به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین کتابگردی سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران دقایقی پیش با حضور احمد مسجدجامعی، ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و جمعی از فعالان حوزه نشر از خانه فرهنگ و کتاب گویا آغاز شد.
در این مراسم، احمد مسجدجامعی، درباره چرایی برگزاری آیین کتابگردی گفت: در شورای شهر، احساس کردم که همدلی، همبستگی و مردم نیاز به تقویت دارد، همان ایام برخی کتابفروشی‌ها مثل «دارالفکر»، بعد از ظهرها پاتوقی برای نویسندگان بود و دوست داشتیم این جایگاه را تقویت کنیم.
وی ادامه داد: معتقد بودیم که ربط بین ناشران و مردم، کتابفروشان هستند؛ بنابراین طرح «کتابگردی» با جریان سر زدن به کتابفروشی‌ها شکل گرفت.
مسجد جامعی، با بیان اینکه این سنت، طی سال‌های مختلف ادامه پیدا کرد، ادامه داد: باید شرایطی ایجاد شود که مشکلات و دغدغه کتابفروشان هم دیده و بیان شود؛ استقبال خوبی هم از آن شد و تعداد زیادی از نویسندگان و هنرمندان در آن مشارکت کردند و مشخص شد، جامعه چنین چیزی را طلب می‌کند. این آیین، نشان داد که کتاب «حلقه وصل» همه است؛ بنابراین امسال نیز این طرح اجرا برگزار می‌شود.
در ادامه سهیل محمودی، ضمن بیان خاطره‌ای از کتابگردی، غزلی از سروده‌های خود را قرائت کرد.
کتابگردی؛ غریب‌نوازی از کتابفروشان است
سهیل محمودی، در حاشیه آیین کتابگردی ۱۴۰۴ در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره این رویداد بیان کرد: برنامه کتابگردی و کنار هم قرار گرفتن اهالی فرهنگ و ادب در این روز، به همت آقای مسجدجامعی شکل گرفت؛ دعوتی برای گشت و گذار در کتابفروشی‌ها.
وی بر توجه به تقویت ظرفیت‌های فرهنگی مناطق حاشیه پایتخت، ادامه داد: به نظر من مناطق اطراف تهران غریب هستند و طبیعتاً سر زدن به آن‌ها و گرم‌کردن فضا، اقدام بسیار خوبی است. امیدوارم این اتفاق محدود به یک روز و یک هفته نباشد.
این شاعر، باتوجه به اینکه مغازه‌ها در حال‌حاضر تبدیل به بوتیک و جواهرفروشی و غیره شدند کتابفروشی‌های سطح شهر غریب‌اند و باید به نوعی غریب‌نوازی کنیم و به سراغ غریبان به شکل مستمر برویم.
در بخش دیگر این مراسم، میرباقری، مدیر خانه فرهنگ و هنر گویا هم دقایقی، از حضور جمعی از ناشران و نویسندگان و مسئولان، در آیین کتابگردی تشکر و اظهار امیدواری کرد که چنین جمع و دیدارهایی در حوزه فرهنگ و کتاب ادامه داشته باشد.
کتابفروشی شهر کتاب «فرهنگ» در منطقه یوسف‌آباد مقصد دوم کتابگردی ۱۴۰۴ است. این کتابفروشی از سال ۱۳۷۶ فعالیت خود را در فضایی به وسعت ۲۵۰ مترمربع آغاز کرده است و انواع کتاب‌های عمومی، آموزشی و کمک‌آموزشی را عرضه می‌کند. در این فروشگاه، احمد مسجد جامعی، به دختر نوجوان و مشتری کتابفروشی، دو کتاب «دایره کوچک به احساس نیاز دارد» و «روبی چطور دوست پیدا می‌کند» را هدیه داد.
محمدتقی نگاری، مدیر شهر کتاب فرهنگ، در این بازدید به مشکل حقوق و دستمزد کارمندان کتابفروشی‌ها اشاره کرد و گفت: حقوق در نظر گرفته شده برای این قشر بسیار کم و در اصل تعرفه فهرست بیمه مشکل‌آفرین است، امیدوارم شرایطی فراهم شود که تعرفه حقوق کارکنان اصلاح شود. در این زمینه مسجدجامعی قول مساعد داد که این موضوع را در نشست با مسئولان تامین اجتماعی و دست‌اندرکاران این حوزه پیگیری کند.
مقاصد سوم و چهارم کتابگردی، کتابفروشی حلزون و کتابفروشی بدرقه جاویدان بود.
این کتابفروشی، متعلق به خاندان علمی است، خانواده‌ای که از دوره قاجار در حوزه نشر و کتاب فعالیت دارد. در این دید و بازدید، به اهمیت فعالیت این خاندان در صنعت نشر کشور اشاره شد. مسجدجامعی،
در این بازدید بر لزوم نقش کتابفروش‌های خوانسار در توسعه فرهنگ پایتخت تاکید کرد.
فروشگاه فعلی بدرقه جاویدان پیش‌تر، جواهرفروشی بود که سال ۱۳۸۲ به همت خاندان علمی به کتابفروشی تبدیل شد و تاکنون نیز فعالیت خود را ادامه داده است.
علیرضا علمی، مدیر کتابفروشی «بدرقه جاویدان» در این دید و بازدید، با اشاره به افزایش قیمت کتاب‌های چاپ جدید، اظهار امیدواری کرد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حوزه کاغذ، تمهیدات ویژه‌ای در نظر بگیرد.
ابراهیم کریمی، در حاشیه آیین کتابگردی ۱۴۰۴ در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره این رویداد، بیان کرد: کتابگردی یک حرکت نمادین، به همت آقای مسجدجامعی شروع شده است و همچنان ادامه دارد.
وی افزود: ایده خوبی است که کتابفروشی‌ها و ناشران در چنین روزی از هفته کتاب، هرکدام به تنهایی در محل خودشان می‌توانند از نویسندگان و مترجمان، و عده‌ای از مشتریان دائمی‌شان را به کتابفروشی دعوت کنند.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، هفته کتاب، جشن کوچکی است که در هر کتابفروشی یا موسسه انتشاراتی می‌توان برگزار کرد. به نظرم فقط نباید منتظر این نباشیم که از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا اتحادیه، برنامه‌ای برگزار شود؛ بلکه هر کدام از ناشران و کتابفروشان می‌توانند در این موضوع سهمی داشته باشیم.
پنجمین مقصد کتابگردی ۱۴۰۴ به کتابفروشی بهجت رسید. در این کتابفروشی، به حضور افرادی چون ابوالقاسم حالت، ابوالقاسم پاینده و دیگر نویسندگان و هنرمندان در این کتابفروشی اشاره شد. این کتابفروشی از سال ۱۳۴۸ در فضایی به وسعت ۳۰ مترمربع تاسیس و محمدعلی بهجت، مدیر کتابفروشی بهجت در این آیین، به ذکر خاطرات خود از دهه ۴۰ و ۵۰ پرداخت و مجموعه‌ای از کتاب‌های قدیمی خود را معرفی کرد.
بهجت، با اشاره به کاهش شمارگان کتاب، طی سال‌های اخیر به دلیل مشکلات مالی، گفت: چاپ کتاب را به ۱۰ نسخه رساندم اما معتقدم که شمارگان کم هم در آینده موثر خواهد بود و این رویه باید ادامه داشته باشد.
در ایستگاه ششم، کتابسرای تندیس میزبان کتابگردها بود. این کتابفروشی از سال ۱۳۶۳ فعالیت خود را به همت زنده‌یاد حسین میرباقری آغاز کرد. در این بازدید، علی میرباقری، مدیر کتابفروشی تندیس با قرائت متنی، به طرح برخی مسائل و مشکلات صنعت نشر پرداخت. وی با قرائت متن زیر هفته کتاب را تبریک گفت:
«هفته کتاب گرامی باد
هفته کتاب بر تمام عزیزان کتابفروش، ناشران نویسندگان، مترجمان و تمام عزیزانی که کمک میکنند کتاب‌ها آماده و چاپ شوند، مبارک باد. اینجا یک کتابفروشی قدیمی است که سنگ بنای آن در سال ۱۳۶۳ گذاشته شده و تا امروز با توجه به تمام ناملایمات و سختی‌ها سرپاست.
در تمام این سال‌ها سعی کردیم بمانیم. در جایی که رستوران‌ها و فست‌فودهای تازه تاسیس شده از ما معروف‌ترند و گاهی برای آدرس دادن مجبوریم به آدرس آن‌ها استناد کنیم، ما هنوز زنده‌ایم و نفس می‌کشیم و جایی ساخته‌ایم برای کتاب‌ها، کتابخوان‌ها، نویسندهها و مترجمان و تمام عزیزانی که هنوز کتاب دغدغه آن‌هاست. خوب یا بد، سعی کرده‌ایم تا جایی که در توانمان بوده بمانیم. اما با همه این اوصاف حال کتاب‌ها خوب نیست گرانی کاغذ، خدمات چاپ و هزینه‌های سربار موجب گرانی کتاب‌ها شده و روزانه تعداد کسانی که به کتابفروشی‌ها مراجعه میکنند کم و کمتر می‌شود.
تعداد کسانی که با ذوق و شوق برای خرید کتاب مراجعه میکنند و با قیمت‌های جدید مواجه می‌شوند و منصرف می‌شوند از تعداد کسانی که خرید میکنند بیشتر شده و این امر موجب تاسف ما و حسرت خریداران کتاب‌هاست.
اما ما هنوز وامدار شما عزیزان هستیم، کسانی که با وجود ناملایمات و سختی‌های اقتصادی؛ هنوز منتظر کتاب‌های جدید هستند، هفته‌ای، ماهی و حتی سالی یک‌بار به ما مراجعه میکنند کتاب می‌خرند و احوال ما و کتاب‌ها را می‌پرسند با ما گپ می‌زنند و ما را به ادامه این راه دشوار امیدوار میکنند.
هفته کتاب و روز کتاب و کتابخوانی بر تمام شما عزیزان که تمام این سال‌ها یار و یاور ما بودید، کنار ما بودید و به ما توان و انرژی برای ادامه راه دادید مبارک. روز و هفته کتاب بر تمام خوانندگان عزیزی که تمام این سال‌ها کتاب‌ها را فراموش نکرده و نمی‌کنند مبارک این هفته و روز متعلق به تمام شما خوبان و عزیزان است، و ما قدردان شما خوبان هستیم.»
کتابفروشی لارستان، هفتمین مقصد کتابگردی ۱۴۰۴ بود. محسن بهشتیان، مدیر و موسس این کتابفروشی از ۲۹ سال پیش در محله لارستان واقع شده است. نمونه‌ای از یک کتابفروشی محلی و قدیمی که طی سه‌دهه تلاش کرده، اصالت و هویت خود را حفظ کند.
این کتابفروشی به غیر از فروش کتاب در زمینه اهدای کتاب به ۶۱ کتابخانه و مدرسه به مناطق مختلف کشور فعال است. از این کتابفروشی، کتاب‌های اهدایی مردم به نقاط مختلف کشور از نیکشهر سیستان و بلوچستان تا خوزستان و خراسان ارسال می‌شود.
گروه کتابگردی ۱۴۰۴ سپس به پیاده‌روی کتاب آمد و از برخی اقدامات و برنامه‌های فرهنگی و کتابی این پیاده‌رو بازدید کرد. سپس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران میزبان گروه کتابگردان بود.
احمد مسجدجامعی و ابراهیم حیدری، در اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، در جمع ناشران و تشکل‌های مختلف حضور پیدا کردند.
در این نشست، مسجدجامعی با اشاره به اهمیت مصوبه «کاربری فرهنگی» برای ناشران و کتابفروشان گفت: باید مراقب باشیم، این مصوبه را حفظ شود؛ علاوه براین باید بتوانیم معافیت مالیاتی ناشران را نیز حفظ کنیم، زیرا برای اقتصاد نشر اهمیت زیادی دارد.
وی ادامه داد: در این مسیر اتحادیه باید به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کمک و از ظرفیت‌های موجود استفاده کند، به‌عنوان مثال کتابفروشی «لارستان» سال آینده ۳۰ ساله می‌شود و اتحادیه باید به این مسئله توجه و مراسمی برای این کتابفروشی برگزار کند.
مسجدجامعی، با بیان اینکه باید از ظرفیت فرهنگ در حوزه‌های مختلف استفاده کنیم، گفت: نباید از این ظرفیت فرهنگی غافل شد، نقطه کانونی فرهنگ در ایران، کتاب و نوشته است؛ نباید بگذاریم که چراغ فرهنگ، خاموش شود.
به گفته وی، هر وقت مشکلی در کشور پیدا کردیم، حوزه فرهنگ و کتاب به داد ما رسیده است، بنابراین ناشران و کتابفروشان باید از ظرفیت‌های خود استفاده کرده و با زبان فرهنگ به جامعه روحیه بدهد.
مسجدجامعی همچنین با ارائه طرح پیشنهادی گفت: ناشر نمونه و نویسنده برتر داریم، اما کتابفروش برتر نداریم و به‌نظرم اتحادیه باید این طرح را برای کتابفروشان در سال آینده فعال کند.
همچنین ابراهیم کریمی، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در سخنانی گفت: اتحادیه از شرایط فعالیت آگاه است و تلاش می‌کنپ‌این روزها را برای داشتن روزهای بهتر بگذراند.
وی افزود: با نگاهی به وضعیت صنعت نشر باید گفت، در تولید، توزیع و فروش، شرایط سخت‌تر از قبل شده است اما امیدوارم با حمایت هم و مشارکت دستگاه‌های ذی‌ربط از سختی‌ها عبور کنیم.
ابراهیم حیدری، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران نیز در این دیدار و نشست با بیان اینکه تنها کاری که در توان ما بود، تلاش برای زنده نگه داشتن سنت کتابگردی، است، گفت: البته شرایط کتاب در جامعه بهتر از سایر کالاها است، در این حوزه شاخص‌هایی برای تولید و خرید داریم؛ به‌عنوان مثال به مناسبت هفته کتاب طی سه روز در سامانه «بازار کتاب» ۶ تا ۷ میلیارد تومان، کتاب فروحته شده است.
به گفته وی، در خراسان شمالی، نزدیک به ۴۰ هزار نسخه کتاب فروش رفته است؛ که نشان‌دهنده، زنده بودن نشر است.
حیدری، با بیان اینکه البته وضعیت هنوز مطلوب نیست، گفت: اما نسبت به سایر حوزه‌ها، نشر وضعیت بهتری دارد، شاخص‌ها و معیارها و سنجش این را نشان می‌دهد. نباید بر طبل ناامیدی کوبید؛ زیرا این کار سرمایه‌گذاران در این حوزه را فراری می‌دهد.
مسجد جامعی، در ادامه با بیان اینکه در این دوره مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رقیب تشکل‌ها نیستند، بیان کرد: همواره اعلام شده که نشر، فعالیتی است که عاشقانه انجام می‌دهند و افرادی که این کار را انجام می‌دهند، می‌خواهند که چراغ خاموش نشود. در نشر تلاش مشترکی داشتیم، ممکن است افراد تغییر کنند، اما می‌خواهم که نسبت به دستاوردهایمان عقب ننشینیم.
در ادامه این آیین، مسجدجامعی و هیئت همراه از کتابفروشی «آبان» و کتابفروشی «ققنوس» بازدید کردند.
در کتابفروشی ققنوس، درباره فعالیت انتشارات ققنوس و عرضه کتاب با تخفیف ۱۰ درصدی به مناسبت هفته کتاب، گفت‌وگو شد. کتابفروشی ققنوس، در تهران و شهرستان، ۱۸ بازاریاب کتاب، به‌طور تخصصی در حوزه بازاریابی کتاب کودک و بزرگسال فعال هستند. کتاب‌های حوزه علوم‌انسانی ازجمله فلسفه و تاریخ جزو پُرفروش‌های کتابفروشی ققنوس است.
کتابفروشی انتشارات گوتنبرگ، مقصد بعدی گروه کتابگردان است. در این کتابفروشی یادی از زنده‌یاد محمود کاشی‌چی شد. انتشارات گوتنبرگ، در تاریخ نشر ایران، سابقه ۷۰ ساله دارد.
در ادامه کتابگردی، مسجد جامعی با حضور در دفتر انتشارات قدیانی، با اعضای انجمن فرهنگی زنان ناشر دیدار و گفت‌وگو کرد. همچنین غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این رویداد به کتابگردها پیوست.
حداد عادل، در بخشی از این دیدار و گفت‌وگو گفت: من و آقای مسجدجامعی در فرصت‌های فرهنگی غالباً دیدار داریم. امروز تا ظهر، مشغول آماده‌سازی کتابم بودم و از ظهر تصمیم به کتابگردی گرفتم. به کتابفروشی «زیتون» و چند کتابفروشی دیگر سر زدیم.
وی با بیان اینکه استان مرکزی از پیشتازان عرصه نشر است، ادامه داد: اگر رجال دوره قاجار را بررسی کنید، از عبداله مستوفی و امیرکبیر، همگی برای استان مرکزی هستند.
وی با دعوت از انجمن فرهنگی زنان ناشر برای حضور در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، گفت: کار در فرهنگستان مثل معدن است؛ شما نویسندگان مانند فعالان در بخش صنعت هستید و بسیار خوب است که بیشتر با هم ارتباط داشته باشیم.
انتشارات اساطیر از مقصد بازدید کتابگردان بود، در این بازدید عبدالکریم جربزه‌دار مدیر این انتشارات نیز حضور داشت.
آیین کتابگردان در کتابفروشی نشر چشمه کریمخان به پایان رسید. در این بازدید، مسجدجامعی با کاوه کیائیان به گپ‌وگفت نشست.
روز کتابگردی سال‌هاست که با هدف تشویق مردم به حضور در کتابفروشی‌ها و تقویت فرهنگ کتابخوانی اجرا می‌شود. «کتابگردی» بهانه‌ای است، برای تاکید و توجه به جایگاه کتابفروشی، به عنوان آخرین حلقه نشر.
این روزها که کتابفروشی‌ها، به‌ویژه کتابفروشی‌های کوچک و محلی، با مشکلات اقتصادی روبه‌رو هستند. برگزاری آیین کتابگردی با حضور چهره‌های فرهنگی و حتی سیاسی، مسئله کتاب را زنده می‌کند. در بسیاری از برنامه‌های کتابگردی، نویسندگان و مترجمان در کتابفروشی‌ها حاضر می‌شوند و این تعامل مستقیم می‌تواند تصویری از چهره دلخواه و مطلوب برای کتابفروشان و کتابدوستان بسازد. کتابگردی با تبدیل شدن به یک مناسبت عمومی، کتاب را از یک فعالیت فردی صرف، به یک تجربه‌ی اجتماعی و جمعی تبدیل می‌کند.
در این آیین، ابراهیم حیدری مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، رائد فریدزاده، رئیس سازمان سینمایی، اسدالله امرایی، مترجم، داریوش مودبیان، نمایش‌نامه‌نویس سهیل محمودی، شاعر سیدعباس سجادی، شاعر، امیر حسین‌زادگان، مدیر انتشارات ققنوس، نادر قدیانی، مدیر انتشارات قدیانی، اردشیر بهجت، مدیر انتشارات و کتابفروشی بهجت و جمعی دیگر از ناشران و نویسندگان و کتابفروشان حضور دارند.
∎