به مدت 10 شب، اجرای تئاتر دیر راهب به مدت 4 شب در سالن اصلی از جمله برنامه‌های نمایشی شهرداری تهران در ایام محرم و صفر است.

مجالس تعزیه و شبیه‌خوانی نیز به سرپرستی محسن هاشمی تا آخر دهه نخست محرم در تکیه اعظم "برقان" و خیابان قیام اتوبان آهنگ و دهه دوم محرم مراسم‌های تعزیه‌ای در تکیه "دارقاضی" کن برگزار می شود.

انتهای پیام/