برای بررسی عمق سکوت و تصمیمگیری درباره واکنش مناسب، میتوان سه وضعیت معمول را در نظر گرفت:
۱) از «بهترین دوست» به «کمحرف»
اگر تا چندی پیش فرزندتان صمیمی بود و ناگهان بخشهای خصوصی زندگیاش را با دوستان در میان میگذارد، جای نگرانی خیلی جدی نیست. این رفتار بخشی از رشد طبیعی است. چه کنید؟ موعظه نکنید، رابطه گرم و مثبت را حفظ کنید، او را به فعالیتهای مشترک دعوت کنید، کنار هم غذا بخورید و او را برای حرف زدن تحت فشار نگذارید — خودتان با باز شدن شروع کنید.
۲) فاصلهگیری با رفتارهای ناآرام و تککلمهای
وقتی نوجوان انرژیاش را به دوستیها اختصاص میدهد و با شما تککلمهای برخورد میکند، معمولاً باز هم در محدوده طبیعی است؛ اما باید روی احترام و مرزبندی منطقی پافشاری کنید. چه کنید؟ حد و مرزهای معقول بگذارید، از نصیحت ناپسند پرهیز کنید، زیرِ لایهی بیاحترامی دنبال ناراحتی بگردید و با جملاتی نرم خصوصیتهای خوب او را یادآور شوید تا گفتگو باز شود.
۳) انزوای کامل و فقدان علاقه به همه چیز (هشدار)
اگر نوجوان در اتاق دربسته مانده، از دوستان فاصله گرفته و از فعالیتهای قبلی بیعلاقه شده، این نشانه نگرانکنندهای است و ممکن است نشانه افسردگی، سوءمصرف یا تجربه آسیب باشد. چه کنید؟ با آرامش بپرسید آیا به خاطر کار شما ناراحت است، حریم خصوصی او محدود دارد اما شما حق دارید از وضعیت کلی آگاه باشید؛ روی جزئیاتِ برنامهاش پافشاری منطقی داشته باشید و در صورت لزوم شبکههای اجتماعی را بررسی کنید. حتماً از متخصص (پزشک اطفال یا روانشناس) کمک بگیرید.
اگر فکر میکنید نوجوان احتمال افکار خودکشی دارد
حتی شک نیز کافی است که فوراً و با آرامش موضوع را مطرح کنید. نگرانی را بدون سرزنش بیان کنید، احساساتش را تأیید کنید («به نظر میرسد برات خیلی سخت بوده») و بارها به او بگویید که دوستش دارید. کمک گرفتن حرفهای را همراه او پیگیری کنید و توضیح دهید که مراجعه به متخصص نشانه ضعف نیست.
نکات کلی و کاربردی برای والدین
آرامش و احترام، پایه هر ارتباط دوباره است.
از نصیحت و قضاوت خودداری کنید؛ شنونده فعال باشید.
رفتارهای نگرانکننده را جدی بگیرید؛ بیتفاوتی خطرناکتر است از فشار بیش از حد.
مرزهای منطقی و موقعیتهای روشن (کجا میروی، با چه کسی، چه زمانی برمیگردی) را حفظ کنید.
فرصتهای غیررسمی برای گفتگو (غذا، پیادهروی، خاطرهگویی) ایجاد کنید — گاهی باز شدنِ شما، باعث باز شدن او میشود.
در صورت بروز علائم هشداردهنده، سریعاً از کمک تخصصی استفاده کنید.
به گزارش روزیاتو، نوجوانان اغلب «نمیدانند چگونه بخواهند»؛ شما با صبر، مرزبندی هوشمندانه و نگهداشتن در دسترس بودن احساسی میتوانید فاصله را پل بزنید. اگر مایل باشید، میتوانم یک خلاصه کاربردی یکصفحهای برای استفاده روزانه شما یا یک متن کوتاه مناسب برای ارسال به دیگر والدین آماده کنم.
∎