احمد حاجبی ریاست دانشکده و عضو هیئت علمی گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: روز جهانی کودک نه‌تنها یک مناسبت تقویمی، بلکه فرصتی برای بازنگری در مسئولیت‌های اجتماعی، علمی و فرهنگی است و یادآور این حقیقت است که کودکان آینده‌سازان جامعه‌اند و هرگونه سرمایه‌گذاری در آموزش، سلامت جسمانی و سلامت روان آنان سرمایه‌گذاری برای آینده کشور است. این روز فرصتی است تا همه ما مسئولیت خود را در قبال حمایت از کودکان مرور کرده و به نیازها و حقوق‌شان به‌عنوان یک انسان مستقل توجه ویژه داشته باشیم.
وضعیت توجه به حقوق کودک را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
وی افزود: خوشبختانه در سال‌های اخیر آگاهی عمومی نسبت به حقوق کودک افزایش یافته است. در سطح جهانی، کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل چارچوبی برای حمایت از کودکان فراهم کرده و در ایران نیز قوانین و برنامه‌های حمایتی متعددی در حال اجراست.
مهم‌ترین چالش‌های امروز کودکان را چه می‌دانید؟
حاجبی اذعان کرد: چالش‌ها موارد گسترده‌ای را دربر گرفته و در جوامع مختلف متفاوت جلوه می‌کنند. فقر و نابرابری اجتماعی، محرومیت از امکانات آموزشی و بهداشتی در بعضی از مناطق، آسیب‌های اجتماعی، کار کودکان و بدرفتاری با کودک از جمله چالش‌های اساسی هستند. متأسفانه بیشترین موارد بدرفتاری با کودک در مناطق محروم و حاشیه‌نشین گزارش می‌شود، جایی که فقر، بیکاری و مشکلات اجتماعی زمینه‌ساز خشونت علیه کودکان هستند. بدرفتاری با کودکان نه‌تنها یک مشکل فردی است، بلکه می‌تواند تبدیل به بحرانی اجتماعی شود که نیازمند فرهنگ‌سازی، آموزش عمومی، حمایت‌های روانی-اجتماعی و تقویت اورژانس اجتماعی برای مداخله فوری در بحران‌ها می‌باشد.
نقش دانشگاه‌ها و مراکز علمی در ارتقای وضعیت کودکان چیست؟
وی ادامه داد: دانشگاه‌ها می‌توانند با پژوهش‌های علمی، آموزش تخصصی و برگزاری کارگاه‌های آگاهی‌بخشی نقش کلیدی در حمایت از کودکان ایفا کنند تا فرهنگ حمایت از کودک تقویت گردد. کودکان نیازمند عشق، امنیت روانی، احساس تعلق و فرصت برابر جهت رشد هستند. هر یک از ما باید سهم خود را در ایجاد محیطی امن و سالم برای آنان ایفا کنیم اگر امروز به کودکان توجه شود، فردایی روشن‌تر خواهیم داشت. در واقع دانشگاه‌ها باید پل ارتباطی میان علم و جامعه باشند، یعنی یافته‌های علمی را به زبان ساده در اختیار خانواده‌ها، جامعه و سیاست‌گذاران قرار دهند تا بتوانند تصمیمات بهتری بگیرند.
در جریان رشد کودکان به چه مواردی باید توجه داشته باشیم؟
حاجبی متذکر شد: رشد کودک نتیجه تعامل پویا بین فرد و محیط‌های چندلایه از جمله محیط‌های نزدیک و مستقیم کودک مثل خانواده، مدرسه، دوستان و همسالان است، همچنین محیط‌هایی که کودک به‌طور مستقیم در آن حضور ندارد اما بر او اثر می‌گذارند، مانند عوامل فرهنگی و اقتصادی، ارزش‌ها، قوانین و باورهای اجتماعی که در سطح گسترده‌تر همگی بر جریان رشد و شکل گیری شخصیت ایشان در آینده تأثیرگذار است. بی‌توجهی به هر یک از این عوامل می‌تواند مسیر رشد کودک را مختل کند.
وی خاطر نشان کرد: شایان ذکر است امنیت روانی و حمایت روانی- اجتماعی از کودکان یکی از مهم‌ترین ارکان رشد سالم آنان است. کودک برای شکوفایی استعدادها و توانایی‌های خود نیازمند محیطی امن، آرام و حمایتگر است؛ محیطی که نه‌تنها از نظر جسمی، بلکه از نظر روانی و اجتماعی نیز او را محافظت کند. در جریان شناسایی استعدادها، توانایی‌ها و هیجانات کودکان، به حداقل رساندن فاصله میان خود واقعی و خود آرمانی نکته حائز اهمیت در پذیرش خود و حفظ سلامت روان، شخصیت سالم و پایدار ایشان می‌باشد.