پژوهشگران قطره‌های بینی‌ای ساخته‌اند که از طریق اعصاب بینی وارد دستگاه عصبی مرکزی می‌شود تا با مرگبارترین نوع سرطان مغز مقابله کند.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ نتایج اولیه نشان می‌دهد که این دارو با موفقیت و به‌طور ایمن به هدف خود رسیده و به محافظت از موش‌ها در برابر این تومورهای معمولاً کشنده کمک کرده است.
«این رویکرد امیدی برای درمان‌های ایمن‌تر و مؤثرتر در گلیوبلاستوما و احتمالاً سایر سرطان‌هایی که در برابر درمان‌های ایمنی مقاوم هستند، ارائه می‌دهد و یک گام بسیار مهم به‌سوی کاربردهای بالینی است.»
این را الکساندر استگ، جراح مغز و اعصاب دانشگاه واشنگتن می‌گوید.
او ادامه می‌دهد: «این روش، مفهوم ایمنی‌درمانی سرطان را در تومورهایی که دسترسی به آن‌ها دشوار است، بازتعریف می‌کند.»
تومورهای گلیوبلاستوما بسیار مهاجم‌اند، به‌سختی در مراحل اولیه شناسایی می‌شوند و پاسخ ایمنی طبیعی بدن را غیرفعال می‌کنند. به همین دلیل با روش‌های درمانی سنتی سرطان به‌سختی هدف قرار می‌گیرند.
دسترسی به این تومورها نیز دشوار است، زیرا در مغز یا بخش‌های دیگر سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌شوند.
این سرطان خطرناک عملکرد مغز را با ایجاد تورم در بافت‌های سالم اطراف، فشردن آن‌ها و ربودن خون‌رسانی‌شان مختل می‌کند.
در حال حاضر، جراحی نخستین مرحله درمان گلیوبلاستوماست.
پیش‌تر، پژوهشگران راهی یافته بودند که سیستم ایمنی موش‌ها را نسبت به این سرطان پنهان هشدار دهند: آن‌ها با تحریک «ژن‌های اینترفرون» در سلول‌های سرطانی (STING) این کار را انجام دادند. ژن‌های اینترفرون معمولاً هنگام وجود عفونت ویروسی بدن را هشدار می‌دهند.
اما مشکل این بود که داروهای فعال‌کننده‌ی STING خیلی سریع در بدن تجزیه می‌شوند و برای رسیدن مستقیم به تومور، باید چندین بار و به‌صورت تهاجمی تزریق شوند.
آکانکشا مهاجان، عصب‌شناس دانشگاه واشنگتن، و همکارانش با استفاده از نانوفناوری، راه ساده‌تری برای رساندن دارو به محل مورد نیاز طراحی کردند.
مهاجان توضیح می‌دهد:
«ما واقعاً می‌خواستیم رنج بیماران را که در حال حاضر هم بیمار هستند کم کنیم، و فکر کردم می‌توانیم از پلتفرم‌های اسید نوکلئیک کروی برای رساندن این داروها به‌شکلی غیرتهاجمی استفاده کنیم.»
آن‌ها مولکول‌های فعال‌کننده STING را به ساختارهای ژنتیکی کروی تبدیل کردند تا پایداری بیشتری داشته باشند. برای این کار، ماده‌ی ژنتیکی را دورِ یک هسته‌ی نانوذره‌ی طلا پیچیدند.
سپس این دارو روی موش‌های مبتلا به گلیوبلاستوما آزمایش شد. نتایج نشان داد دستورالعمل‌های ژنتیکی سوار بر نانوذرات طلا با موفقیت مسیر STING را فعال کرده و رشد تومور را مهار کرده است.
استگ می‌گوید:
«در این پژوهش نشان دادیم که نانو‌ساختارهای مهندسی‌شده با دقت بالا، که اسیدهای نوکلئیک کروی نام دارند، می‌توانند به‌طور ایمن و مؤثر مسیرهای قدرتمند ایمنی را در مغز فعال کنند.»
پژوهشگران هشدار می‌دهند که هنوز راه زیادی تا انجام کارآزمایی‌های بالینی انسانی باقی مانده است و این روش باید در کنار سایر استراتژی‌ها استفاده شود، زیرا سلول‌های سرطانی می‌توانند مسیر STING را دور بزنند.
اما زمانی که قطره‌بینی‌ها همراه با داروهایی که برای تقویت سیستم ایمنی طراحی شده‌اند مورد استفاده قرار گرفتند، پژوهشگران توانستند در موش‌ها ایمنی طولانی‌مدت در برابر گلیوبلاستوما ایجاد کنند.
گلیوبلاستوما شایع‌ترین سرطان بدخیم مغز است. تنها ۶.۹ درصد بیماران بیش از پنج سال پس از تشخیص زنده می‌مانند.
استگ پیش‌تر گفته بود:
«وقتی مادربزرگم پس از ابتلا به سرطان پیشرفته‌ی پستان، دچار تومورهای مغزی متاستاتیک شد، من از نزدیک رنج وحشتناک این بیماری را بر او و خانواده‌مان دیدم.»
او ادامه می‌دهد:
«نبرد او الهام‌بخش من شد تا با این بیماری مخوف روبه‌رو شوم و آموزش و پژوهش‌هایم مرا به‌سوی درک بهتر ژنتیک تومورهای مغزی سوق داد.»
این پژوهش در مجله PNAS منتشر شده است.
∎