شناسهٔ خبر: 76072387 - سرویس اقتصادی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه اطلاعات | لینک خبر

بازار سنتی در برابر اقتصاد دیجیتال سنگ‌اندازی می‌کند

کسب و کارهای سنتی در ایران، برای فعالان اقتصاد دیجیتال سنگ‌اندازی می‌کنند تا سرعت پیشرفت آنها را کُند کنند، اما بتدریج در مقابل تقاضای مردم برای بهره‌مندی از نوآوری‌های جدید در بازار تسلیم می‌شوند و میدان را به رقیب جوان واگذار می‌کنند.

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرنگار «اطلاعات» مقاومت سنت در برابر مدرنیته، موضوع جدیدی نیست؛ در طول تاریخ بارها چنین ایستادگی در برابر ظهور ایده‌های جدید در جوامع گوناگون دیده شده و صد البته با گذشت زمان، همواره پیروزی از آن نوآوران بوده است. این تکرار تاریخ، هنگامی که به عرصه اقتصاد کشیده می‌شود، رنگ و لعاب تازه‌ای به خود می‌گیرد؛ جایی که کسب‌وکارهای سنتی، هرگونه نوآوری و ابداع را نفی و تکفیر می‌کنند و در مسیر حرکت رقیب تازه وارد، سنگ می‌اندازند.

نمونه بارز این هماورد دیرینه را امروز می‌توان در کسب و کارهای مجازی کشورمان و مقاومت همتایان سنتی با  آنها مشاهده کرد.

نوآوری‌های دیجیتال در حوزه‌هایی نظیر خدمات حمل و نقل (تاکسی‌های اینترنتی)، عرضه کالا (فروشگاه‌های آنلاین) ، پلتفرم‌های فروش مجازی ارز  و  طلا  و همچنین رمزارزها وصرافی‌های عرضه‌کننده آن با مشکل مشابهی روبرو هستند که ناشی از عدم شناخت بازار سنتی از ادبیات حاکم بر اقتصاد دیجیتال است.  در واقع تنظیم روابط اقتصادی این قیبل حوزه‌ها با شیوه‌های سنتی در نظام حکمرانی، باعث تضعیف آنها و جلوگیری از رشد اقتصاد دیجیتال در کشور شده است.

بطور ویژه؛ آنچه امروز فعالان بازار رمزارز، پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا و کسب وکارهای خرد در بستر فضای مجازی (تجارت الکترونیک) را  به سنگلاخ مقررات سختگیرانه دولت کشیده و صدور مجوز فعالیت برای آنها را کاملاً متوقف کرده است،  همان نا آشنایی دستگاه‌های حاکمیتی از ضوابط اقتصاد دیجیتال و چارچوب فعالیت در این حوزه است.

از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از مخالفت‌های فعلی با کسب و کارهای مجازی (به ویژه صرافی‌های دیجیتال و پلتفرم‌های آنلاین طلا) ناشی از رقابت بازار سنتی با این گروه از کسبه است.

صدور مجوز با ضوابط سنتی

سامان بیرقی مدیرعامل یکی از پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا با اشاره به مقررات سخت بانک مرکزی برای صدور مجوز فعالیت به چنین فعالیت‌هایی می‌گوید: با وجود آنکه فضای مجازی و سامانه‌های نظارت الکترونیکی، گسترده ترین چتر کنترلی را بر اقتصاد دیجیتال ایجاد کرده، نگاه مسئولان کشور به این قبیل کسب‌وکارها همچنان بدبینانه است. 

وی می‌گوید: با وجود آنکه پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا تمام الزامات فعالیت متمرکز را رعایت کرده‌اند، اما نزدیک به یک‌سال است که درگاه پرداخت صرافی‌ها بسته مانده و اجازه فعالیت به این قبیل مشاغل داده نمی شود.

بیرقی می‌افزاید: بانک مرکزی از ابتدایی‌ترین ویژگی این دسته مشاغل بی‌اطلاع است به گونه‌ای که برای  فعالان این حوزه ساعت کار تعیین می‌کند، در حالی که جنس این کار « آنلاین» است و در تمام طول شبانه روز فعالیت دارد.

سروش حسین زاده مدیرعامل یکی دیگر از صرافی‌های دیجیتال هم به خبرنگار ما می‌گوید: بانک مرکزی که سال‌ها در چنبره مقررات سنتی خود باقیمانده و درک صحیحی از آزادی فعالیت در اقتصاد دیجیتال ندارد، نمی‌تواند نهاد رگولاتوری مناسبی برای کسب و کارهای آنلاین فروش ارز، طلا و رمزارز باشد.

به گفته وی، شیوه تنظیم گری بانک مرکزی با کنترل بازار فاصله گرفته و به شکل مداخله در بازار مبدل شده است. مطالبه اصلی قانون‌گذار،  شفافیت و  رصد حساب‌هاست،  اما بستن درگاه پرداخت برای این قبیل مشاغل که شفاف‌ترین دریچه بازار است، نتیجه‌ای جز افزایش فعالیت‌های غیررسمی و کاهش نظارت ندارد.
 

تغییر سلیقه نسل جدید

امیررضا فتحی، رئیس هیأت‌مدیره یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال هم با اشاره به نبود درک صحیح از مفاهیم اقتصاد دیجیتال در ایران می‌گوید: به جای مقاومت در برابر نوآوری‌های صنعت رمزارز، باید با ادبیات آن آشنا شد. نسل جدید دیگر متقاضی شیوه های سنتی سرمایه‌گذاری و یا خرید کالا و خدمات نیست. این صنعت در تمام دنیا به سرعت در حال رشد است ولی در کشور ما همچنان به دنبال تدوین ضوابط سنتی برای کنترل آن هستیم.

به گفته وی فرصتی که نهادهای نظارتی در چارچوب قوانین سنتی برای کنترل صرافی‌های دیجیتال و پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا صرف می‌کنند، منجر به فعالیت‌های زیرززمینی می‌شود.  درحالی‌که با  اعتماد به ضوابط نظارتی مدرن می‌توان شفاف‌ترین مسیر تبدیل دارایی‌های مردم را  ایجاد کرد. به عنوان مثال، قانون محدودیت خرید پنج هزار تتر از سوی بانک مرکزی سبب نمی‌شود که مردم تتر خریداری نکنند؛ بلکه باعث خروج پول از صرافی‌های داخلی می‌شود.

وی می‌گوید: فرصت توکنایز کردن (ارزشمندسازی) دارایی‌های مردم از مسیر کسب و کارهای آنلاین در حال از بین‌رفتن است و تا زمانی که نگاه بانک مرکزی تغییر نکند، این وضعیت زمینه‌ساز بحران خواهد شد. در واقع، بانک مرکزی با اعمال محدودیت‌ها، خود باعث ایجاد همان بحران‌هایی می‌شود که از آن‌ها واهمه دارد.

بازی نگرفتن بازیگران

این گزارش می‌افزاید، انتظار فعالان اقتصاد دیجیتال از سیاست‌گذاران این حوزه، توجه به مشکلات آنهاست. باید برای تدوین قوانین کنترلی و اجرایی در تمامی حوزه‌های اقتصاد آنلاین، نظر مشورتی فعالان این حوزه را  استعلام کرد.

سهند حمزه‌ای مدیرعامل یکی از صرافی فروشنده تتر در همین رابطه به خبرنگار ما می‌گوید: بانک مرکزی برای نوشتن سیاست‌های رمز ارز به‌طور محرمانه اقدام کرده، اما این اطلاعات هنوز به صرافی‌ها منتقل نشده است.

وی می‌گوید: اگر قرار است ما مجری این قوانین باشیم، چرا هنگام تدوین ضوابط نظر فعالان بازار دیجیتال اخذ نشد؟

بانک مرکزی: به دنبال حفاظت از دارایی‌های مردم هستیم

در برابر این انتقادها بانک مرکزی می‌گوید در بخش پلتفرم های آنلاین طلا وصرافی‌های دیجیتال به دنبال شفاف‌سازی فعالیت‌ها وجلوگیری از تضییع حقوق مردم مانند خالی فروشی برخی پلتفرم های طلا است.

دراین راستا، محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک‌مرکزی در جلسه اخیر سه‌ساعته که با فعالان عرصه" اقتصاد دیجیتال و فین‌تک" داشت،خطاب به آنان تصریح کرد: فعالیت در چارچوب قانون، الزام به رعایت قوانین پولشویی، سوداگری و مقابله با خروج سرمایه و انحصار جزو خواسته‌های اصلی بانک مرکزی در حوزه فعالیت" اقتصاد دیجیتال و فین‌تک" است.

وی ادامه داد: نگاه بانک مرکزی در این حوزه با محوریت تنظیم‌گری و تعامل و اعتماد دوسویه است .با توجه به نوظهور بودن و رشد سریع این حوزه، ابهامات آن در حوزه تنظیم‌گری نیز جدید است لذا حوزه تنظیم‌گری باید متناسب با رشد سریع دانش در این حوزه، خود را تطبیق دهد ضمن اینکه تنظیم‌گری در این حوزه نباید به گونه‌ای باشد که مانع از رشد کسب و کارها شود.

فرزین درباره پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا هم عنوان کرد: این پلتفرم‌ها نباید کارکرد سپرده‌پذیری مبتنی بر طلا داشته باشند بلکه باید معامله کنند. همچنین باید میزان طلایی را که می‌فروشند در اختیار داشته باشند نه آن که ابتدا بفروشند بعد آن را بخرند.

به گزارش خبرنگار «اطلاعات» مقاومت سنت در برابر مدرنیته، موضوع جدیدی نیست؛ در طول تاریخ بارها چنین ایستادگی در برابر ظهور ایده‌های جدید در جوامع گوناگون دیده شده و صد البته با گذشت زمان، همواره پیروزی از آن نوآوران بوده است. این تکرار تاریخ، هنگامی که به عرصه اقتصاد کشیده می‌شود، رنگ و لعاب تازه‌ای به خود می‌گیرد؛ جایی که کسب‌وکارهای سنتی، هرگونه نوآوری و ابداع را نفی و تکفیر می‌کنند و در مسیر حرکت رقیب تازه وارد، سنگ می‌اندازند.

نمونه بارز این هماورد دیرینه را امروز می‌توان در کسب و کارهای مجازی کشورمان و مقاومت همتایان سنتی با  آنها مشاهده کرد.

نوآوری‌های دیجیتال در حوزه‌هایی نظیر خدمات حمل و نقل (تاکسی‌های اینترنتی)، عرضه کالا (فروشگاه‌های آنلاین) ، پلتفرم‌های فروش مجازی ارز  و  طلا  و همچنین رمزارزها وصرافی‌های عرضه‌کننده آن با مشکل مشابهی روبرو هستند که ناشی از عدم شناخت بازار سنتی از ادبیات حاکم بر اقتصاد دیجیتال است.  در واقع تنظیم روابط اقتصادی این قیبل حوزه‌ها با شیوه‌های سنتی در نظام حکمرانی، باعث تضعیف آنها و جلوگیری از رشد اقتصاد دیجیتال در کشور شده است.

بطور ویژه؛ آنچه امروز فعالان بازار رمزارز، پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا و کسب وکارهای خرد در بستر فضای مجازی (تجارت الکترونیک) را  به سنگلاخ مقررات سختگیرانه دولت کشیده و صدور مجوز فعالیت برای آنها را کاملاً متوقف کرده است،  همان نا آشنایی دستگاه‌های حاکمیتی از ضوابط اقتصاد دیجیتال و چارچوب فعالیت در این حوزه است.

از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از مخالفت‌های فعلی با کسب و کارهای مجازی (به ویژه صرافی‌های دیجیتال و پلتفرم‌های آنلاین طلا) ناشی از رقابت بازار سنتی با این گروه از کسبه است.

صدور مجوز با ضوابط سنتی

سامان بیرقی مدیرعامل یکی از پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا با اشاره به مقررات سخت بانک مرکزی برای صدور مجوز فعالیت به چنین فعالیت‌هایی می‌گوید: با وجود آنکه فضای مجازی و سامانه‌های نظارت الکترونیکی، گسترده ترین چتر کنترلی را بر اقتصاد دیجیتال ایجاد کرده، نگاه مسئولان کشور به این قبیل کسب‌وکارها همچنان بدبینانه است. 

وی می‌گوید: با وجود آنکه پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا تمام الزامات فعالیت متمرکز را رعایت کرده‌اند، اما نزدیک به یک‌سال است که درگاه پرداخت صرافی‌ها بسته مانده و اجازه فعالیت به این قبیل مشاغل داده نمی شود.

بیرقی می‌افزاید: بانک مرکزی از ابتدایی‌ترین ویژگی این دسته مشاغل بی‌اطلاع است به گونه‌ای که برای  فعالان این حوزه ساعت کار تعیین می‌کند، در حالی که جنس این کار « آنلاین» است و در تمام طول شبانه روز فعالیت دارد.

سروش حسین زاده مدیرعامل یکی دیگر از صرافی‌های دیجیتال هم به خبرنگار ما می‌گوید: بانک مرکزی که سال‌ها در چنبره مقررات سنتی خود باقیمانده و درک صحیحی از آزادی فعالیت در اقتصاد دیجیتال ندارد، نمی‌تواند نهاد رگولاتوری مناسبی برای کسب و کارهای آنلاین فروش ارز، طلا و رمزارز باشد.

به گفته وی، شیوه تنظیم گری بانک مرکزی با کنترل بازار فاصله گرفته و به شکل مداخله در بازار مبدل شده است. مطالبه اصلی قانون‌گذار،  شفافیت و  رصد حساب‌هاست،  اما بستن درگاه پرداخت برای این قبیل مشاغل که شفاف‌ترین دریچه بازار است، نتیجه‌ای جز افزایش فعالیت‌های غیررسمی و کاهش نظارت ندارد.
 

تغییر سلیقه نسل جدید

امیررضا فتحی، رئیس هیأت‌مدیره یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال هم با اشاره به نبود درک صحیح از مفاهیم اقتصاد دیجیتال در ایران می‌گوید: به جای مقاومت در برابر نوآوری‌های صنعت رمزارز، باید با ادبیات آن آشنا شد. نسل جدید دیگر متقاضی شیوه های سنتی سرمایه‌گذاری و یا خرید کالا و خدمات نیست. این صنعت در تمام دنیا به سرعت در حال رشد است ولی در کشور ما همچنان به دنبال تدوین ضوابط سنتی برای کنترل آن هستیم.

به گفته وی فرصتی که نهادهای نظارتی در چارچوب قوانین سنتی برای کنترل صرافی‌های دیجیتال و پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا صرف می‌کنند، منجر به فعالیت‌های زیرززمینی می‌شود.  درحالی‌که با  اعتماد به ضوابط نظارتی مدرن می‌توان شفاف‌ترین مسیر تبدیل دارایی‌های مردم را  ایجاد کرد. به عنوان مثال، قانون محدودیت خرید پنج هزار تتر از سوی بانک مرکزی سبب نمی‌شود که مردم تتر خریداری نکنند؛ بلکه باعث خروج پول از صرافی‌های داخلی می‌شود.

وی می‌گوید: فرصت توکنایز کردن (ارزشمندسازی) دارایی‌های مردم از مسیر کسب و کارهای آنلاین در حال از بین‌رفتن است و تا زمانی که نگاه بانک مرکزی تغییر نکند، این وضعیت زمینه‌ساز بحران خواهد شد. در واقع، بانک مرکزی با اعمال محدودیت‌ها، خود باعث ایجاد همان بحران‌هایی می‌شود که از آن‌ها واهمه دارد.

بازی نگرفتن بازیگران

این گزارش می‌افزاید، انتظار فعالان اقتصاد دیجیتال از سیاست‌گذاران این حوزه، توجه به مشکلات آنهاست. باید برای تدوین قوانین کنترلی و اجرایی در تمامی حوزه‌های اقتصاد آنلاین، نظر مشورتی فعالان این حوزه را  استعلام کرد.

سهند حمزه‌ای مدیرعامل یکی از صرافی فروشنده تتر در همین رابطه به خبرنگار ما می‌گوید: بانک مرکزی برای نوشتن سیاست‌های رمز ارز به‌طور محرمانه اقدام کرده، اما این اطلاعات هنوز به صرافی‌ها منتقل نشده است.

وی می‌گوید: اگر قرار است ما مجری این قوانین باشیم، چرا هنگام تدوین ضوابط نظر فعالان بازار دیجیتال اخذ نشد؟

بانک مرکزی: به دنبال حفاظت از دارایی‌های مردم هستیم

در برابر این انتقادها بانک مرکزی می‌گوید در بخش پلتفرم های آنلاین طلا وصرافی‌های دیجیتال به دنبال شفاف‌سازی فعالیت‌ها وجلوگیری از تضییع حقوق مردم مانند خالی فروشی برخی پلتفرم های طلا است.

دراین راستا، محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک‌مرکزی در جلسه اخیر سه‌ساعته که با فعالان عرصه" اقتصاد دیجیتال و فین‌تک" داشت،خطاب به آنان تصریح کرد: فعالیت در چارچوب قانون، الزام به رعایت قوانین پولشویی، سوداگری و مقابله با خروج سرمایه و انحصار جزو خواسته‌های اصلی بانک مرکزی در حوزه فعالیت" اقتصاد دیجیتال و فین‌تک" است.

وی ادامه داد: نگاه بانک مرکزی در این حوزه با محوریت تنظیم‌گری و تعامل و اعتماد دوسویه است .با توجه به نوظهور بودن و رشد سریع این حوزه، ابهامات آن در حوزه تنظیم‌گری نیز جدید است لذا حوزه تنظیم‌گری باید متناسب با رشد سریع دانش در این حوزه، خود را تطبیق دهد ضمن اینکه تنظیم‌گری در این حوزه نباید به گونه‌ای باشد که مانع از رشد کسب و کارها شود.

فرزین درباره پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا هم عنوان کرد: این پلتفرم‌ها نباید کارکرد سپرده‌پذیری مبتنی بر طلا داشته باشند بلکه باید معامله کنند. همچنین باید میزان طلایی را که می‌فروشند در اختیار داشته باشند نه آن که ابتدا بفروشند بعد آن را بخرند.