به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، حجتالاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در نشست خبری ویژه چهلویکمین سالگرد تأسیس این شورا، تأکید کرد که شورای عالی انقلاب فرهنگی صرفاً نهادی برای تصویب اسناد نیست، بلکه با شناخت دقیق نیازهای کشور و همکاری نزدیک با دستگاهها و فعالان میدانی، نقش قرارگاهی در حکمرانی مؤثر علمی و فرهنگی ایفا میکند.
وی با بیان اینکه فعالیت شورا فراتر از سندنگاری است، افزود: «نظارت، ارزیابی و اثرسنجی از اجزای اصلی حکمرانی فرهنگی و علمی هستند و این موارد با جدیت در شورا پیگیری میشود.»
خسروپناه به همکاری نهادهای نظارتی مانند سازمان بازرسی و ارتباط گسترده شورا با سایر دستگاهها اشاره کرد و گفت: این تعاملات باعث شده تصمیمات فرهنگی و علمی بر اساس واقعیات و اولویتهای کشور اتخاذ شوند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: با بیان اینکه شورا ارتباطی گسترده با قوای سهگانه دارد، گفت: تعامل با مجلس، دولت و قوه قضاییه بهصورت کارشناسی و مؤثر انجام میشود. همچنین ارتباط مستقیم با دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی و رئیس قوه قضاییه برقرار است و مسائل مشترک با همفکری حل میشوند.
وی درباره همکاری با مجلس افزود: ارتباط با رئیس مجلس و کمیسیونهای تخصصی، از جمله آموزش، بهداشت و فرهنگ، فعال است. برشهای استانی «نقشه مهندسی فرهنگی کشور» در همه استانها تکمیل شده و ستاد مربوطه زیر نظر معاون اول رئیسجمهور و با همکاری سازمان برنامه و بودجه پیگیری میشود.
خسروپناه به حضور نخبگان دانشگاهی و هیاتهای اندیشهورز در تصمیمگیریهای شورا اشاره کرد و گفت: «هیچ مصوبهای بدون نظر کارشناسان دانشگاهی یا حوزوی تصویب نمیشود.» همچنین شورا از گروههای جهادی و فعالان فرهنگی مردمی برای بررسی مسائل میدانی بهره میگیرد.
وی مهمترین مأموریت شورا در دهه اخیر را «مسئلهشناسی و نیازسنجی کشور» دانست و افزود: مرکز رصد فرهنگی و اجتماعی برای شناسایی چالشها و تعیین اولویتهای ملی راهاندازی شده است. برخی از این چالشها منجر به تدوین اسناد ملی شدهاند، از جمله اسناد مربوط به اسباببازی، مواد پیشرفته، سلامت زنان و میراث فرهنگی که در سال جاری بررسی یا به تصویب رسیدهاند.
خسروپناه در ادامه به حوزههایی اشاره کرد که نیازمند «راهبری» بودهاند، نه تدوین سند جدید؛ برای مثال در عرصه هوافضا، با وجود سند موجود، جلسات کارشناسی برای شناسایی کاستیها برگزار شده است. در زمینههای اجتماعی همچون حجاب نیز تصمیمگیریها بر مبنای عقلانیت فرهنگی و گفتوگو با مسئولان انجام میشود.
دیبر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین از پیشرفت شورا در زمینههای فناوری نوین خبر داد و گفت: در حوزه هوش مصنوعی و کوانتوم، مصوبات مهمی تصویب شده و اکنون معاونت علمی ریاست جمهوری برنامه پنجساله هوش مصنوعی را در مرحله اجرا دارد.
وی یادآور شد که برخی از اسناد قدیمی پس از ۱۴ سال مورد بازنگری قرار گرفته و نسخههای بهروزشده آنها بهزودی نهایی و تصویب میشود. خسروپناه در پایان درباره آییننامه ارتقای اعضای هیئت علمی دانشگاهها توضیح داد: «این آییننامه اجرایی است، نه سند سیاستی، و هدف آن توجه به فناوریمحوری و مهارتمحوری در کنار تولید علمی است.» این آییننامه در پنج ماده و برای حوزههای علوم پایه، مهندسی، کشاورزی و سلامت تدوین شده و بهزودی در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه درباره نقش نظرات کارشناسی و دیدگاههای ارائهشده به شورا گفت: نظرات مقام معظم رهبری و سایر صاحبنظران، در صورت ارائه، طبیعتاً از مسیرهای کارشناسی جمعبندی میشود و دفتر مقام معظم رهبری نیز دیدگاههای کارشناسان را دریافت میکند و پس از بررسی، تصمیمگیری صورت میگیرد.
وی یادآور شد: درباره اینکه اعضا چه تصمیمی میگیرند، بنده اهلیت اظهار نظر ندارم، اما هرگاه نظر کارشناسی از دبیرخانه مطالبه شود، ارائه میشود.
خسروپناه مهمترین توفیق شورای عالی انقلاب فرهنگی در چهار سال اخیر را اجراییسازی «سند تحول شورا» دانست و افزود: تعامل شورا با مجموعههای مردمی، تشکلها و دستگاههای دولتی افزایش یافت و ساختار شورا از یک ساختار صرفاً اداری به ساختاری پویا و قرارگاهی تغییر کرد. سند تحول شورا تدوین و بخش عمدهای از آن که به تصویب اعضا رسیده بود، در همین دوره اجرایی شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در تشریح نقاط ضعف این دوره تصریح کرد: مهمترین ضعف مستمر ما، نبود پیوند دقیق حکمرانی میان سیاستگذاری، قانونگذاری، تنظیمگری، اجرا و همچنین ارتباط برنامه و بودجه با اسناد مصوب است. برای مثال، سند امنیت غذایی سندی بسیار مهم بود که به تصویب رسید و حتی توسط رئیسجمهور شهید نیز امضا شد، اما اگر وزارت جهاد کشاورزی و مجلس شورای اسلامی قوانین لازم را متناسب با این سیاست تدوین میکردند و دستگاههای اجرایی مکلف به اجرای آن میشدند، امروز شاهد بخشی از نابسامانیهای موجود در سفره مردم نبودیم.
خسروپناه ادامه داد: صادقانه اعتراف میکنم که شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش اجرا چندان موفق نبوده است. البته این عدم موفقیت به دلیل نبود اراده در نهادهای اجرایی نبود؛ مجلس نیز در برخی حوزهها از جمله هوش مصنوعی ورود قانونگذاری داشته، اما اگر در حوزه امنیت غذایی نیز چنین رویکردی دنبال میشد، دستاوردهای بهتری حاصل میشد.
وی با اشاره به موضوع هوش مصنوعی گفت: سند هوش مصنوعی در شورا به تصویب رسید، اما دولت به این جمعبندی رسید که فعلاً نیازی به تشکیل سازمان مستقل نیست و میتوان با تشکیل ستادی در معاونت علمی ریاست جمهوری این سند را اجرایی کرد. نقد و گلایه شورا این بود که اگر دولت به لحاظ کارشناسی تشکیل سازمان را ضروری نمیداند، میتوانست با حفظ مصوبه شورا و ارائه ادله خود، ستاد را بهعنوان مدل اجرایی پیشنهاد دهد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: شورا از ابتدا بنایش بر همکاری با دولتها بوده است. هرگاه دولت استدلال منطقی ارائه کرده، شورا نیز استماع کرده و حتی مصوبات در بازه ششماهه قابل اصلاح بوده است، اما در این مورد، سازمان کنار گذاشته شد و بهجای آن ستاد تشکیل شد که همین موضوع واکنش مجلس و ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی را به دنبال داشت.
خسروپناه درباره نامهنگاری خود با رئیس مجلس و وزیر مربوطه توضیح داد: هدف از این نامه این بود که اجرای مصوبه مربوط به سازمان هوش مصنوعی و کوانتوم موقتاً متوقف شود تا فرصت بررسیهای کارشناسی دقیقتر فراهم شود. جمعبندی دبیرخانه شورا این بود که کشور به سازمان هوش مصنوعی و کوانتوم نیاز دارد؛ سازمانی با الگویی مشابه سازمان انرژی اتمی، با رویکردی خروجیمحور و نه صرفاً اداری یا ساختارمحور.
وی ادامه داد: مطالعات تطبیقی درباره ساختار سازمان انرژی اتمی انجام شد و همزمان جلسات تخصصی متعددی با کارشناسان و متخصصان هوش مصنوعی برگزار شد. جمعبندی این بررسیها نشان داد که سازمان هوش مصنوعی و کوانتوم باید بهصورت همافزا شکل بگیرد. البته این نظر دبیرخانه هنوز در صحن شورا مطرح نشده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: مجلس شورای اسلامی بر اساس مصوبهای که بیش از یک سال از تصویب آن گذشته بود، تصمیمگیری کرد؛ در حالی که در این مدت اطلاعات کارشناسی جدیدتری به دست آمده بود. درخواست ما این بود که با صرف زمان بیشتر و گفتوگوی دقیقتر، تصمیمی مبتنی بر شرایط جدید علم و فناوری اتخاذ شود، چراکه آینده هوش مصنوعی بهطور مستقیم با تحولات زیرساختی، از جمله گذار از معماریهای سنتی به فناوریهای نوین مانند GPU و محاسبات کوانتومی، گره خورده است.
خسروپناه گفت: تأکید ما بر این بود که با حوصله و دقت کارشناسی بیشتری، به جمعبندی نهایی برسیم، اما در نهایت مجلس مصوبه پیشین را تصویب و دولت نیز تبدیل ستاد به سازمان را ابلاغ کرد.
وی با تأکید بر فلسفه مصوبه تأثیر سوابق تحصیلی گفت: هدف اصلی این بود که دانشآموزان دوره متوسطه دوم از فضای صرفاً تستزنی فاصله بگیرند و بار دیگر به مدرسه، کتاب درسی، کلاس و معلم توجه کنند. این مصوبه در مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد و با عقل جمعی کارشناسان و وزارت آموزشوپرورش به اجرا درآمد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اجرای مصوبه با همراهی وزارت آموزشوپرورش، استانداریها و نهادهای پشتیبان، دو سال در دولت سیزدهم ادامه داشت و در دولت چهاردهم نیز با همت وزیر آموزشوپرورش و شورای عالی ادامه پیدا کرد.
خسروپناه تصریح کرد: مصوبه تأثیر معدل با نظر وزارت علوم، وزارت آموزشوپرورش و سازمان سنجش، با جمعبندی کارشناسی و عقل جمعی صورت گرفته است.
وی افزود: رئیس سازمان سنجش قبلاً موضعی اعلام کرده بود که خلاف واقعیت است، زیرا جمعبندی نهایی بر اساس گفت وگوهای کارشناسی و مشورت با متخصصان انجام شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: اگر اصلاحی ضرورت داشته باشد، میتواند انجام شود، اما هیچ دلیلی منطقی یا مستند کارشناسی تاکنون برای تغییر کلی مصوبه ارائه نشده است.
خسروپناه درباره زیرساختهای لازم برای اجرای مصوبه گفت: تمام استانداریها و نهادهای نظارتی کشور از جمله وزارت آموزشوپرورش، دوربینها و سازمانهای امنیتی همکاری کامل دارند. سوالات آزمونها با دقت کارشناسی طراحی شده و درصد سوالات ساده، متوسط و دشوار متناسب با استانداردهای علمی تنظیم میشود. اعتراضات دانشآموزان نیز امکانپذیر است و در صورت نیاز اصلاحات انجام میشود تا عدالت آموزشی رعایت شود.
وی افزود: تحقیقات پیمایشی توسط جهاد دانشگاهی نشان میدهد بیش از ۹۰ درصد معلمان، بیش از ۷۰ درصد خانوادهها و حدود ۵۵ درصد دانشآموزان از این مصوبه حمایت میکنند. همچنین، دانشآموزان و معلمان تمایل دارند مصوبه بدون تغییر ادامه یابد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: برخی انتقادات که به عدم آمادهبودن زیرساختها یا ضعف در طراحی سوالات اشاره دارند، نادرست و فاقد مستندات علمی است. تمامی مراحل طراحی، اجرا و نظارت آزمونها با دقت کارشناسی و استاندارد علمی انجام میشود.
خسروپناه تأکید کرد: اعضای شورا بهطور قاطع بر استمرار اجرای مصوبه توافق دارند و تا کنون هیچ دلیل منطقی و مستندی برای تغییر کلی آن ارائه نشده است. مصوبه با همراهی وزارت آموزشوپرورش و کارشناسان متخصص ادامه پیدا میکند و هدف اصلی آن تقویت عدالت آموزشی و توجه دوباره دانشآموزان به مدرسه، کتاب و کلاس درس است.
وی تأکید کرد: مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی با مصوبات مجلس شورای اسلامی تداخل و تضعیف نمیشود و هیچگاه حق نقض قوانین مجلس را ندارد. بخشی از مصوبات شورا در اختیار رئیسجمهور قرار گرفته تا به وزیر علوم دستور دهد طرح سهمیهبندی ارائه شود.
به گفته دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، پیشنهادها و طرحهایی از سوی وزارت علوم ارائه شده، اما هنوز این طرح به شورا ارجاع نشده است تا مورد بحث و بررسی کارشناسی قرار گیرد و نهایی شود.
خسروپناه افزود: برخی اخبار منتشر شده مبنی بر ناکافی بودن طرحهای ارائه شده صحیح نیست و شورا منتظر است تا نسخه کامل و نهایی از وزارت علوم به شورا برسد و سپس مراحل تصویب و جمعبندی انجام شود. بخشی از موضوعات نیز مرتبط با مصوبات مجلس است که در نهایت تصمیمگیری در این حوزه نیز برعهده مجلس خواهد بود.
امکان ورود مقام معظم رهبری به موضوع اصلاح سهمیههای کنکور
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه برخی مسائل عدالت آموزشی و آموزش عالی نیازمند اصلاح هستند، گفت: در صورتی که تعارضی میان قوای کشور پیش آید، انتظار میرود با راهنمایی رهبر معظم انقلاب و همفکری عقلای علمی در قم، مسائل به جمعبندی برسد.
وی افزود: فعلاً انتظار نمیرود این اصلاحات به زودی به مرحله اجرایی برسد و نیازمند بررسی کارشناسی بیشتر است.
خسروپناه ادامه داد: بخش قابل توجهی از سهمیهبندیها مصوبه مجلس است و شورای عالی انقلاب فرهنگی حق دخالت در مصوبه مجلس را ندارد ولی بخشی از آنها مصوبه شورا است. ما منتظریم طرح از سوی وزارت علوم بیاید و در شورا بحث شود. حتما بحث سهمیهبندی نیاز به اصلاح دارد ولی فکر نکنم به زودی به نتیجه برسد.
نقشه جامع علمی بهروز شد
حجت الاسلام خسروپناه درباره نقش جامعه علمی کشور در تدوین نقشه جامع گفت: بیش از یک سال و نیم، متخصصان پزشکی، اعضای شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و دهها دانشگاه کشور، از جمله استادان ایرانی خارج از کشور، در تدوین این نقشه مشارکت داشتند.
وی افزود: نقشه جامع کشور هماکنون نهایی شده و شامل بخشهای علوم پایه، مهندسی و کشاورزی است. علاوه بر آن، چندین جلد کتاب کارشناسی برای پشتیبانی از این نقشه تهیه شده است. این نقشه به زودی در صحن شورا ارائه و تصویب خواهد شد و پس از آن، تمام دستگاهها و نهادهای کشور موظف به اجرای آن خواهند بود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره اسناد فرهنگی و اجرای آنها گفت: اگر به اسناد توجه نشود یا درست اجرا نشود، نتیجه مطلوب حاصل نمیشود. به عنوان نمونه، سند امنیت قضایی یکی از اسناد قابل توجه است که بخش عمدهای از آن اجرا شد. در تدوین این سند، حتی خانه موسیقی نیز مشارکت داشت و پیشنهادها و نظرات هنرمندان و فعالان این حوزه دریافت شد. دبیرخانه شورای هنر، وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی و مستقر در وزارت ارشاد، بازنگری این اسناد را انجام داده و پس از رسیدن به دست شورا، برای تصویب نهایی ارائه خواهد شد.
حجت الاسلام خسروپناه درباره مسئله حجاب افزود: در جلسات مختلف شورا، اعضا مسائل مرتبط با حجاب را بررسی کردهاند. بخشی از مشکلات موجود ناشی از تسامح برخی مدیران در اجرای برنامههاست. برنامههای ارزشمند باید به دقت اجرا شد، اما در مواردی، رفتارهای هنجار شکنانه توسط برخی افراد، ارزش کل برنامه را زیر سؤال میبرد.
وی به نمونهای از این موارد اشاره کرد: برنامههای ورزش عمومی که پیشتر جمعهها برای خانوادهها برگزار میشد، دارای آثار مثبت و ارزشمند بودند، اما باید تمام جوانب رعایت شود. مسئولیت و پاسخگویی بر عهده دستگاههای برگزارکننده و مجریان است و هرگونه کوتاهی یا نادیده گرفتن قانون توسط بخش خصوصی یا نهادها، باید توسط دستگاههای مسئول پیگیری شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: تحقیقات اخیر نشان میدهد که اکثریت بانوان جامعه با برهنگی مخالف هستند و با حجاب موافقاند. برخی ممکن است خواستار کاهش الزامها باشند یا معتقد باشند نهادهای امنیتی نباید ورود کنند، اما نظرات مختلفی در این حوزه وجود دارد.
حجت الاسلام خسروپناه تأکید کرد: عامل اصلی موفقیت برنامههای مرتبط با حجاب، باورمندی دختران و بانوان به آثار مثبت حجاب است. حجاب نه تنها مصونیت و امنیت برای خانواده ایجاد میکند، بلکه مسئولیتپذیری دختران و بانوان را تقویت میکند. شناخت حکمت و فلسفه حجاب، پایه اصلی اجرای صحیح و مؤثر این برنامهها است.
ماراتن کیش نتیجه غفلت مدیران بود
خسروپناه با اشاره به ماراتن کیش گفت: ورزش عمومی کار مثبتی است ولی کسانی که برگزار میکنند باید مسئولیت بپذیرند و مراقبت داشته باشند که رفتارهای ناصواب صورت نگیرد. بهنظر من یکی از مسائل به تساهل مدیریتی بر میگردد که دستگاههای نظارتی ورود کنند. البته عمده بانوان با برهنگی مخالف هستند. به نظر من باید روی آثار مثبت حجاب و آثار منفی بیحجابی کار کرد وگرنه بانوان ما قطعا عفیف هستند.
وی افزود: بعضی سکوهایی که سریالهایی میسازند که ترویج بی بند و باری است، واقعا از این کارها دست بردارند ، رفتارهای خشونت برای همین فرهنگسازیها است؛ بنابراین من مطمئنم مهمترین عامل بحث فرهنگی است.
دیبر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: مسئولان بحث اخیر را احضار کرده ایم ولی هدف ما این نیست که رسانهای کنیم ، چون هدف ما فرهنگی است.