به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجتالاسلام سیدامیر سخاوتیان، معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی قم، در نشست علمی «نقش هوش مصنوعی در رقابت ژئوپلیتیک تمدنی» با محوریت «مقایسه تطبیقی الگوهای قدرت سایبری در بلوکهای تمدنی جهانی و منطقهای» که عصر روز گذشته در دانشکده دین و رسانه برگزار شد، با تأکید بر اینکه هوش مصنوعی صرفاً یک فناوری نیست، بلکه یک پدیده پیچیده و تمدنی است، گفت: مواجهه صحیح با هوش مصنوعی نیازمند پدیدهشناسی، آیندهپژوهی و شناخت جایگاه ژئوپلیتیکی آن است.
وی در جمع اساتید و اندیشمندان با اشاره به کاربرد نادرست واژه «Artificial Intelligence» افزود: هوش مصنوعی ترجمه دقیقی از این مفهوم نیست، اما به دلیل رواج عمومی، ناگزیر از استفاده آن هستیم. مسئله اصلی این است که اگر این پدیده را صرفاً فناوری ببینیم، نوع مواجهه ما کاملاً متفاوت از زمانی خواهد بود که آن را یک واقعیت تمدنی و اجتماعی بدانیم.
ضرورت آیندهپژوهی و شناخت کلانروندها
حجت الاسلام سخاوتیان با بیان اینکه برای تنظیم کنش فعال در برابر هوش مصنوعی باید آیندهپژوهی انجام داد، تصریح کرد: آیندهپژوهی بدون روندپژوهی ممکن نیست. در بررسی این پدیده، سه کلانروند اساسی وجود دارد؛ نخست روند زمانی، دوم روند هژمونی و سلطه، و سوم روند هارمونی و تأثیر بر نظم اجتماعی و سیاسی.»
وی ادامه داد: زمان در آیندهپژوهی همواره خطی نیست. گاه حرکت شاتلی دارد؛ یعنی پدیدهای ممکن است با بازگشت به الگوهای گذشته، آینده را شکل دهد. این بازگشت الزاماً به معنای عقبماندگی ارزشی نیست، بلکه صرفاً نوعی حرکت در بستر زمان است.
هشت سناریوی آینده هوش مصنوعی
این استاد فلسفه فیزیک با اشاره به ترکیب سه کلانروند یادشده اظهار داشت: برآیند این روندها، ما را به هشت سناریوی اصلی آینده میرساند که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند. برخی از این سناریوها هماکنون طراحی شدهاند و برخی هنوز طراحی نشدهاند، اما منطق آیندهپژوهی امکان شناسایی زودهنگام آنها را فراهم میکند.
وی از جمله این سناریوها به «آرمانشهر آزادیخواه»، «برابریخواه»، «دیکتاتوری خیرخواه»، «خدای-برده»، «خودنابودی»، «بازگشت انسان»، و «فرزند خلف» اشاره کرد و گفت: در برخی سناریوها هوش مصنوعی به عضوی از جامعه انسانی تبدیل میشود و در برخی دیگر به سلطهگر یا حتی عامل نابودی بشر بدل میشود.
سه رویکرد اصلی جهانی در مواجهه با هوش مصنوعی
حجتالاسلام سخاوتیان در بخش دیگری از سخنان خود به رویکردهای جهانی پرداخت و گفت: در حال حاضر سه رویکرد اصلی در جهان شکل گرفته است؛ رویکرد لیبرال-تکنوکرات آمریکایی که مبتنی بر شرکتها و بازار آزاد است، رویکرد متمرکز و دولتمحور چینی که ریشه در مبانی فکری کنفوسیوسی دارد، و رویکرد حقوقی و تنظیمگرای اروپایی که بر حقوق بنیادین و انسانمحوری تأکید دارد.
وی افزود: آمریکا بر فناوریهای پایه و شرکتهای بزرگ تمرکز کرده، چین با تمرکز بر لایه دوم فناوری و قدرت پردازش، و اروپا با ورود به حوزه تنظیمگری و حقوق انسانی، هرکدام بر اساس نقاط قوت خود عمل میکنند. اروپا کانت و هگل را دارد و با استفاده از قدرت فکری به این مهم ورود کرده است.
پرسش کلیدی: نقطه قوت ایران کجاست؟
عضو مجمع عالی حکمت اسلامی با طرح این پرسش اساسی گفت: نقطه قوت ما بهعنوان ایرانی و مسلمان کجاست؟ اگر آن را نشناسیم، ناگزیر ذیل یکی از این سه رویکرد حرکت خواهیم کرد و کنشگر فعال نخواهیم بود.»
وی با اشاره به مبانی فلسفی و معرفتی اسلام تصریح کرد: در اندیشه اسلامی، ذهن فراتر از مغز و مرتبط با نفس انسانی تعریف میشود. این دیدگاه، ظرفیتهایی در اختیار ما قرار میدهد که هنوز به ادبیات علمی و فناوری تبدیل نشدهاند.
هوش مصنوعی و مرز ناتوانی آن
حجتالاسلام سخاوتیان تأکید کرد: هوش مصنوعی میتواند سه کار تجزیه، ترکیب و تحلیل را انجام دهد، اما هرگز قادر به تجرید نیست. این حوزه، یکی از بزرگترین ظرفیتهای مغفول ماست که ریشه در علوم انسانی و حوزههای علمیه دارد.»
وی در پایان با بیان اینکه آینده مطلوب نیازمند طراحی سناریو و برنامهریزی گامبهگام است، گفت: حتی اگر احتمال تحقق یک آینده مطلوب یک درصد باشد، باید برای رسیدن به آن برنامه داشت. ما سناریوی مطلوب خود را طراحی کردهایم و آمادهایم در جلسات بعدی، مسیر تحقق آن را تشریح کنیم.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجتالاسلام سیدامیر سخاوتیان، معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی قم، در نشست علمی «نقش هوش مصنوعی در رقابت ژئوپلیتیک تمدنی» با محوریت «مقایسه تطبیقی الگوهای قدرت سایبری در بلوکهای تمدنی جهانی و منطقهای» که عصر روز گذشته در دانشکده دین و رسانه برگزار شد، با تأکید بر اینکه هوش مصنوعی صرفاً یک فناوری نیست، بلکه یک پدیده پیچیده و تمدنی است، گفت: مواجهه صحیح با هوش مصنوعی نیازمند پدیدهشناسی، آیندهپژوهی و شناخت جایگاه ژئوپلیتیکی آن است.
سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا مقایسه تطبیقی الگوهای قدرت سایبری در بلوکهای تمدنی جهانی و منطقهای»وی در جمع اساتید و اندیشمندان با اشاره به کاربرد نادرست واژه «Artificial Intelligence» افزود: هوش مصنوعی ترجمه دقیقی از این مفهوم نیست، اما به دلیل رواج عمومی، ناگزیر از استفاده آن هستیم. مسئله اصلی این است که اگر این پدیده را صرفاً فناوری ببینیم، نوع مواجهه ما کاملاً متفاوت از زمانی خواهد بود که آن را یک واقعیت تمدنی و اجتماعی بدانیم.
ضرورت آیندهپژوهی و شناخت کلانروندها
ضرورت آیندهپژوهی و شناخت کلانروندها ضرورت آیندهپژوهی و شناخت کلانروندهاحجت الاسلام سخاوتیان با بیان اینکه برای تنظیم کنش فعال در برابر هوش مصنوعی باید آیندهپژوهی انجام داد، تصریح کرد: آیندهپژوهی بدون روندپژوهی ممکن نیست. در بررسی این پدیده، سه کلانروند اساسی وجود دارد؛ نخست روند زمانی، دوم روند هژمونی و سلطه، و سوم روند هارمونی و تأثیر بر نظم اجتماعی و سیاسی.»
وی ادامه داد: زمان در آیندهپژوهی همواره خطی نیست. گاه حرکت شاتلی دارد؛ یعنی پدیدهای ممکن است با بازگشت به الگوهای گذشته، آینده را شکل دهد. این بازگشت الزاماً به معنای عقبماندگی ارزشی نیست، بلکه صرفاً نوعی حرکت در بستر زمان است.
هشت سناریوی آینده هوش مصنوعی
هشت سناریوی آینده هوش مصنوعی هشت سناریوی آینده هوش مصنوعیاین استاد فلسفه فیزیک با اشاره به ترکیب سه کلانروند یادشده اظهار داشت: برآیند این روندها، ما را به هشت سناریوی اصلی آینده میرساند که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند. برخی از این سناریوها هماکنون طراحی شدهاند و برخی هنوز طراحی نشدهاند، اما منطق آیندهپژوهی امکان شناسایی زودهنگام آنها را فراهم میکند.
وی از جمله این سناریوها به «آرمانشهر آزادیخواه»، «برابریخواه»، «دیکتاتوری خیرخواه»، «خدای-برده»، «خودنابودی»، «بازگشت انسان»، و «فرزند خلف» اشاره کرد و گفت: در برخی سناریوها هوش مصنوعی به عضوی از جامعه انسانی تبدیل میشود و در برخی دیگر به سلطهگر یا حتی عامل نابودی بشر بدل میشود.
سه رویکرد اصلی جهانی در مواجهه با هوش مصنوعی
سه رویکرد اصلی جهانی در مواجهه با هوش مصنوعی سه رویکرد اصلی جهانی در مواجهه با هوش مصنوعیحجتالاسلام سخاوتیان در بخش دیگری از سخنان خود به رویکردهای جهانی پرداخت و گفت: در حال حاضر سه رویکرد اصلی در جهان شکل گرفته است؛ رویکرد لیبرال-تکنوکرات آمریکایی که مبتنی بر شرکتها و بازار آزاد است، رویکرد متمرکز و دولتمحور چینی که ریشه در مبانی فکری کنفوسیوسی دارد، و رویکرد حقوقی و تنظیمگرای اروپایی که بر حقوق بنیادین و انسانمحوری تأکید دارد.
وی افزود: آمریکا بر فناوریهای پایه و شرکتهای بزرگ تمرکز کرده، چین با تمرکز بر لایه دوم فناوری و قدرت پردازش، و اروپا با ورود به حوزه تنظیمگری و حقوق انسانی، هرکدام بر اساس نقاط قوت خود عمل میکنند. اروپا کانت و هگل را دارد و با استفاده از قدرت فکری به این مهم ورود کرده است.
پرسش کلیدی: نقطه قوت ایران کجاست؟
پرسش کلیدی: نقطه قوت ایران کجاست؟ پرسش کلیدی: نقطه قوت ایران کجاست؟عضو مجمع عالی حکمت اسلامی با طرح این پرسش اساسی گفت: نقطه قوت ما بهعنوان ایرانی و مسلمان کجاست؟ اگر آن را نشناسیم، ناگزیر ذیل یکی از این سه رویکرد حرکت خواهیم کرد و کنشگر فعال نخواهیم بود.»
وی با اشاره به مبانی فلسفی و معرفتی اسلام تصریح کرد: در اندیشه اسلامی، ذهن فراتر از مغز و مرتبط با نفس انسانی تعریف میشود. این دیدگاه، ظرفیتهایی در اختیار ما قرار میدهد که هنوز به ادبیات علمی و فناوری تبدیل نشدهاند.
هوش مصنوعی و مرز ناتوانی آن
هوش مصنوعی و مرز ناتوانی آن هوش مصنوعی و مرز ناتوانی آنحجتالاسلام سخاوتیان تأکید کرد: هوش مصنوعی میتواند سه کار تجزیه، ترکیب و تحلیل را انجام دهد، اما هرگز قادر به تجرید نیست. این حوزه، یکی از بزرگترین ظرفیتهای مغفول ماست که ریشه در علوم انسانی و حوزههای علمیه دارد.»
وی در پایان با بیان اینکه آینده مطلوب نیازمند طراحی سناریو و برنامهریزی گامبهگام است، گفت: حتی اگر احتمال تحقق یک آینده مطلوب یک درصد باشد، باید برای رسیدن به آن برنامه داشت. ما سناریوی مطلوب خود را طراحی کردهایم و آمادهایم در جلسات بعدی، مسیر تحقق آن را تشریح کنیم.
∎