به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدعباس صالحی در این دیدار گفت: احساس می‌شد که زبان فارسی به جایگاه حاکمیتیِ روشن‌تری در ساختار دولت نیاز دارد؛ به این معنا که اگر می‌خواهیم مباحث مربوط به زبان فارسی را (چه در عرصه داخلی و چه در حوزه بین‌المللی) پیگیری کنیم، باید مشخص باشد این موضوع در کدام وزارتخانه دنبال می‌شود.
وی افزود: خانه کتاب البته زیرمجموعه معاونت امور فرهنگی است؛ اما هنگامی که قرار است مراوده‌ای با وزارتخانه‌ها یا بخش بین‌الملل برقرار کنند، نیازمند نهادی مشخص در ساختارهای حاکمیتی و دولتی است.
صالحی با بیان اینکه در دوره‌های مختلف تلاش‌هایی برای ایجاد ساختارهایی در این حوزه صورت گرفته بود، تصریح‌کرد: با توجه به سیاست چابک‌سازی و کوچک‌سازی ساختارها در کشور، طبیعتا متقاعد کردن سازمان اداری و استخدامی برای ایجاد دفتر ادبیات و زبان فارسی کار آسانی نبود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: «دفتر» به نهادی اطلاق می‌شود که ترکیبی از کار مطالعاتی و اجرایی را انجام می‌دهد؛ اگر بخشی از وظایف ماهیت پژوهشی داشته باشد عنوان «دفتر» برای آن به‌کار می‌رود ولی سطح عملکردی آن در حد اداره‌کل و گاه بالاتر از آن است.
وی افزود: متقاعد کردن سازمان امور اداری و استخدامی و نیز همراه‌سازی داخلی با توجه به مساله کوچک‌سازی کار ساده‌ای نبود اما بحمدالله این اتفاق افتاد.
صالحی با بیان اینکه در دولت ساختاری ایجاد شده که جایگاه زبان فارسی در سطح اجراییِ دولت را تعریف می‌کند، تصریح‌کرد: وقتی می‌خواهیم با نهادهایی مانند آموزش و پرورش ارتباط برقرار کنیم باید مشخص باشد کدام بخش از دولت و بخش اجرایی مسئول پیگیری مسائل زبان و ادبیات فارسی به عنوان جایگاه تعریف شده در ساختار حاکمیت و دولت است.
صالحی با بیان اینکه هنوز در نقطه آغاز هستیم، تصریح کرد: فعلاً شرح وظایف را تدوین کرده‌ایم و چارچوب کلی مشخص است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این بخش از سخنانش را اینگونه تمام کرد: این گفت‌وگو می‌تواند کمک کند که دریابیم چگونه در مرحله تأسیس از این جایگاه صیانت کنیم و چشم‌اندازی درست و مسیری مشخص برای دو مسئله مهم کشور یعنی زبان فارسی و ادبیات (که پیشران زبان فارسی است) ترسیم کرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه ادبیاتِ ایران در حوزه کتاب جایگاه مرکزی دارد، افزود: هنوز هم اگر به آمار نشر سال ۱۴۰۳ نگاه کنیم ردیف نخست مربوط به کتاب‌های ادبیات است؛ پس از آن حوزه کودک و نوجوان قرار دارد و بعد کتاب‌های کمک‌درسی.
صالحی تصریح کرد: از حدود یکصد و بیست هزار چاپ اول و دوم، سهم ادبیات همچنان چشمگیر است و حدود بیست هزار کتاب در حوزه ادبیات است؛ هم‌چنین در حوزه علایق مطالعاتی کتابخوانان جایگاه ادبیات برجسته است. براساس یکی‌از پیمایش‌ها که به مناسبت هفته کتاب داشتیم و نتایج کاملاً مشابه پیمایش‌های قبلی همچون پیمایش مصرف فرهنگی ایرانیان بود، در این پیمایش از افراد اهل مطالعه پرسیده می‌شود که به چه موضوعاتی بیشتر علاقه‌مند هستید و در میان پاسخ‌ها، رمان و داستان در صدر است.
وی افزود: هم‌چنین در پرفروش‌های نمایشگاه کتاب امسال نیز از ۱۰ عنوان، ۷ عنوان متعلق به داستان است؛ این امر نشان می‌دهد که ادبیات (چه از منظر نشر، چه از منظر مخاطبان) جایگاه خودش را دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: موضوعاتی در حوزه کتاب و ادبیات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود دارد که دوستان نویسنده و شاعر می‌توانند با ارائه ایده‌های خود به ما کمک کنند.
صالحی با اشاره به موضوعات مطرح شده درمورد ممیزی و کارشناسی ادبیات، شعر و داستان، تصریح کرد: یکی از حوزه‌های سخت معاونت فرهنگی کارشناسی و نظارت است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: شعر و داستان حوزه‌های تأویلی قابل توجهی دارند و به همین دلیل گاهی گرفتار سلیقه‌های مختلف می‌شوند؛ گاه نگاه‌های سلیقه‌ایی وجود دارد که در برخی اوقات اصل موضوع را زیر سؤال می‌برد.
وی با بیان اینکه سلیقه‌های متکثر ناشی از گستره و تنوع منابع انسانی این حوزه است، افزود: شما و دوستانتان که اهل نوشتن هستید هم در این حوزه با مشکلاتی مواجه بوده‌اید و تجربه‌هایی داشته‌اند، در همین شرایط موجود باید دید چگونه می‌توان رفتار کرد تا هم حقوق نویسندگان و ناشران رعایت شود و هم اخلاق و قانون.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: سهم قابل توجهی از آثار ما در حوزه ادبیات است به همین دلیل بخش قابل اعتنایی از نظارت و ممیزی به این حوزه مربوط است و اگر بتوانیم خطاها را کم و استانداردهای روشن‌تری ایجاد کنیم، قدم بزرگی خواهد بود.
وی افزود: موضوع دوم دیپلماسی ادبی ایران است؛ در زیرمجموعه دیپلماسی فرهنگی، به دلیل جایگاه برجسته ادبیات در تاریخ ایران و عصر معاصر، دیپلماسی ادبی اهمیت فراوانی دارد.
صالحی تصریح کرد: در گفت‌وگوهایی که با مقامات فرهنگی کشورهای خارجی در دوره‌های مختلف داشته‌ایم، ادبیات موضوعی است که بسیار جلب توجه می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: وقتی با وزرای فرهنگ صحبت می‌کنیم، ادبیات و سینما دو حوزه‌ای هستند که ایران را با آن‌ها به خوبی می‌شناسند؛ البته حوزه‌های دیگری نیز داریم اما این دو مورد نقطه‌های برجسته هستند.
وی افزود: در سفر اخیر که برای شرکت در اجلاس یونسکو داشتیم وقتی با وزیر فرهنگ مصر صحبت می‌کردیم پیشنهادهایی مثل ایجاد جوایز ادبی مشترک برای طرف مقابل بسیار جذاب بود؛ از آمریکای لاتین تا دیگر مناطق، هر جا سخن از همکاری مشترک ادبی به میان می‌آید با برخورد گرمی مواجه می‌شویم.
صالحی با بیان اینکه ایران را با ادبیات می‌شناسند و نیازی به مقدمه‌چینی نیست چراکه این هویت کاملاً تعریف شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: موضوع سوم جشنواره‌ها و رویدادهای ادبی است؛ در این حوزه تکالیفی مثل جایزه ادبی «جلال آل‌احمد» داریم؛ در این قسمت نیز نیازمند تغییرات و اتفاقات روشن‌تری هستیم.
وی افزود: جوایز ادبی و مناسبت‌های ادبی باید به عنوان نقاط پیشران ادبیات کشور تلقی شوند نه صرفاً تکرار آنچه پیش‌تر داشته‌ایم، در حوزه جایزه‌ها و مناسبت‌های ادبی باید اتفاقات تازه‌ای رقم بخورد و ایده‌های عزیزان در این زمینه کمک‌کننده خواهد بود.
صالحی با تاکید بر اینکه زبان فارسی و ادبیات کودک و نوجوان چهارمین حیطه است، تصریح کرد: نمی‌خواهم بگویم موضوعات وزارت فرهنگ محدود به این موارد است اما این چهار حوزه از مهم‌ترین موضوعاتی است که ذهن‌ها را درگیر کرده و امیدوار هستیم از ایده‌ها و کمک‌های دوستان بهره‌مند شویم.
∎
وی افزود: خانه کتاب البته زیرمجموعه معاونت امور فرهنگی است؛ اما هنگامی که قرار است مراوده‌ای با وزارتخانه‌ها یا بخش بین‌الملل برقرار کنند، نیازمند نهادی مشخص در ساختارهای حاکمیتی و دولتی است.
صالحی با بیان اینکه در دوره‌های مختلف تلاش‌هایی برای ایجاد ساختارهایی در این حوزه صورت گرفته بود، تصریح‌کرد: با توجه به سیاست چابک‌سازی و کوچک‌سازی ساختارها در کشور، طبیعتا متقاعد کردن سازمان اداری و استخدامی برای ایجاد دفتر ادبیات و زبان فارسی کار آسانی نبود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: «دفتر» به نهادی اطلاق می‌شود که ترکیبی از کار مطالعاتی و اجرایی را انجام می‌دهد؛ اگر بخشی از وظایف ماهیت پژوهشی داشته باشد عنوان «دفتر» برای آن به‌کار می‌رود ولی سطح عملکردی آن در حد اداره‌کل و گاه بالاتر از آن است.
وی افزود: متقاعد کردن سازمان امور اداری و استخدامی و نیز همراه‌سازی داخلی با توجه به مساله کوچک‌سازی کار ساده‌ای نبود اما بحمدالله این اتفاق افتاد.
صالحی با بیان اینکه در دولت ساختاری ایجاد شده که جایگاه زبان فارسی در سطح اجراییِ دولت را تعریف می‌کند، تصریح‌کرد: وقتی می‌خواهیم با نهادهایی مانند آموزش و پرورش ارتباط برقرار کنیم باید مشخص باشد کدام بخش از دولت و بخش اجرایی مسئول پیگیری مسائل زبان و ادبیات فارسی به عنوان جایگاه تعریف شده در ساختار حاکمیت و دولت است.
صالحی با بیان اینکه هنوز در نقطه آغاز هستیم، تصریح کرد: فعلاً شرح وظایف را تدوین کرده‌ایم و چارچوب کلی مشخص است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این بخش از سخنانش را اینگونه تمام کرد: این گفت‌وگو می‌تواند کمک کند که دریابیم چگونه در مرحله تأسیس از این جایگاه صیانت کنیم و چشم‌اندازی درست و مسیری مشخص برای دو مسئله مهم کشور یعنی زبان فارسی و ادبیات (که پیشران زبان فارسی است) ترسیم کرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه ادبیاتِ ایران در حوزه کتاب جایگاه مرکزی دارد، افزود: هنوز هم اگر به آمار نشر سال ۱۴۰۳ نگاه کنیم ردیف نخست مربوط به کتاب‌های ادبیات است؛ پس از آن حوزه کودک و نوجوان قرار دارد و بعد کتاب‌های کمک‌درسی.
صالحی تصریح کرد: از حدود یکصد و بیست هزار چاپ اول و دوم، سهم ادبیات همچنان چشمگیر است و حدود بیست هزار کتاب در حوزه ادبیات است؛ هم‌چنین در حوزه علایق مطالعاتی کتابخوانان جایگاه ادبیات برجسته است. براساس یکی‌از پیمایش‌ها که به مناسبت هفته کتاب داشتیم و نتایج کاملاً مشابه پیمایش‌های قبلی همچون پیمایش مصرف فرهنگی ایرانیان بود، در این پیمایش از افراد اهل مطالعه پرسیده می‌شود که به چه موضوعاتی بیشتر علاقه‌مند هستید و در میان پاسخ‌ها، رمان و داستان در صدر است.
وی افزود: هم‌چنین در پرفروش‌های نمایشگاه کتاب امسال نیز از ۱۰ عنوان، ۷ عنوان متعلق به داستان است؛ این امر نشان می‌دهد که ادبیات (چه از منظر نشر، چه از منظر مخاطبان) جایگاه خودش را دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: موضوعاتی در حوزه کتاب و ادبیات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود دارد که دوستان نویسنده و شاعر می‌توانند با ارائه ایده‌های خود به ما کمک کنند.
صالحی با اشاره به موضوعات مطرح شده درمورد ممیزی و کارشناسی ادبیات، شعر و داستان، تصریح کرد: یکی از حوزه‌های سخت معاونت فرهنگی کارشناسی و نظارت است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: شعر و داستان حوزه‌های تأویلی قابل توجهی دارند و به همین دلیل گاهی گرفتار سلیقه‌های مختلف می‌شوند؛ گاه نگاه‌های سلیقه‌ایی وجود دارد که در برخی اوقات اصل موضوع را زیر سؤال می‌برد.
وی با بیان اینکه سلیقه‌های متکثر ناشی از گستره و تنوع منابع انسانی این حوزه است، افزود: شما و دوستانتان که اهل نوشتن هستید هم در این حوزه با مشکلاتی مواجه بوده‌اید و تجربه‌هایی داشته‌اند، در همین شرایط موجود باید دید چگونه می‌توان رفتار کرد تا هم حقوق نویسندگان و ناشران رعایت شود و هم اخلاق و قانون.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: سهم قابل توجهی از آثار ما در حوزه ادبیات است به همین دلیل بخش قابل اعتنایی از نظارت و ممیزی به این حوزه مربوط است و اگر بتوانیم خطاها را کم و استانداردهای روشن‌تری ایجاد کنیم، قدم بزرگی خواهد بود.
وی افزود: موضوع دوم دیپلماسی ادبی ایران است؛ در زیرمجموعه دیپلماسی فرهنگی، به دلیل جایگاه برجسته ادبیات در تاریخ ایران و عصر معاصر، دیپلماسی ادبی اهمیت فراوانی دارد.
صالحی تصریح کرد: در گفت‌وگوهایی که با مقامات فرهنگی کشورهای خارجی در دوره‌های مختلف داشته‌ایم، ادبیات موضوعی است که بسیار جلب توجه می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: وقتی با وزرای فرهنگ صحبت می‌کنیم، ادبیات و سینما دو حوزه‌ای هستند که ایران را با آن‌ها به خوبی می‌شناسند؛ البته حوزه‌های دیگری نیز داریم اما این دو مورد نقطه‌های برجسته هستند.
وی افزود: در سفر اخیر که برای شرکت در اجلاس یونسکو داشتیم وقتی با وزیر فرهنگ مصر صحبت می‌کردیم پیشنهادهایی مثل ایجاد جوایز ادبی مشترک برای طرف مقابل بسیار جذاب بود؛ از آمریکای لاتین تا دیگر مناطق، هر جا سخن از همکاری مشترک ادبی به میان می‌آید با برخورد گرمی مواجه می‌شویم.
صالحی با بیان اینکه ایران را با ادبیات می‌شناسند و نیازی به مقدمه‌چینی نیست چراکه این هویت کاملاً تعریف شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: موضوع سوم جشنواره‌ها و رویدادهای ادبی است؛ در این حوزه تکالیفی مثل جایزه ادبی «جلال آل‌احمد» داریم؛ در این قسمت نیز نیازمند تغییرات و اتفاقات روشن‌تری هستیم.
وی افزود: جوایز ادبی و مناسبت‌های ادبی باید به عنوان نقاط پیشران ادبیات کشور تلقی شوند نه صرفاً تکرار آنچه پیش‌تر داشته‌ایم، در حوزه جایزه‌ها و مناسبت‌های ادبی باید اتفاقات تازه‌ای رقم بخورد و ایده‌های عزیزان در این زمینه کمک‌کننده خواهد بود.
صالحی با تاکید بر اینکه زبان فارسی و ادبیات کودک و نوجوان چهارمین حیطه است، تصریح کرد: نمی‌خواهم بگویم موضوعات وزارت فرهنگ محدود به این موارد است اما این چهار حوزه از مهم‌ترین موضوعاتی است که ذهن‌ها را درگیر کرده و امیدوار هستیم از ایده‌ها و کمک‌های دوستان بهره‌مند شویم.