به گزارش خبرگزاری آنا، عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در مراسم تقدیر از پژوهشگران برتر نمایشگاه توانمندیها و دستاوردهای پژوهشی-فناوری که امروز در دانشکدهٔ مهندسی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی برگزار شد، با استناد به نام این دانشگاه، به توصیفی جامع از شخصیت خواجه نصیرالدین طوسی پرداخت و گفت: او نه تنها یک دانشمند، بلکه مصداق بارز یک حکیم متعلق است که علوم مختلف را در بالاترین سطوح به کمال رسانده است.
وی با اشاره به گزارشهای ارائهشده دربارهٔ راهاندازی مراکز نوآوری در دانشگاه خواجه نصیر، افزود: فردوسی، رودکی و سنایی نیز حکیم محسوب میشدند؛ اما راز واژهٔ حکیم دربارهٔ خواجه نصیرالدین طوسی چیست؟ در واقع، ایشان همزمان فیلسوف، متکلم، عارف، فقیه، منجم، ریاضیدان و طبیب بود—ترکیبی نادر از علوم گوناگون که در وجودش به کمال رسید.
خسروپناه به یکی از شاگردان برجستهٔ خواجه نصیر، یعنی قطبالدین شیرازی، اشاره کرد و بیان کرد: او نمونهای عینی از قدرت علمی خواجه نصیر را در حوزهٔ پزشکی نشان میدهد. قطبالدین شیرازی، که خانوادهاش قرنها بیمارستان چشمپزشکی تخصصی در شیراز اداره میکردند، در شرح قانون ابنسینا (تحفهٔ سعدیه) اعتراف میکند که ابهامات برخی مطالب طبی را تنها پس از آشنایی با استادش، خواجه نصیرالدین طوسی، برطرف کرده است. این موضوع، عمق نفوذ علمی خواجه در علوم پایه و پزشکی زمان خود را به وضوح آشکار میسازد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین به اسارت خواجه نصیرالدین طوسی توسط مغولان اشاره کرد و گفت: هلاکو، به دلیل ناآشنایی با عمق علم ریاضیات خواجه نصیر، تنها به جنبهٔ نجومی او—برای تعیین زمان جنگها—توجه داشت و به همین دلیل از کشتن وی خودداری کرد. خواجه نصیر نیز با درک هوشمندانهٔ این شرایط، از حمایت هلاکو برای ساخت رصدخانهٔ مراغه و حفظ کتابخانهای با چندین هزار جلد کتاب بهره گرفت.
خسروپناه به جایگاه خواجه نصیر در فلسفه نیز اشاره کرد و ادامه داد: او نه مقلّد ابنسینا و نه شیخ اشراق بود، بلکه در فلسفه، بهویژه در کتاب شرح اشارات، صاحب مکتبی مستقل است.
وی همچنین به آثار عرفانی خواجه نصیر مانند آغاز و انجام و اوصاف الاشراف، و همچنین کتاب اخلاق ناصری در حوزهٔ حکمرانی و حکومتداری اشاره کرد و تأکید کرد: این میراث علمی، الگویی برای دانشگاههای امروز است و باید از ظرفیتهای علوم پایه و ریاضیات برای ساختن آیندهای دانشبنیان بهره گرفت.
خسروپناه بر نقش محوری خیال در فرایند آفرینش تأکید کرد و ادامه داد: کسی که میخواهد خَلق کند، بیگمان باید از ابزار خیال—یا به تعبیر دقیقتر، خِیَال سازنده—استفاده کند. این خیال، در علوم مهندسی، هنر و معماری، نقشی کارساز و ضروری دارد.
وی دلیل حکیمبودن خواجه نصیرالدین طوسی را نیز در جامعنگریاش دانست؛ یعنی تواناییاش در آشکارساختن عقل نظری، عقل عملی، معاش و معاد در زندگی و آثارش. ادامه داد: دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، با مبنای حکمت، علوم پایه و مهندسی را دنبال میکند و این مأموریت باید ادامه یابد.
در پایان، خسروپناه تصریح کرد: دانشگاه زمانی موفق است که دانشکدههای آن در هم تنیده باشند؛ بهگونهای که ریاضیات با مهندسی عمران، فیزیک با هوافضا و سایر رشتهها بهصورت متقابل و یکپارچه درآمیخته شوند. اگر هر دانشکده جزیرهای جداگانه باشد، دیگر آن نه دانشگاه است، بلکه مجموعهای از ادارات مستقل است.
وی همچنین افزود: عقل نظری ریاضی، فیزیک و شیمی پس از کاربردیشدن در مهندسی، نیازمند پشتوانهای هستیشناختی، معرفتشناختی و انسانشناختی است. خواجه نصیرالدین طوسی به نوعی یک دانشکدهٔ فلسفهٔ علم یا هستیشناسی میطلبد. آیا ممکن است کسی اهل فیزیک باشد، اما تفکر فلسفی نداشته باشد؟ چنین چیزی ناممکن است. این تفکرات فلسفی باید در تمام دانشکدهها ظهور یابد و در آموزشها، پژوهشها و نگاه دانشجویان نمود پیدا کند.
انتهای پیام/