شهناز سلطانی/ هر قیمه‌ای که به مذاقمان خوش بیاید می‌گوییم مزه قیمه «نذری» می‌دهد. این یعنی نذری‌های محرم نه فقط در محرم که در همه روزهای سال در ذهن ما حک شده است و این نذری‌ها یک «معیار» به حساب می‌آید برای سنجیدن کیفیت بقیه غذاها. مردم  از دل و جان، سعی می‌کنند بهترین‌ها را برای نذری در نظر بگیرند و بیشترین تلاش را برای تهیه آن به کار بگیرند، قصه نذری‌های ماه محرم برای خودش مثنوی هفتاد من است که هرچه بگویی باز هم نا‌گفته‌های زیادی دارد. حالا دیگر سال‌هاست که به فهرست نذری، چیزهای دیگری هم اضافه شده است. اگر غذاهای نذری، یک وعده گرسنه‌ای را سیر می‌کند نذرهایی مثل اهدای خون یا بخشیدن کتاب، از این فرا‌تر می‌رود و «جان» می‌بخشد و روح را جلا می‌دهد.


  نذری؛ سنتی و ساده یا از رستوران با همه مخلفاتش؟
از وقتی یادم هست، مادر، اولین شب محرم چند کیلو قند می‌شکند و یک بسته چای معطر هم رویش می‌گذارد و می‌دهد به چایخانه مسجد قدیمی محل. البته این فقط مادر جان نیست که سال‌هاست چنین نذری ادا می‌کند. هنوز هم خیلی‌ها از همین دست نذر‌های کم هزینه و ساده دارند که با خلوص نیت ادایش می‌کنند. در همین مسجد قدیمی، کسانی هستند که گوسفند قربانی می‌کنند و گوشت آن را برای کمک به پخت غذای ظهر تاسوعا و عاشورا راهی یخچال‌های آشپزخانه مسجد می‌کنند. عده‌ای هم برنج نذر می‌کنند. یعنی همه یا بخش زیادی از برنج مصرفی روزهای تاسوعا و عاشورا را تقبل می‌کنند. عده‌ای هم هستند که کم و کاستی‌های ظرف و ظروف و دیگ‌های پخت‌وپز غذا و هر چیزی را که لازم است خریداری می‌کنند. خلاصه که همه دست به دست می‌دهند تا همه چیز برای مهمانان سفره با برکت آقا ابا عبدالله مهیا باشد و کم و کسری در میان نباشد. این فقط قصه این مسجد قدیمی محل نیست. این روز‌ها در همه تکایا و حسینیه‌ها و مساجد، خیلی‌ها آستین بالا زده‌اند تا قدمی هرچند کوچک بردارند.
دوستی می‌گفت من نذر کرده‌ام که هر سال به شست‌وشوی ظروف و دیگ‌های مسجد کمک کنم و تا وقتی که زنده‌ام و توان دارم این کار را می‌کنم. از آماده سازی مقدمات عزاداری در روزهای قبل از شروع ماه محرم گرفته تا جارو کردن مسجد بعد از عزاداری، همه و همه حساب و کتاب دارد و هر کسی به نیتی دست به کار می‌شود آن هم کاری با جان و دل و بی‌هیچ چشمداشتی از هیچ بنده‌ای.
البته که این فقط ما مسلمانان و شیعیان نیستیم که ید طولایی در بذل و بخشش‌های محرم داریم. کم نیستند اقلیت‌هایی که در همین ایام عزاداری سیدالشهدا(ع) خودشان پای ثابت نذری هستند و ارادتشان را به امام حسین(ع) این‌گونه نشان می‌دهند.
برخی دیگر هم هستند که این روز‌ها گوسفند‌های قربانی و غذاهای نذریشان را به شیرخوارگاه‌ها، خانه‌های سالمندان و مراکزی از این دست هدیه می‌کنند.
در این روز‌ها نه فقط آدم‌ها دست سخاوتشان را باز کرده‌اند که مهربان‌تر و بی‌آلایش‌تر دست می‌گیرند.
اما، چند سالی است که تجملات پایش را به نذری‌های محرم هم باز کرده است. منوی غذای محرم قبلا فقط چند قلم مثل قیمه و قورمه و عدس پلو و از این دست غذا‌ها بود، اما حالا باقالی پلو با ماهیچه و بختیاری و ... هم البته به اضافه مخلفاتش از جمله نوشیدنی و سالاد آن هم از یک رستوران نسبتا گران قیمت، وارد فهرست نذری‌ها شده. البته در نیت چنین افرادی که این‌گونه دست به جیب می‌شوند نباید تردید کرد که خیر است حتما، ولی سادگی و بی‌پیرایگی نذر‌های سنتی که با کار گروهی عده‌ای از مردم اعم از فامیل، دوست، آشنا، همسایه و اهل هیات به انجام می‌رسد و موجب نزدیک‌تر شدن دل‌ها به هم می‌شود، چیز دیگری است، آنقدر که همه ما عمری با آنها خاطره داریم. رسم‌هایی که نه فقط نوستالژیک‌اند که در آن فرهنگ دیرینه‌ای نهفته است و نمی‌توان از کنارش ساده گذشت.
نذری‌ها را نباید صرفا به چشم یک وعده غذا دید.