به گزارش رکنا، در حالی که در گذشته مهندسی بیشتر با مفاهیمی مانند موتور، پل و مدارهای الکتریکی شناخته میشد، امروزه رشتههای جدیدی مانند مهندسی کوانتومی ، زیستمهندسی پیشرفته و سامانههای خودران به صورت رسمی به برنامههای دانشگاهی اضافه شدهاند. این گرایشهای نوین که زمانی تنها مختص آزمایشگاههای پیشرفته بودند، اکنون به صورت رسمی تدریس میشوند و مسیر جدیدی را برای آینده شغلی مهندسان جوان رقم زدهاند.
مهندسی در دنیای امروز دیگر تنها مربوط به سازههای سنتی یا ماشینآلات سنگین نیست. عصر جدیدی از رشتههای مهندسی در دانشگاهها شکل گرفته که با استفاده از علوم کوانتومی، هوش مصنوعی، زیستفناوری، نانومواد و انرژیهای پاک، صنعت و فناوری آینده را دگرگون میکند. ستاد نانو، ۱۰ شاخه نوین مهندسی را معرفی کرده است که هماکنون در دانشگاههای معتبر جهان ارائه میشوند و فرصتهای شغلی گسترده و متعددی به همراه دارند.
مهندسی کوانتومی
در این رشته، مهندسان با بهرهگیری از فیزیک کوانتوم، الکترونیک و علم رایانش، به توسعه رایانههای کوانتومی، حسگرهای دقیق و سامانههای جدید ارتباطی میپردازند. فناوریهای کوانتومی میتوانند با ارائه پردازش بسیار سریع، رمزگذاری امن و شبیهسازیهای صنعتی، تغییرات شگرفی ایجاد کنند. دانشگاه لایبنیتس هانوفر آلمان یکی از مراکز مطرح در ارائه این برنامه جامع است.
مهندسی فناوری نانو / مهندسی نانوعلوم
فناوری نانو مطالعه و استفاده از مواد و سیستمها در مقیاس نانومتری است. این رشته با ترکیب فیزیک، شیمی، زیستشناسی و دیگر شاخههای مهندسی به تولید مواد هوشمند، داروهای هدفمند و تراشههای پیشرفته کمک میکند. در بسیاری از کشورهای دنیا، از جمله ایران، این رشتههای نوین جایگاه ویژهای در دانشگاهها دارند.
مهندسی انرژی (انرژیهای تجدیدپذیر و پاک)
با تشدید نگرانیهای اقلیمی، نیاز به مهندسان انرژی بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. این رشته مباحثی چون ذخیرهسازی انرژی، شبکههای هوشمند و فناوریهای کربنزدایی را بررسی میکند. دانشگاهها و مراکز علمی بسیاری در سراسر جهان دورههای تخصصی مرتبط با مهندسی انرژی ارائه میدهند.
مهندسی روباتیک و سامانههای خودران
این شاخه ترکیبی از طراحی مکانیکی، کنترل، الکترونیک و هوش مصنوعی است که در تولید روباتها، پهپادها و خودروهای خودران نقش اساسی دارد. دانشگاههای مختلف در آسیا، اروپا و آمریکا دورههای تخصصی در این رشته ارائه میکنند.
مهندسی هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
گسترش هوش مصنوعی در حوزههایی نظیر پزشکی، بانکداری، صنعت و کشاورزی، نیاز به پرورش مهندسان متخصص این حوزه را برجسته کرده است. کسانی که هم در زمینه برنامهنویسی پیشرفته مهارت دارند و هم تسلط خوبی بر مدلهای یادگیری ماشین دارند، بیشترین تقاضا را خواهند داشت. دانشگاههای معتبر جهانی دورههای کارشناسی و کارشناسی ارشد در این زمینه ارائه میدهند.
مهندسی سامانههای سایبری–فیزیکی / اینترنت اشیاء
این رشته بر ترکیب فناوریهای فیزیکی، دادهها و شبکهها تمرکز کرده است. مفاهیمی چون خانههای هوشمند، کارخانههای پیشرفته و زیرساختهای هوشمند مبتنی بر این علم توسعه مییابند.
زیستمهندسی / مهندسی زیستسنتزی
این شاخه از مهندسی به استفاده از اصول مهندسی برای طراحی سیستمهای زیستی، ساخت بافتها، مهندسی ژنتیک و تولید مواد زیستی میپردازد. دانشگاههای تخصصی علوم زیستی این دورهها را به صورت ویژه ارائه میکنند.
مهندسی فوتونیک و اپتیک
این رشته به فناوریهای مرتبط با نور از قبیل فیبرهای نوری، حسگرهای نوری و مدارهای فوتونی اختصاص دارد. این فناوریها در زمینههایی مانند ارتباطات، پزشکی و پردازش سریع داده، تأثیر قابل توجهی دارند.
مهندسی زیرساخت پایدار / زیرساخت سبز
مهندسی زیرساخت پایدار بر طراحی شهری و ساختارهایی تمرکز دارد که علاوه بر دوام و کارایی بالا، به حفظ محیط زیست و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی کمک میکنند. دانشگاههای معتبر این برنامهها را بهصورت تخصصی ارائه میدهند.
مهندسی ارتباطات کوانتومی و اطلاعات کوانتومی
در این گرایش بر رمزگذاری و شبکههای فوق ایمن، همچنین توسعه "اینترنت کوانتومی"، تأکید میشود. دانشگاههای پیشرو در انگلستان و دیگر نقاط جهان دورههای ویژه این رشته را ارائه میکنند.
چرا این رشتهها مهم هستند؟
این رشتهها نتیجه پیوند میان علوم پیشرفته و کاربردهای مهندسی هستند. آنها نه تنها آیندهمحور هستند، بلکه در حال حاضر نیز مورد توجه صنایع، پژوهشها، استارتآپها و نهادهای سیاستگذاری قرار دارند. افزون بر این، این رشتهها اکنون بخشی از برنامههای رسمی دانشگاهی شدهاند و فرصتهای شغلی مهم و پردرآمدی را برای فارغالتحصیلان به ارمغان میآورند.