ضمیمه دانش روزنامه اطلاعات نوشت: زباله‌ها را به دو دسته دریایی و زمینی تقسیم‌بندی می‌کنند. طبق تخمین سازمان ملل در سال ۱۹۹۱، ۸۰ درصد آلودگی دریاها و اقیانوس‌ها از خشکی ها سرچشمه می‌گیرد. ۲۰ درصد دیگر هم در اثر حوادث ناگوار تولید می‌شوند یا ناشی از دریانوردی، حمل‌ونقل و رفت‌وآمدهای دریایی است. 

مطالعات به تازگی نشان داده‌اند که بیش از نیمی از زباله‌های پلاستیکی در سواحل از اقیانوس به خشکی نشسته‌اند. تنوع وسیعی از مصنوعات انسانی می‌توانند تبدیل به زباله‌های دریایی شوند؛ کیسه‌های پلاستیکی، بویه‌های (شناورها) هواشناسی، طناب، زباله‌های پزشکی و بیمارستانی، بطری‌های شیشه‌ای و پلاستیکی، ته‌سیگار، قوطی‌های نوشیدنی، پلی‌استایرن، تورهای ماهیگیری گمشده و زباله‌های زیادی که از کشتی‌های کروز و حفاری‌های نفتی خارج می‌شوند، از جمله مواردی هستند که به‌طور معمول از آب‌ها شسته و به ساحل آورده می‌شوند.

پلاستیک‌ها به صورت زیستی تجزیه‌پذیر نیستند، ولی در معرض نور خورشید تجزیه نوری می‌شوند؛ اگر چه در محیطی که خشک باشد این فعل و انفعال انجام می‌گیرد، زیرا آب مانع از «نورکافت» (photolysis) می‌شود.  به دنبال نورکافت، یک ماده شیمیایی در اثر تابش شعاع‌های نور که می‌توانند در محدوده امواج نورهای مرئی هم نباشند، به اجزای ساده‌تر خود تجزیه می‌شود.
اقیانوس ها پر از زباله اند

در مطالعه‌ای که دانشمندان در سال ۲۰۱۴ با استفاده از مدل‌های رایانه‌ای انجام دادند، چنین برآورد شد که ۵/۲۵ تریلیون تکه پلاستیک با وزن کلی ۲۶۹ هزار تُن در اقیانوس‌های نیم‌کره‌های شمالی و جنوبی ریخته شده است.ماهی‌ها، دلفین‌ها، لاک‌پشت‌های دریایی، کوسه‌ها، فیل‌های دریایی، مارهای دریایی، پرندگان، خرچنگ‌ها و دیگر جانوران دریازی در تورهای ماهیگیری که در دریاها گم یا رها می‌شوند به دام می‌افتند. این تورها حرکت و شنای آنها را دشوار و حتی ناممکن می‌کنند و باعث می‌شوند آنها از گرسنگی و پاره‌شدگی بخشی از بدن و عفونت رنج ببرند و نیز جانورانی که از هوا تنفس می‌کنند، خفه شوند.

زباله‌های ساخته‌شده از مواد مختلف که از آب‌های سطحی چگالی بیشتری دارند، از جمله انواع شیشه‌ها، فلزات و بعضی از پلاستیک‌ها، در بستر دریاها و اقیانوس‌ها ته‌نشین می‌شوند و به مرجان‌ها گیر و در زندگی موجودات بستر اختلال ایجاد می‌کنند.

حتی این‌گونه زباله‌ها در زیر رسوبات مدفون می‌شوند و کار پاک‌سازی را به شدت سخت می‌کنند. این در مقایسه با آلودگی ناشی از غرق شدن کشتی‌ها نیازمند صرف وقت و انرژی بیشتری است، چون زباله‌ها در منطقه وسیعی از بستر دریا پراکنده می‌شوند.

طبق برآوردها، سالانه ۱۰۰۰۰ کانتینر متعلق به کشتی‌های کانتینری بر اثر طوفان در دریاها گم می‌شوند. یک نمونه از این موارد در سال ۱۹۹۲ در اقیانوس آرام اتفاق افتاد؛ هزاران اردک لاستیکی و اسباب‌بازی‌های دیگر به دنبال یک طوفان به اقیانوس ریخته شدند. از آن زمان تا کنون هنوز این اسباب‌بازی‌های شناور را در سراسر دنیا پیدا می‌کنند. 

حدود چهار پنجم زباله‌های اقیانوسی شامل آشغال‌هایی است که از خاکچال‌ها و زایدات شهری با وزش باد یا عاملی دیگر به آب انداخته می‌شوند. در جزیره دورافتاده «ساوت جورجیا» در قطب جنوب، زباله‌های مربوط به ماهیگری که ۸۰ درصد آنها پلاستیک بودند، باعث به دام افتادن تعداد زیادی از فک‌های خزپوش جنوبگان شدند. 

زباله‌های دریایی حتی در بستر اقیانوس منجمد شمالی هم یافت می‌شوند.

زباله‌ها به محض ورود به آب سیار می‌شوند. اجسام شناور یا توسط باد در آب به حرکت درمی‌آیند یا جریان‌های اقیانوسی آنها را جابجا می‌کنند که در بیشتر مواقع به چرخاب‌های اقیانوسی می‌پیوندند؛ یعنی نقطه‌ای که جریان‌ها به ضعیف‌ترین میزان شدت خود می‌رسند.

 «زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام» که به آن «چرخاب زباله اقیانوس» نیز گفته می‌شود، یک نمونه از این موارد است. در این محل که ناحیه وسیعی از اقیانوس آرام شمالی را در برمی‌گیرد، زباله‌های دریایی مربوط به انسان‌ها در وسعت زیادی انباشته شده‌اند. 

طبق برآوردها، هر زباله‌دان اقیانوسی که گاهی تکه‌ای غول‌پیکر است، تا یک میلیون تُن خرده‌زباله و مواد زائد ریز را در اطراف خود دارد که گاهی تا یک صد فوت در زیر سطح آب نیز امتداد پیدا می‌کند. 

از جمله مواد و اشیایی که از این زباله‌دان‌ها خارج می‌شوند، بشکه‌های مواد شیمیایی خطرناک، لاستیک‌های خودرو، طناب‌های کابلی و تورهای ماهیگیری هستند. بیش از ۴۰ درصد اقیانوس‌ها به عنوان چرخاب‌های نیمه‌گرمسیری طبقه‌بندی شده‌اند. 

یک چهارم زمین مملو از زباله های پلاستیکی است

یک‌چهارم مساحت سطح سیاره زمین ‌اکنون مملو از زباله‌های پلاستیکی شناور است. خطوط ساحلی جزیره‌هایی که در محدوده چرخاب‌ها قرار گرفته‌اند، غالباً مورد هجوم زایداتی هستند که به ساحل آورده می‌شوند.

جانوران زیادی که روی آب دریا یا درون آن زندگی می‌کنند، زباله‌های آب آورده را با غذا اشتباه می‌گیرند؛ چرا که در بیشتر مواقع شبیه به طعمه طبیعی آنها به نظر می‌رسند. 

پلاستیک‌های حجیم ممکن است در مجرای گوارشی جانوران دریازی گیر کند و راه عبور غذا را ببندد که این سبب مرگ آنها در اثر گرسنگی یا عفونت می‌شود. تکه پلاستیک‌های بسیار ریز هم به زئوپلانکتون‌ها شباهت دارند. وقتی جانوران به جای زئوپلانکتون‌ها آنها را می‌بلعند، این مواد وارد زنجیره غذایی جانداران اقیانوسی می‌شوند. نمونه‌برداری از چرخاب شمالی اقیانوس آرام نشان داده که نسبت حجم پلاستیک به زئوپلانکتون ۶ به ۱ است.

از سال ۲۰۰۰ تا کنون نگرانی کارشناسان در ارتباط با ارگانیسم‌هایی که با زندگی روی زباله‌های پلاستیکی شناور سازگاری یافته‌اند، افزایش پیدا کرده است. این توانایی تازه به آنها این امکان را می‌دهد تا با جریان‌های اقیانوسی به نقاط مختلف پراکنده شوند و در نتیجه در اکوسیستم‌های دور به گونه‌های مهاجم تبدیل شوند. 

مطالعاتی که در سال ۲۰۱۴ روی آب‌های اطراف استرالیا انجام شده است، تأئید می‌کنند که تعداد بسیار زیادی از این گونه‌های مهاجم به این آب‌ها وارد شده‌اند. دانشمندان حتی باکتری‌های اقیانوسی را پیدا کرده‌اند که پلاستیک را می‌خورند و حفره و شیار در آن ایجاد می‌کنند.

مواد شیمیایی افزودنی و سمی که در ساخت پلاستیک به‌کار می‌روند، با قرار گرفتن در معرض آب یا رطوبت می‌توانند به محیط اطراف نشت کنند. آلاینده‌های آب‌گریزی که به وسیله آب حمل می‌شوند، به سطح زباله‌های پلاستیکی می‌چسبند و روی هم انباشته می‌شوند. 

در نتیجه، پلاستیک موجود در دریا را بسیار مرگبارتر از پلاستیکی که در خشکی وجود دارد می‌کنند. برخی افزودنی‌های پلاستیکی پس از وارد شدن به بدن، دستگاه درون‌ریز را مختل می‌کنند و برخی دیگر سیستم ایمنی بدن را هدف قرار می‌دهند یا از توانایی باروری می‌کاهند.