به گزارش خبرگزاری حوزه، هدایت الهی همیشه متناسب با زمان و جامعهای که پیامبران به آن فرستاده شدهاند، ارائه شده است؛ تکامل اسلام به معنای نقص ادیان پیشین نیست، بلکه نشاندهنده بلوغ ظرفیت بشری در هر دوره است.
یکی از پرسشهایی که گاهی ذهن انسانها را درگیر میکند این است که اگر دین اسلام کاملترین دین است، آیا ادیان پیشین ناقص بودهاند؟ پاسخ به این شبهه نیازمند توجه به چند نکته اساسی است:
اولاً: دین برای هدایت بشر و فراهم کردن مسیر تکامل اوست، نه برای تکامل خداوند. خداوند متعال کامل و بینیاز است و هیچ گونه نقصی در او راه ندارد. بنابراین وقتی گفته میشود اسلام کاملترین دین است، این «کمال» به منظور تکمیل مسیر هدایت بشر و انطباق آن با ظرفیتهای جوامع مختلف انسانی است، نه به معنای نقص در سایر ادیان الهی.
ثانیاً: پیامبران الهی هر یک برای جامعهای خاص و در زمان مشخصی مأمور هدایت مردم شدند و دین خود را تدریجی و مرحله به مرحله به آنان عرضه کردند. مثلاً حضرت موسی (ع) و حضرت عیسی (ع) مأمور هدایت قوم بنیاسرائیل بودند و شواهد قرآنی و کتابهای آسمانی نشان میدهد که فعالیت آنها محدود به جامعه خاص خود بوده است. قرآن کریم میفرماید: «و به یقین موسی را هدایت دادیم و به بنی اسرائیل کتاب را میراث دادیم» و نیز درباره حضرت عیسی (ع) آمده است که او فرستادهای به سوی بنی اسرائیل بود.
اما اسلام به عنوان دین جهانی، مأموریت هدایت همه انسانها در تمام اعصار را دارد. قرآن کریم تصریح میکند: «و ما تو را نفرستادیم مگر برای همه مردم، تا بشارت دهی و هشدار دهی». بنابراین محدودیت سایر ادیان به جامعه مخاطب خاص، نشان از ناقص بودن آنها نیست، بلکه به دلیل گستره محدود ماموریت پیامبرانشان بوده است.
سوم: اینکه، هیچ یک از ادیان الهی توسط خدا ناقص شمرده نشدهاند. همه آنها از سوی خداوند آمده و همه پیامبران الهی راستگو و هدایتگر بودهاند. اسلام کاملترین دین است نه به دلیل نقص دیگر ادیان، بلکه به دلیل جامعیت، جهانی بودن و هماهنگی کامل آن با فطرت انسانی و نیازهای مادی و معنوی بشر. قرآن کریم میفرماید: «قطعاً دین بر حق نزد خدا دین اسلام است و اختلاف افراد بعد از آمدن علم به خاطر ستم و تحریف بوده است».
چهارم: تفاوتها و تحریفهایی که در تورات و انجیل رخ داده و امروز نسخه اصلی آنها در دسترس نیست، سبب شد که اسلام به شکل کامل و محفوظ باقی بماند. قرآن کریم خود را «نگهدارنده دین» معرفی میکند: «ما قرآن را نازل کردیم و ما به طور قطع نگهدار آنیم». بنابراین کسی که بخواهد هدایت کامل را دنبال کند، تنها دین محفوظ و جهانی اسلام میتواند پاسخگوی همه نیازهای بشر باشد.
پنجم: تکامل دین با تکامل جامعه همراه است؛ همانطور که یک کودک ابتدا راه رفتن و سخن گفتن را یاد میگیرد و سپس به آموزشهای پیچیدهتر میرسد، دین نیز در هر جامعه به تناسب ظرفیتها و زمان، تدریجاً کامل میشود. پیامبران پیشین پیام خود را به تدریج ارائه کردند، اما اسلام با گستره جهانی و جامعیت کامل، نسخه نهایی و کامل هدایت بشری است.
در نهایت، نکته بسیار مهم این است که دین، ابزار هدایت بشر است و کمال آن به انسانها کمک میکند تا به سعادت دنیوی و اخروی برسند. اختلافها و تفرقههای میان مسلمانان یا دیگر جوامع، هیچ خللی به کمال دین وارد نمیکند؛ بلکه نتیجه عدم بهرهگیری صحیح از هدایت الهی است. همانطور که قرآن کریم میفرماید: «پس روی خود را متوجه دین خالص پروردگار کن، این فطرتی است که خداوند انسان را بر آن آفرید».
بنابراین، اسلام کاملترین دین است نه به این معنا که ادیان پیشین ناقص بودهاند، بلکه به این دلیل که پیامبر اسلام مأمور هدایت جهانی و اتمام حجت برای همه انسانها در همه زمانها بوده و قرآن کریم محفوظ، جامع و هماهنگ با فطرت انسانی است.