به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از عراق، کنگره بین‌المللی بزرگداشت محقق و علامه سترگ، میرزا محمدحسین نائینی، امروز پنج شنبه ۶ آذر ۱۴۰۴در آستان مقدس علوی برگزار شد.
بر اساس این گزارش: این کنگره با همکاری آستان‌های مقدس علوی و حسینی و مدیریت حوزه‌های علمیه قم و با هدف پاسداشت زحمات آن مرحوم برگزار شد.
در این مراسم میهمانانی از علما و چهره‌های سرشناس حوزه‌های علمیه قم و مشهد، نمایندگان مراجع تقلید، جمعی از علما، فضلا، استادان دانشگاه، صاحب‌نظران، طلاب و استادان حوزه‌های علمیه نجف اشرف و کربلای معلی، و نیز متولیان، امنا و نمایندگان آستان‌های مقدس و زیارتگاه‌های شریف از نقاط مختلف جهان حضور داشتند.
نخستین سخنران این کنگره، سید عیسی الخرسان، امین عامّ عتبه مقدسه علوی، بود که پیام خوش‌آمدگویی خود را به نمایندگی از این آستان مقدس ارائه کرد.ردر ادامه شیخ جعفر نائینی؛ نوه مرحوم آیت الله العظمی نائینی به نمایندگی از خاندان نائینی، از عنایات و رهنمودهای ارزشمند آیت‌الله العظمی سیستانی، در حمایت از برگزاری این کنگره در عراق قدردانی کرد و همچنین از مسئولان عتبات مقدسه علوی و حسینی( ع) و تمامی حاضران به‌خاطر مشارکت در این رویداد مهم علمی تشکر نمود.
در ادامه سید منیر الخباز به تبیین شخصیت علمی میرزا نائینی در سه محور برجستگی‌های میراث فقهی و اصولی وی، تفاوت مباحث اصولی میان تقریرات شاگردان بزرگ او، همچون مرحوم آیت‌الله خوئی و شیخ حسین حلی و بررسی اختلاف میان مبانی اجتهادی میرزا در درس‌ها و نوشته‌های شخصی‌اش، به‌ویژه در رساله‌ای که درباره لباس مشکوک نگاشته‌اند پرداخت.
سپس سید عباس الحسینی، مدیر مجتمع علمی امام حسین(ع) وابسته به عتبه مقدسه حسینی، به ایراد سخنرانی پرداخت و از مرحوم محقق نائینی به‌عنوان «موسوعه‌ای جامع» یاد کرد و هوشمندی، تسلط ادبی، عمق فلسفی، احاطه کلامی و شناخت دقیق او از تحولات زمانه را یادآور شد.
وی تأکید کرد: احیای شخصیت میرزا نائینی نه یک اقدام تشریفاتی، بلکه وفاداری به عالمی است که در نهضت فکری حوزه و بیداری اجتماعی جهان اسلام نقش‌آفرین بوده است. او همچنین از مشارکت علمی این مجتمع در آماده‌سازی سه عنوان پژوهشی از میراث نائینی که در موسوعه انتشار یافته است، خبر داد.
آیت‌الله علیرضا اعرافی: میرزا نائینی، فقیه دوران‌ساز جهان اسلام
بخشی از این کنگره به سخنرانی آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، اختصاص داشت. وی در ابتدا میرزای نائینی را «یکی از بزرگ‌ترین چهره‌های علمی و سیاسی عصر جدید» توصیف کرد و ویژگی‌های شخصیتی او را در سه محور توضیح داد:
۱. نبوغ علمی و فکری
آیت‌الله اعرافی با اشاره به هوش سرشار و تحلیل‌گری دقیق میرزا در مواجهه با تحولات فکری و سیاسی، اظهار داشت: نائینی با تسلط بر فقه، اصول، کلام، قرآن، حدیث و اندیشه سیاسی، شخصیتی جامع و کم‌نظیر پدید آورد و با نوآوری‌های اصولی خود مرحله‌ای نو در این علم بنیاد گذاشت. به گفته او، میرزا توانست میان «اصالت اجتهادی» و «درک تحولات جدید» پیوندی موفق برقرار کند.
۲. نقش اجتماعی و سیاسی
وی با اشاره به حضور فعال میرزا در نهضت تنباکو، جنبش مشروطه ایران و انقلاب ۱۹۲۰ عراق، تأکید کرد که نائینی از پیشگامان آگاهی‌بخشی سیاسی در حوزه علمیه به‌شمار می‌رفت و در برابر استعمار و عقب‌ماندگی، مواضعی روشنگرانه و اثرگذار اتخاذ کرد. آیت‌الله اعرافی همچنین بر اهمیت مطالعه دوباره تجربه مشروطه و تأثیر آن بر نهضت امام خمینی تأکید نمود.
۳. ابعاد اخلاقی و معنوی
آیت الله اعرافی، در بخش پایانی سخنانش به ابعاد اخلاقی و معنوی زندگانی محقق نائینی پرداخت و افزود: «امروز بیش از هر زمان به عالمانی از این دست نیازمندیم؛ عالمانی که با علم و اخلاق و روحانیت خود جوامع را هدایت کنند.»
رونمایی از مجموعه ۴۰ جلدی آثار علامه نائینی
در پایان این مراسم، از موسوعه علمی ۴۰ جلدی محقق نائینی رونمایی شد که حاصل دو سال تلاش حوزه علمیه قم و مجتمع علمی امام حسین(علیه السلام) است.
همچنین مدیر آستان مقدس علوی سید عیسی خرسان، اقدام به اهدای پرچم مولای متقیان حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) به حوزه علمیه شهر قم مقدس نمود که این پرچم به آیت الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه و علمای برجسته حاضر در آنجا، تحویل داده شد.
شایان ذکر است: کنگره بین‌المللی علامه میرزای نائینی در مرحله نخست، اول آبان ۱۴۰۴ در شهر مقدس قم با پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی و با سخنرانی ویژه آیت الله العظمی جعفر سبحانی و حضور جمعی از علماء، اساتید و طلاب حوزه‌های علمیه در مدرسه علمیه امام کاظم (علیه السلام) برگزار شد و سپس روز سوم آبان ۱۴۰۴ در مشهد مقدس ادامه یافت. مرحله نهایی این کنگره نیز در عراق برگزار می‌شود که نشست اول آن امروز در نجف اشرف و نشست پایانی آن هشتم آذر ۱۴۰۴ در کربلای معلی برگزار خواهد شد.
