در حالي كه اظهارات شاهدان عيني احتمال عمدي بودن افتضاح منا را تقويت ميكند و موجي از اعتراضات رسمي و غير رسمي را عليه رژيم آل‌سعود رقم زده است، مقامات آل‌سعودآمار 4هزار نفري اين حادثه كه توسط وزارت بهداشت خود اين رژيم اعلام شده بود را نادرست خوانده و تعداد جان باختگان مراسم حج در منا را همان 769 تن اعلام كردند، اين در حالي است كه فقط حدود هزار و 100 عكس براي ديپلمات‌هاي خارجي به منظور كمك به شناسايي جان باختگان توزيع شده است.
در حالي كه مقام‌هاي هند و پاكستان اعلام كرده بودند مقام‌هاي عربستان هزارو 90 تصوير متعلق به كساني را كه در فاجعه پنج‌شنبه گذشته در منا كشته شدند به ديپلمات‌هاي آنها ارائه كرده‌اند، ژنرال منصور التركي، سخنگوي وزارت كشور عربستان به خبرگزاري آسوشيتدپرس گفت: تصاوير توزيع شده بين ديپلمات‌ها شامل افرادي كه در اثر عوامل طبيعي جان باخته‌اند نيز مي‌شود. بسياري از اين جان‌باختگان زائراني هستند كه بدون مجوزهاي قانوني در عربستان سكونت دارند و مراسم حج را انجام داده‌اند! همچنين به گفته اين مقام عربستاني، برخي از اين افراد كشته شده كارگران متعلق به كشورهاي جنوب آسيا هستند كه كار در عربستان را انتخاب كرده‌اند تا بتوانند حج ابراهيمي را به عمل آورند. بنا به ادعاي التركي فهرست افراد جان باخته همچنين شامل قربانيان ناشناسي از ميان 111 نفر كشته شده در حادثه سقوط جرثقيل در محوطه مسجد الحرام در 11 سپتامبر نيز مي‌شود. از ديگر سو با انتشار اخباري از جان باختن بيش از 4هزار تن در فاجعه منا كه روز سه‌شنبه به نقل از بيانيه وزارت بهداشت عربستان منتشر شد، الزهراني، مديركل روابط عمومي وزارت بهداشت عربستان گفت: مقام‌هاي عربستان در حال تحقيق هستند تا مشخص شود چطور يك بيانيه «جعلي» با آمار تلفات «غيردقيق» روي وب‌سايت مرتبط به وزارت بهداشت عربستان انتشار پيدا كرده است. وزارت بهداشت عربستان همچنين مدعي شد آمار كشته شدگان مربوط به حوادث رخ داده در 24 سپتامبر همچنان 769 نفر است و 934 نفر نيز در اين فاجعه مجروح شده‌اند. فيصل الزهراني، مديركل روابط عمومي وزارت بهداشت عربستان نيز روز سه‌شنبه به آسوشيتدپرس گفت: رقم اعلام شده رقم «دقيقي» است. الزهراني خاطرنشان كرد: مقام‌هاي دفاع مدني مسئول اعلام هرگونه آمار تلفات جديد هستند، هرچند آنها در مدت اخير به آمار وزارت بهداشت متكي بوده‌اند. عبدالله العلي، مدير اجرايي شركت امنيت الكترونيك «سايبركو» واقع در كشور كويت گفت هنوز نمي‌تواند بگويد كه آيا اين بيانيه در اثر يك حمله سايبري در اين وب‌سايت انتشار پيدا كرده است يا خير. با اين حال وي اظهار كرد: فضاي اينترنت رسمي عربستان اخيراً به دليل حملات هكرهايي كه از حكم اعدام علي محمد النمر خشمگين بوده‌اند، دستخوش تغيير شده است.
افزايش فشار روي عربستان
روز سه‌شنبه اندونزي كه سالانه بيشترين سهم از حجاج حج ابراهيمي را دارد، از پاسخ كند عربستان به فاجعه منا انتقاد كرد و گفت: ديپلمات‌هاي اين كشور دوشنبه شب يعني چهار روز بعد از فاجعه توانسته‌اند دسترسي كامل به كشته‌شدگان پيدا كنند. به گفته لالو محمد اقبال، مقام ارشد وزارت امور خارجه اندونزي، دسترسي فراهم شده براي اين كشور شامل اسناد پزشكي قانوني نظير اثرانگشت‌ها مي‌شود. وي خاطرنشان كرد: اين اثرانگشت‌ها از آنجا كه بسياري از قربانيان فاجعه منا دستبندهاي شناسايي خود را در اين فاجعه گم كرده‌اند، اهميت بسيار زيادي دارند. اين در حالي است كه لقمان حكيم سيف‌الدين، وزير امور مذهبي اندونزي نيز در بيانيه‌اي گفت: اندونزيايي‌ها دسترسي آزاد به بيمارستان‌ها به منظور تجسس مجروحان را پيدا نكرده‌اند. اين در حالي است كه دادگاه عالي پاكستان اعلام كرد شكايت يكي از شهروندان اين كشور را دريافت كرده كه خواهان تحقيق درباره فاجعه منا شده است، هرچند تاكنون جلسه دادرسي در اين زمينه آغاز نشده است. سايت عربي شبكه بي. بي. سي در گزارشي نوشت: وظيفه برپايي مناسك حج و اداره آن، براي خاندان پادشاهي در عربستان باعث فخر و افتخار آنها و در اختيار گرفتن صفت «خادم حرمين شريفين» شده اما در مقابل نيز مسئوليت‌هاي سنگيني را متوجه آنها كرده است. اما اتفاقاتي از اين دست همچون حادثه «منا» شك و ترديدها را در مورد توانايي عربستان براي مقابله با اين گونه پيشامدها برانگيخته است. بنا به اين گزارش، نتيجه تحقيقاتي كه «ملك سلمان» وعده آن را داده هر چه كه باشد، باز هم شك و ترديدهايي در مورد دخيل بودن يكي از شاهزاده‌ها يا نخبگان سياسي در اين فاجعه وجود دارد اما مسئولان سعودي، حجاج را مقصر مي‌دانند كه به آموزش‌ها توجهي نكرده‌اند و بايد گفت، اين دليل عربستان نيز باعث نشده است سعودي‌ها از زير بار انتقادات شديد رها شوند. در ابتدا ايران حملات عليه سعودي‌ها را شروع كرد و رهبر معظم انقلاب كشور عربستان را مسئول حادثه دانست و ديگر مسئولان كشورمان نيز رياض را به بي‌كفايتي متهم كردند.
∎
در حالي كه مقام‌هاي هند و پاكستان اعلام كرده بودند مقام‌هاي عربستان هزارو 90 تصوير متعلق به كساني را كه در فاجعه پنج‌شنبه گذشته در منا كشته شدند به ديپلمات‌هاي آنها ارائه كرده‌اند، ژنرال منصور التركي، سخنگوي وزارت كشور عربستان به خبرگزاري آسوشيتدپرس گفت: تصاوير توزيع شده بين ديپلمات‌ها شامل افرادي كه در اثر عوامل طبيعي جان باخته‌اند نيز مي‌شود. بسياري از اين جان‌باختگان زائراني هستند كه بدون مجوزهاي قانوني در عربستان سكونت دارند و مراسم حج را انجام داده‌اند! همچنين به گفته اين مقام عربستاني، برخي از اين افراد كشته شده كارگران متعلق به كشورهاي جنوب آسيا هستند كه كار در عربستان را انتخاب كرده‌اند تا بتوانند حج ابراهيمي را به عمل آورند. بنا به ادعاي التركي فهرست افراد جان باخته همچنين شامل قربانيان ناشناسي از ميان 111 نفر كشته شده در حادثه سقوط جرثقيل در محوطه مسجد الحرام در 11 سپتامبر نيز مي‌شود. از ديگر سو با انتشار اخباري از جان باختن بيش از 4هزار تن در فاجعه منا كه روز سه‌شنبه به نقل از بيانيه وزارت بهداشت عربستان منتشر شد، الزهراني، مديركل روابط عمومي وزارت بهداشت عربستان گفت: مقام‌هاي عربستان در حال تحقيق هستند تا مشخص شود چطور يك بيانيه «جعلي» با آمار تلفات «غيردقيق» روي وب‌سايت مرتبط به وزارت بهداشت عربستان انتشار پيدا كرده است. وزارت بهداشت عربستان همچنين مدعي شد آمار كشته شدگان مربوط به حوادث رخ داده در 24 سپتامبر همچنان 769 نفر است و 934 نفر نيز در اين فاجعه مجروح شده‌اند. فيصل الزهراني، مديركل روابط عمومي وزارت بهداشت عربستان نيز روز سه‌شنبه به آسوشيتدپرس گفت: رقم اعلام شده رقم «دقيقي» است. الزهراني خاطرنشان كرد: مقام‌هاي دفاع مدني مسئول اعلام هرگونه آمار تلفات جديد هستند، هرچند آنها در مدت اخير به آمار وزارت بهداشت متكي بوده‌اند. عبدالله العلي، مدير اجرايي شركت امنيت الكترونيك «سايبركو» واقع در كشور كويت گفت هنوز نمي‌تواند بگويد كه آيا اين بيانيه در اثر يك حمله سايبري در اين وب‌سايت انتشار پيدا كرده است يا خير. با اين حال وي اظهار كرد: فضاي اينترنت رسمي عربستان اخيراً به دليل حملات هكرهايي كه از حكم اعدام علي محمد النمر خشمگين بوده‌اند، دستخوش تغيير شده است.
افزايش فشار روي عربستان
روز سه‌شنبه اندونزي كه سالانه بيشترين سهم از حجاج حج ابراهيمي را دارد، از پاسخ كند عربستان به فاجعه منا انتقاد كرد و گفت: ديپلمات‌هاي اين كشور دوشنبه شب يعني چهار روز بعد از فاجعه توانسته‌اند دسترسي كامل به كشته‌شدگان پيدا كنند. به گفته لالو محمد اقبال، مقام ارشد وزارت امور خارجه اندونزي، دسترسي فراهم شده براي اين كشور شامل اسناد پزشكي قانوني نظير اثرانگشت‌ها مي‌شود. وي خاطرنشان كرد: اين اثرانگشت‌ها از آنجا كه بسياري از قربانيان فاجعه منا دستبندهاي شناسايي خود را در اين فاجعه گم كرده‌اند، اهميت بسيار زيادي دارند. اين در حالي است كه لقمان حكيم سيف‌الدين، وزير امور مذهبي اندونزي نيز در بيانيه‌اي گفت: اندونزيايي‌ها دسترسي آزاد به بيمارستان‌ها به منظور تجسس مجروحان را پيدا نكرده‌اند. اين در حالي است كه دادگاه عالي پاكستان اعلام كرد شكايت يكي از شهروندان اين كشور را دريافت كرده كه خواهان تحقيق درباره فاجعه منا شده است، هرچند تاكنون جلسه دادرسي در اين زمينه آغاز نشده است. سايت عربي شبكه بي. بي. سي در گزارشي نوشت: وظيفه برپايي مناسك حج و اداره آن، براي خاندان پادشاهي در عربستان باعث فخر و افتخار آنها و در اختيار گرفتن صفت «خادم حرمين شريفين» شده اما در مقابل نيز مسئوليت‌هاي سنگيني را متوجه آنها كرده است. اما اتفاقاتي از اين دست همچون حادثه «منا» شك و ترديدها را در مورد توانايي عربستان براي مقابله با اين گونه پيشامدها برانگيخته است. بنا به اين گزارش، نتيجه تحقيقاتي كه «ملك سلمان» وعده آن را داده هر چه كه باشد، باز هم شك و ترديدهايي در مورد دخيل بودن يكي از شاهزاده‌ها يا نخبگان سياسي در اين فاجعه وجود دارد اما مسئولان سعودي، حجاج را مقصر مي‌دانند كه به آموزش‌ها توجهي نكرده‌اند و بايد گفت، اين دليل عربستان نيز باعث نشده است سعودي‌ها از زير بار انتقادات شديد رها شوند. در ابتدا ايران حملات عليه سعودي‌ها را شروع كرد و رهبر معظم انقلاب كشور عربستان را مسئول حادثه دانست و ديگر مسئولان كشورمان نيز رياض را به بي‌كفايتي متهم كردند.