به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آزاده نظربلند؛ دبیرکل نهاد، در جریان شانزدهمین سفر استانی خود، یکشنبه ۲ آذر ۱۴۰۴ در نشست انجمن کتابخانه‌های عمومی استان لرستان که با حضور سعید شاهرخی؛ استاندار برگزار شد، شرکت کرد.
نظربلند با تسلیت ایام سوگواری حضرت فاطمه زهرا (س)، اظهار کرد: از مهندس شاهرخی استاندار لرستان، بابت دیدگاه فرهنگی و اهمیت ویژه‌ای که به موضوع کتاب، کتابخانه و کتابخوانی دارند، صمیمانه تشکر می‌کنم. تعامل ما از ابتدای حضورم در نهاد بسیار مثبت و سازنده بوده و ایشان همواره در معرفی گزینه مناسب و پاسخگویی به تماس‌ها، همراه و همیار ما بوده‌اند.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به موفقیت‌های استان لرستان در حوزه کتابخوانی، افزود: جا دارد به استان لرستان تبریک بگویم که کتابخانه مرکزی خرم‌آباد موفق به کسب نشان «هم‌خوان» در بخش کتابخانه عمومی کودک شد. این جایزه اولین‌بار در سال جاری و در چارچوب نقشه راه ترسیم‌شده توسط نهاد کتابخانه‌ها اهدا شد.
وی با تشریح اهداف نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: نقشه راه ما بر محور ترویج مطالعه در گروه‌های مختلف اعم از کودکان، نوجوانان، سالمندان و گروه‌های خاص مانند نابینایان و ناشنوایان طراحی شده است. توجه ویژه به خانواده‌ها، خانواده‌محوری و توسعه سرفصل‌های متنوع از دیگر برنامه‌های کلیدی نهاد در این مسیر است.
تاکید بر ظرفیت‌های استانی و دسترسی به خدمات
نظربلند ادامه داد: همکاران ما در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و به‌ویژه در کتابخانه مرکزی خرم‌آباد، برنامه‌ها و فعالیت‌های مکتوب و منظمی را برای حوزه کودک تدوین و اجرا کرده‌اند. امیدواریم با توجه به ظرفیت‌های موجود در استان و شهر خرم‌آباد، همه شهروندان بتوانند به این خدمات دسترسی پیدا کنند و از آن بهره‌مند شوند.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه با اشاره به اهداف دوره مدیریت جدید، اظهار کرد: برنامه کلان نهاد کتابخانه‌ها توسعه خدمات، افزایش تنوع و بهبود دسترسی به منابع فرهنگی و آموزشی است.
وی توضیح داد: در حال حاضر نهاد در سراسر کشور ۴۲۲۹ نقطه خدمت دارد که از این تعداد، ۸۰۰ نقطه به کتابخانه‌های روستایی اختصاص دارد و ۵۰۰ نقطه دیگر توسط کتابخانه‌های سیار پوشش داده می‌شوند.
نظربلند افزود: از مجموع ۴۲۲۹ نقطه خدمت کشور، ۶۰ کتابخانه مربوط به استان لرستان هستند.
با توجه به سابقه فرهنگی غنی استان، قطعا جا دارد که این کتابخانه‌ها توسعه یابند. همچنین ایجاد کتابخانه سیار در استان می‌تواند به پوشش مناطق فاقد کتابخانه، مناطق روستایی و مناطق کمتر برخوردار کمک کند، زیرا پروژه‌های ساخت کتابخانه معمولا زمان‌بر است.
هدف‌گذاری افزایش نقاط دسترسی با کتابخانه‌های سیار
وی ادامه داد: یکی از هدف‌گذاری‌های اخیر نهاد کتابخانه‌ها، افزایش نقاط دسترسی از طریق ارتقای تعداد خودروهای کتابخانه سیار است تا بتوانیم خدمات را به شکل گسترده‌تر و عادلانه‌تر در اختیار تمام اقشار جامعه قرار دهیم و هر ایرانی، حتی در دورترین نقاط، امکان بهره‌مندی از کتاب و مطالعه را داشته باشد
نظربلند در ادامه سخنانش بیان کرد: کتابخانه‌های عمومی باید مفهوم خود را بازتعریف کنند؛ به‌طوری که هم کتابخانه باشند و هم عمومی، و نقش سنتی خود را فراتر برده و به مراکز فعال فرهنگی و اجتماعی در شهرها و روستاها تبدیل شوند.
وی افزود: این مراکز می‌توانند به نقاط مرکزی برای تعاملات اجتماعی، یادگیری مادام‌العمر و مشارکت‌های اجتماعی تبدیل شوند. در چنین فضایی، افراد جامعه می‌توانند به شکل مؤثر با یکدیگر و با سایر دستگاه‌ها و خدمات فرا دستگاهی ارتباط برقرار کنند. به‌عنوان مثال، کتابخانه‌های عمومی می‌توانند با مدارس و دانشگاه‌ها ارتباط مؤثر و سازنده‌ای داشته باشند.
کتابخانه‌ها باید با مدارس ارتباط مؤثر برقرار کنند
نظربلند گفت: اخیرا همکاران من در نهاد کتابخانه‌های عمومی، کتابخانه‌های معینی را به آموزش و پرورش معرفی کرده‌اند تا دانش‌آموزان بتوانند در آن کتابخانه‌ها حضور یافته و از برنامه‌های زنگ کتابخوانی بهره‌مند شوند.
وی تصریح کرد: قبلا کتابداران ما در مدارس حضور می‌یافتند و زنگ کتابخانه را در مدارس برگزار می‌کردند، اما اکنون هدف ما این است که این برنامه‌ها مستقیما در محیط کتابخانه اجرا شوند تا دانش‌آموزان بتوانند با فضای فرهنگی کتابخانه آشنا شوند. این اقدام به کودکان کمک می‌کند تا بدانند مکان فرهنگی مهمی به نام کتابخانه در نزدیکی مدرسه یا محل سکونتشان وجود دارد و می‌توانند اوقات فراغت خود را در آن سپری کرده و از برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی کتابخانه بهره‌مند شوند. چنین تجربه‌ای می‌تواند علاقه و انس کودکان با کتاب و کتابخوانی را در سنین پایین تقویت کند.
اهمیت منابع مالی برای توسعه خدمات کتابخانه‌ها
نظربلند در ادامه سخنان خود اظهار کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اکنون با بیش از ۷۵۰۰ نفر نیرو فعالیت می‌کند، اما به‌صورت عملی بودجه دولتی دریافت نمی‌کند.
تنها منبع درآمد نهاد، نیم درصد از درآمد شهرداری‌ها است و کمک و مساعدت شهرداران و فرمانداران در وصول این منابع می‌تواند نقش مهمی در توسعه خدمات و فضاهای کتابخانه‌ای داشته باشد.
وی افزود: نهاد کتابخانه‌های عمومی موظف است حقوق کارکنان را پرداخت کند، فضاهای فیزیکی کتابخانه‌ها را نگهداری و توسعه دهد و منابع کتابخانه‌ای جدید فراهم کند. این اهداف بدون منابع مالی قابل توجه امکان‌پذیر نیست و همکاری همگانی مسئولان استانی، فرمانداران و شهرداران، تضمینی برای تحقق آن خواهد بود.
بازطراحی کتابخانه‌ها؛ جذابیت برای کودکان و نوجوانان
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه، ضمن قدردانی از تلاش‌های الهام برنا در استان، بر بازطراحی کتابخانه‌ها، توسعه خدمات و افزایش دسترسی‌های فرهنگی تأکید کرد و گفت: حضور سرکار خانم برنا در استان و اهتمام ایشان از ابتدای حضورشان، تحولات ملموسی در استان ایجاد کرده است. این حضور باعث شده است که بتوانیم در حوزه توسعه خدمات، افزایش دسترسی‌ها و بازطراحی فضاهای فیزیکی کتابخانه‌ها موفق‌تر از گذشته عمل کنیم.
وی افزود: یکی از مواردی که کتابخانه‌های عمومی را جذاب می‌کند و آن‌ها را به فضاهای چندمنظوره تبدیل می‌کند، همین بازطراحی‌ها است. این اقدام، کتابخانه‌های سنتی را به کتابخانه‌های مدرن و جذاب تبدیل می‌کند، به‌ویژه برای گروه‌های سنی کودکان و نوجوانان.
کتابخانه‌های خانواده‌محور
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ادامه داد: فضاهایی در کتابخانه طراحی می‌شوند که خانواده‌محور هستند و حضور خانوادگی را فراهم می‌کنند. این امکان فراهم می‌شود تا اعضای یک خانواده با هم از برنامه‌های متنوع کتابخانه بهره‌مند شوند و تجربه‌ای مشترک و فرهنگی داشته باشند.
نظربلند تأکید کرد: همه این اقدامات و موفقیت‌ها با حضور فعال سرکار خانم برنا و حمایت مسئولان استان ممکن شده و امید داریم در آینده‌ای نزدیک شاهد رشد و توسعه بیشتر کتابخانه‌های استان لرستان باشیم.
وی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: استان لرستان با ۶۰ نقطه خدمت، نسبت به سرانه جمعیت، عدد نسبتا پایینی دارد و استفاده بهینه از ظرفیت‌های استانی برای توسعه زیرساخت‌های فرهنگی کتابخانه‌ها ضرورت دارد.
وضعیت پروژه‌های نیمه‌تمام نهاد
نظربلند همچنین گفت: زمانی که نهاد کتابخانه‌های عمومی را تحویل گرفتم، نزدیک به ۳۰۰ پروژه عمرانی نیمه‌تمام وجود داشت که بیش از ۵۰ درصد آن‌ها پیشرفت فیزیکی کمتر از ۵۰ درصد داشتند و بسیاری از این پروژه‌ها سابقه‌ای بیش از ۲۰ سال داشتند. در بسیاری از این پروژه‌ها، آمایش سرزمینی رعایت نشده بود که ادامه آن‌ها منجر به اتلاف منابع و بودجه خواهد شد، اما برخی از آن‌ها قابلیت توسعه و تکمیل دارند.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ادامه داد: در استان نیز پروژه‌هایی وجود دارند که با کمک استاندار و همت نهاد، قابلیت تکمیل و بهره‌برداری دارند. مانند پروژه‌های اخیر در سایر استان‌ها، از جمله کتابخانه مرکزی رشت که بهره‌برداری آن اخیرا آغاز شد، نهاد در تکمیل و تجهیز پروژه‌ها مشارکت خواهد کرد.
نظربلند تصریح کرد: اگرچه نهاد بودجه ساخت و ساز ندارد، اما در تکمیل و تجهیز کتابخانه‌ها کمک می‌کند و معادل حدود یک سوم تا یک دوم هزینه ساخت پروژه، صرف تجهیزات و تأمین منابع کتابخانه‌ای خواهد شد تا کتابخانه‌ها به‌صورت کامل و تجهیز شده در اختیار شهروندان قرار گیرند.
تکمیل فازهای بعدی کتابخانه مرکزی خرم‌آباد و همکاری با آموزش و پرورش
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه سخنان خود بر تکمیل فازهای بعدی کتابخانه مرکزی خرم‌آباد و تعامل با آموزش و پرورش برای اجرای زنگ کتابخوانی در کتابخانه‌ها تأکید کرد. کتابخانه مرکزی خرم‌آباد نیازمند تکمیل فازهای بعدی است که پیش از این برای پروژه در نظر گرفته شده بود و اکنون باید به آن‌ها رسیدگی شود.
وی ادامه داد: من و همکارانم عهد کرده‌ایم که هیچ پروژه‌ای را پیش از آماده بودن تمام بخش‌ها و اتمام همه کارها افتتاح نکنیم. به‌عنوان نمونه، کتابخانه مرکزی رشت افتتاح شد و تمامی بخش‌های آن، از سالن آمفی‌تئاتر تا سایر قسمت‌ها، آماده خدمت بودند و بهره‌برداری شد. اما متأسفانه در کتابخانه مرکزی لرستان تنها فاز اول بهره‌برداری شده و فازهای بعدی نیازمند تکمیل هستند. این موضوع حتما در دستور کار قرار خواهد گرفت.
نظربلند ضمن تقاضا برای همکاری مدیرکل آموزش و پرورش لرستان، گفت: برای اجرای زنگ کتابخوانی در کتابخانه‌ها، به کمک آموزش و پرورش نیاز داریم. برنامه این است که کتابخانه‌های معین در شهرهای مختلف مشخص شوند تا دانش‌آموزان بتوانند حضور یافته و از برنامه‌های فرهنگی و آموزشی کتابخانه‌ها بهره‌مند شوند.