به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ مجمع الفکر الإسلامی مؤسسه اسلامی است که زیر نظر آیت‌الله محسن اراکی در راستای تحقیق و نشر آثار اسلامی، فعالیت دارد.

کتاب «اصول الفقه» اثر علامه محمّدرضا مظفر، جدیدترین محصول انتشارات مجمع الفکر الاسلامی است که در قالب نوین منتشر شده است.

حجت الاسلام و المسلمین «سید علی برقعی» معاون انتشارات مجمع الفکر الاسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار ابنا به تشریح ویژگی‌های فنی و شکلی چاپ جدید این اثر پرداخت:

ابنا: چه تفاوت‌های عمده‌ای بین این چاپ با چاپ‌های قبلی کتاب اصول فقه مظفر وجود دارد؟

ـ چاپ جدید کتاب "اصول الفقه" علامه مظفر (قدس سره) تحولی اساسی در ارائه این متن درسی ارزشمند ایجاد کرده است. مهم‌ترین تفاوت‌ها شامل ویرایش و تصحیح کامل متن بر اساس نسخ در دسترس، اضافه شدن ارجاعات علمی دقیق در پاورقی‌ها، فاصله‌گذاری مناسب بین سطرها است که خستگی چشم را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و صفحه‌آرایی چشم‌نواز با قلم‌های خوانا است و همانند با سبک کتاب‌های درسی دیگر مجمع؛ مثل رسائل و مکاسب. برخلاف چاپ‌های قبلی که فاقد ارجاعات منظم بودند، این نسخه تمامی احادیث و روایات را با ذکر منابع اصلی آورده است. همچنین اضافه شدن نمایه‌های متنی در حاشیه صفحات، دسترسی سریع به مطالب را فراهم کرده که برای مطالعه و مراجعه طلاب و دانشجویان بسیار کارآمد است. این ویژگی‌ها باعث شده تا این چاپ به عنوان مرجع استاندارد برای تدریس و مطالعه در حوزه‌های علمیه مطرح شود.

نکته مهم دیگر، تقسیم‌بندی بهتر فصل‌ها و موضوعات با استفاده از سرفصل‌های برجسته است که دانش‌پژوهان به راحتی می‌توانند مطلب مورد نظر خود را پیدا کنند. این امر به ویژه در زمان مرور و مطالعه امتحانی بسیار کارآمد است. طراحی جلد نیز با الهام از هویت بصری سایر کتب درسی مجمع، یکپارچگی و زیبایی بیشتری به مجموعه کتب درسی حوزه بخشیده است.

امیدواریم، طلاب و دانشجویان با تهیه این نسخه، علاوه بر داشتن متنی منقح و مصحح، از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این چاپ بهره‌مند شوند و آنها را در فهم مطالب این کتاب درسی ارزشمند یاری دهد.

ابنا: در خصوص صفحه‌آرایی نوین و افزودن نمایه‌های متنی در حاشیه صفحات توضیح دهید که چه کمکی به مدرسین و دانش‌پژوهان در تدریس و مطالعه این کتاب می‌کند و الگوی آن را از کدام کتب درسی مجمع گرفته‌اید؟

ـ صفحه‌آرایی نوین این چاپ با الهام از کتب درسی موفق مجمع مثل مکاسب و رسائل شیخ انصاری طراحی شده است. در این طرح، عناوین فرعی و کلیدواژه‌های مهم هر بخش در حاشیه راست و چپ صفحات درج شده که امکان مرور سریع و یافتن مطالب را فراهم می‌کند. این نمایه‌ها در واقع عناوین کوتاه و گویایی هستند که در کنار هر بحث قرار می‌گیرند و محتوای آن بخش را به اختصار معرفی می‌کنند.

برای مدرسین، این ویژگی امکان دسترسی سریع به مباحث مختلف را فراهم می‌کند. هنگام تدریس، استاد می‌تواند بدون نیاز به ورق زدن مکرر صفحات، به سرعت بحث مورد نوظر را پیدا کرده و به آن ارجاع دهد. همچنین در مرور سریع مطالب قبل از درس، این نمایه‌ها نقشه راهی روشن از محتوای هر صفحه ارائه می‌دهند.

برای طلاب و دانشجویان نیز این نمایه‌ها فواید متعددی دارد. هنگام مرور درس، دانش‌پژوه می‌تواند با نگاهی به حاشیه صفحات، مباحث را مرور و نقاط ضعف خود را شناسایی کند. در زمان تحقیق و یادداشت‌برداری نیز دسترسی به مباحث خاص بسیار سریع‌تر می‌شود. تجربه چاپ مکاسب و رسائل نشان داد که این روش استقبال بسیار خوبی از سوی جامعه علمیه داشته و بازخوردهای مثبت زیادی دریافت کرده‌ایم.

قلم‌های انتخابی برای متن اصلی، پاورقی‌ها و عناوین حاشیه‌ای به گونه‌ای است که خستگی چشم را کاهش داده و خوانایی را افزایش می‌دهد. فضای سفید مناسب بین سطور و پاراگراف‌بندی صحیح، امکان یادداشت‌برداری در حاشیه را نیز فراهم کرده است. این ویژگی‌ها در مجموع تجربه مطالعه را برای طلاب بهبود بخشیده و زمان لازم برای فهم و جستجوی مطالب را به میزان قابل توجهی کاهش داده است.

ابنا: فرآیند تصحیح و ویرایش صوری متن، چقدر طول کشید و چگونه انجام شده و و با چه منابع و نسخه‌هایی این کار انجام شد؟

ـ فرآیند تصحیح و ویرایش این اثر حدود دو سال زمان برد و کار تخصصی و دقیقی بود. مجمع‌الفکر تیمی متشکل از محققان و مصححان باتجربه را برای این پروژه گردآوری کرده که هر یک در حوزه تصحیح متون اصولی تخصص داشتند.

اساس کار مجمع مقابله چاپ‌های مختلف موجود از این کتاب بود؛ از جمله: چاپ‌های نجف، بیروت و قم که همه مقابله و بررسی شدند. چاپ‌های قدیمی‌تر را با چاپ‌های جدیدتر مقایسه کردیم. متأسفانه برخی چاپ‌های اخیر دچار غلط‌های تایپی و فنی شده بودند که باعث تحریف برخی عبارات شده بود. بنابراین، نسخ مختلف کتاب اشکالات چاپی یا املایی در چاپ‌های پییشین شناسایی و اصلاح شدند.

نکته مهم این است که ما در تصحیح صوری، دخالتی در متن اصلی نکرده و تنها اشتباهات چاپی و تایپی را اصلاح کردیم. برای هر مورد مشکوک، کمیته علمی تشکیل می‌شد و با مشورت اساتید اصول، تصمیم نهایی اتخاذ می‌گردید. این دقت باعث شده تا اطمینان داشته باشیم متنی که ارائه می‌دهیم، دقیق‌ترین نسخه موجود از این اثر ارزشمند است. همچنین تمامی ارجاعات علامه مظفر به مباحث قبل یا مباحث آتی در این کتاب با بیان عنوان مد نظر و شماره صفحه در پاورقی ارجاع شد.

برای ارجاعات علمی، از منابع معتبر حدیثی مثل وسائل الشیعه، بحارالانوار، وسائل‌الشیعه، کتب اربعه و همچنین کتب اصولی متقدم استفاده شده است. هر حدیث یا روایتی که در متن آمده، با ذکر دقیق جلد، باب و شماره حدیث در پاورقی درج گردیده. علاوه بر این، اقوال علمای اصولی که مرحوم مظفر به آنها اشاره کرده، با ارجاع به کتب اصلی آن علما مستند شده‌اند. این دقت علمی باعث شده تا محققان و مدرسان بتوانند به راحتی به منابع اصلی دسترسی داشته باشند.

ابنا: درج ارجاعات علمی در پاورقی‌ها چه ارزش افزوده‌ای برای این کتاب درسی ایجاد کرده و آیا این کار در چاپ‌های قبلی انجام شده بود؟

ـ درج ارجاعات علمی در پاورقی‌ها یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های این چاپ است که ارزش علمی کتاب را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. در چاپ‌های قبلی، زمانی که علامه مظفر به آیه‌ای، روایتی یا قولی از اقوال علمای پیشین اشاره می‌کرد، در اکثر موارد، منبع دقیق آن ذکر نمی‌شد یا به صورت مبهم بیان می‌گردید.

ما در این چاپ، تمامی این ارجاعات را پیگیری و منابع اصلی آنها را شناسایی کرده‌ایم. برای آیات قرآنی، نام سوره و شماره آیه درج شده، برای روایات، کتاب حدیثی با ذکر جلد و صفحه آورده شده و برای اقوال علما، نام کتاب و محل دقیق آن مشخص گردیده است.

این کار چند فایده عمده دارد:

اولاً، طلاب و دانشجویان می‌توانند برای تحقیق بیشتر به منابع اصلی مراجعه کنند.

ثانیاً، استادان می‌توانند صحت ارجاعات را بررسی و در صورت لزوم توضیحات تکمیلی ارائه دهند.

ثالثاً، برای محققان و نویسندگان مطالب علمی، این ارجاعات دقیق بسیار ارزشمند است.

باید اذعان کرد که این کار بسیار وقت‌گیر و تخصصی بود. تیم پژوهشی ما مجبور بود صدها منبع را بررسی کند تا ارجاعات دقیق را پیدا نماید. اما اطمینان داریم که این تلاش، کتاب را از یک متن درسی ساده به یک منبع علمی معتبر تبدیل کرده که می‌تواند در سطوح بالاتر تحقیق نیز مورد استفاده قرار گیرد.

ابنا: از نظر قیمت تمام‌شده و تیراژ چه برنامه‌ریزی شده است تا این چاپ در دسترس همه طلاب و مدرسان قرار گیرد؟ برنامه توزیع آن در حوزه‌های علمیه و مراکز فروش چگونه خواهد بود؟

ـ یکی از دغدغه‌های اصلی ما این بود که با وجود کیفیت بالای چاپ، قیمت کتاب در حدی باشد که برای طلاب و دانشجویان مقرون‌به‌صرفه باشد. هدف اصلی‌ مجمع الفکر الاسلامی به عنوان یک موسسه غیرانتفاعی، خدمت به حوزه علمیه است؛ نه کسب سود. قیمت نهایی کتاب در حدی تعیین می‌شود که طلاب و دانشجویان با امکانات محدود نیز بتوانند آن را تهیه کنند. برای مدارس علمیه و کتابخانه‌ها نیز تخفیفات ویژه‌ای در نظر گرفته شده است.

برای چاپ اول، تیراژ 2000 نسخه در نظر گرفته شده که با توجه به استقبال، امکان تجدید چاپ سریع وجود دارد.

برنامه توزیع به صورت چندمرحله‌ای طراحی شده است. در مرحله اول، حوزه‌های علمیه قم، مشهد و نجف اشرف در اولویت قرار دارند و سهمیه‌های ویژه‌ای برای آنها در نظر گرفته شده است. مراکز فروش کتب حوزوی معتبر در قم مثل انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه و چند ناشر مطرح دیگر کتاب نیز از توزیع‌کنندگان اصلی خواهند بود. برای تسهیل دسترسی طلاب و دانشجویان، قیمت کتاب با یارانه مجمع الفکر تعیین شده تا ۲۵ درصد پایین‌تر از قیمت واقعی باشد. همچنین امکان ثبت سفارش از طریق سایت مجمع و ارسال به سراسر کشور نیز فراهم شده است.

ابنا: قدردانی می‌کنم از اینکه وقت گرانقدر خود را در اختیار ما قرار دادید.

..................................
پایان پیام/ 167