دکتر مینا مویدنیا، فوق‌تخصص غدد کودکان، توضیح می‌دهد: در پزشکی عبارت «دیابت عصبی» تعریف نشده است؛ مردم این اصطلاح را برای حالتی به‌کار می‌برند که استرس شدید باعث بالا رفتن موقت قند خون می‌شود.

او می‌گوید: «افرادی که پانکراس سالم دارند، پس از فروکش کردن استرس، قند خونشان خودبه‌خود به حد طبیعی برمی‌گردد. بنابراین این وضعیت بیماری محسوب نمی‌شود مگر اینکه فرد زمینه‌ی دیابت داشته باشد و استرس آن را آشکار کند.»

آیا «دیابت عصبی» علائم مشخصی دارد؟

از آن‌جا که این بیماری وجود خارجی ندارد، علائم اختصاصی هم تعریف نشده است. اما در زمان تنش شدید، فرد ممکن است دچار تپش قلب، تعریق، خشکی دهان، احساس ضعف یا گرسنگی و افزایش موقت قند خون شود. این نشانه‌ها نتیجه‌ی ترشح هورمون‌های استرس هستند، نه دیابت واقعی.

تفاوت «دیابت عصبی» با دیابت نوع ۱ و ۲

دیابت نوع ۱ و ۲، بیماری‌های واقعی و دائمی هستند؛ اما آنچه مردم دیابت عصبی می‌نامند، صرفاً یک نوسان قند خون در اثر فشار روانی است. استرس به‌تنهایی دیابت ایجاد نمی‌کند، اما استرس طولانی‌مدت همراه با کم‌تحرکی، اضافه‌وزن و تغذیه نامناسب می‌تواند احتمال دیابت نوع ۲ را افزایش دهد. افراد بسیار مضطرب نیز در طول زمان ممکن است دچار مقاومت به انسولین شوند.

چرا استرس باعث افزایش قند خون می‌شود؟

بدن هنگام استرس هورمون‌هایی مانند کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌کند. این هورمون‌ها برای تأمین انرژی فوری، قند بیشتری وارد خون می‌کنند و همین باعث بالا رفتن موقت قند می‌شود. این نوسان ممکن است بر اثر کم‌خوابی، درد، عفونت یا مصرف برخی داروها هم رخ دهد و لزوماً نشانه‌ی دیابت نیست.

آیا همه بر اثر استرس قندشان بالا می‌رود؟

تقریباً بله؛ اما میزان آن در افراد مختلف متفاوت است. کسانی که زمینه‌ی دیابت دارند یا مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ هستند، افزایش بیشتری را تجربه می‌کنند، زیرا بدنشان توان تنظیم قند خون را به‌طور کامل ندارد.

کنترل افزایش قند خون ناشی از استرس

اگر فرد دیابت نداشته باشد، معمولاً قند ظرف ۳۰ تا ۹۰ دقیقه و بدون نیاز به دارو به حالت طبیعی برمی‌گردد. اما برای کنترل بهتر می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

چند دقیقه تنفس عمیق و آرام‌سازی

نوشیدن آب

یک پیاده‌روی کوتاه

دور شدن از منبع استرس

خواب کافی

مدیریت هیجانات

افراد مبتلا به دیابت در صورت افزایش قند بالای ۲۵۰–۳۰۰ باید طبق نظر پزشک عمل کنند و از کم‌آبی جلوگیری کنند.

توصیه‌های تغذیه‌ای

کاهش مصرف شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های قندی، خوردن وعده‌های کوچک و منظم، مصرف فیبر، سبزیجات و غلات کامل، و پرهیز از پرخوری عصبی می‌تواند به کاهش نوسان‌های قند خون کمک کند.

خبرآنلاین