گروه بین الملل: محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی قرار است روز سه‌شنبه با ترامپ در کاخ سفید دیدار کند. انتظار می‌رود که قرارداد فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به ریاض، توافق امنیتی آمریکا و عربستان سعودی و پیوستن این کشور به پیمان ابراهیم اصلی‌ترین محورهای گفتگوهای دو رهبر باشد.
به گزارش اکسیوس به نقل از دو مقام اسرائیلی، اسرائیل با فروش جنگنده‌های اف-۳۵ از سوی آمریکا به عربستان سعودی مخالفتی ندارد، اما می‌خواهد این فروش مشروط به عادی‌سازی روابط ریاض با اسرائيل باشد.اکسیوس پیش‌تر گزارش داده بود که دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوری آمریکا در تماس تلفنی با محمد بن سلمان گفته است که انتظار دارد عربستان سعودی با پایان جنگ غزه به سوی عادی‌سازی روابط با اسرائيل قدم بردارد.
دونالد ترامپ روز جمعه در جریان پرواز از واشنگتن به فلوریدا به خبرنگاران گفت که قصد دارد با ولیعهد عربستان سعودی درباره امکان عادی‌سازی روابط این کشور با اسرائیل گفتگو کند.
او گفت: «اميدوارم عربستان سعودی به زودی به پیمان ابراهیم بپيوندد.» ترامپ تاييد کرد که در حال بررسی يک قرارداد تسليحاتی احتمالی با عربستان سعودی است که شامل جنگنده‌های اف-۳۵ می‌شود.یک مقام اسرائيلی به اکسیوس گفت: «به دولت دونالد ترامپ گفتیم که تحويل اف-۳۵ به عربستان سعودی بايد مشروط به عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائيل باشد.»
او افزود که تحویل جنگنده‌های اف-۳۵ به عربستان سعودی بدون هيچ دستاورد ديپلماتيک، «اشتباه است و نتيجه معکوس خواهد داشت.»
یک مقام اسرائیلی دیگر گفت: «برخلاف تحویل اف-۳۵ به ترکیه که ما شدیدا با آن مخالفیم، نگرانی کمتری نسبت به استقرار چنین تسلیحاتی در عربستان سعودی داریم، به شرطی که این امر در چارچوب همکاری امنیتی به عنوان بخشی از پیمان ابراهیم تحقق یابد، درست همان‌طور که پیش‌تر با امارات عربی متحده انجام دادیم.»
اسرائیل تنها کشور در خاورمیانه است که جنگنده‌های اف-۳۵ را در اختیار دارد. تحویل این جنگنده‌های رادارگریز به عربستان سعودی موازنه نظامی در خاورمیانه را تغییر می‌دهد و بر «برتری کیفی نظامی» اسرائیل (QME) تاثیر می‌گذارد.حفظ «برتری کيفی نظامی» اسرائيل در منطقه بخشی از تفاهم دیرین ميان اسرائيل و چندين دولت آمریکا بوده است و کنگره ایالات متحده در سال ۲۰۰۸ تعهد واشنگتن به حفظ آن را تصویب کرد.اسرائيل در سال ۲۰۲۰ و در چارچوب پیمان ابراهیم با تحویل جنگنده‌های اف-۳۵ به امارات عربی متحده مشروط به تحقق مجموعه‌ای از تضمین‌های امنیتی موافقت کرد. با این حال، این اف-۳۵ها هیچ‌گاه در اختیار امارات قرار نگرفتند، زیرا دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا خواستار وضع محدودیت‌هایی بر نوع استفاده از این جنگنده‌ها شده بود.به گزارش اکسیوس، اگر قرارداد فروش اف-۳۵ با عربستان سعودی به نتيجه برسد، اسرائيل احتمالا خواستار تضمین‌های امنیتی مشابه از آمریکا می‌شود. به گفته يک مقام اسرائيلی، نگرانی اصلی اين است که عربستان سعودی نسبت به امارات از نظر جغرافيايی بسيار به اسرائيل نزديک‌تر است.
این مقام اسرائیلی گفت: «برای يک اف-۳۵ فقط چند دقيقه طول می‌کشد تا از عربستان سعودی خود را به آسمان اسرائيل برساند.»
به گفته او، اسرائيل احتمالا درخواست خواهد کرد که جنگنده‌های اف-۳۵ که به عربستان سعودی تحويل داده می‌شوند، در پايگاه‌های نيروی هوايی اين کشور در مناطق غربی عربستان سعودی مستقر نشوند.به گفته مقامات آمریکايی، واشنگتن به سعودی‌ها گفته که امیدوار است در آستانه دیدار دونالد ترامپ و محمد بن سلمان در کاخ سفيد، در اين زمينه پيشرفتی حاصل شود، هرچند خود آمریکایی‌ها هم اذعان دارند که فاصله مطالبات عربستان و اسرائيل همچنان زیاد است.
به گفته اين مقامات، شکاف اصلی به خواسته عربستان مبنی بر این که بنیامین نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل متعهد به «مسيری قابل اعتماد، غیرقابل بازگشت و زمان‌بندی‌شده» برای تشکيل کشور فلسطينی شود، باز می‌گردد. نتانیاهو تاکنون از پذیرش چنین تعهدی خودداری کرده است.
دو مقام اسرائيلی به اکسیوس گفتند که آنها همچنین امیدوارند ترامپ محمد بن سلمان را تشویق کند که از ميزان مطالبات خود بکاهد و این نشست آغازی برای گفتگوهای مستقیم ميان آمریکا، عربستان سعودی و اسرائيل بر سر توافق صلح بالقوه باشد که بتواند در ماه‌های آینده به نتیجه برسد.
تمرکز بر مسائل دفاعی
ریاض و واشنگتن طبق پیمانی دیرینه به این توافق رسیده بودند که عربستان نفت خود را با قیمت ترجیحی بفروشد و آمریکا نیز به عنوان ابرقدرت امنیت این کشور را تضمین کند.
اما این توافق پس از حمله ایران به تأسیسات نفتی عربستان در سال ۲۰۱۹ و عدم واکنش واشنگتن دچار تزلزل شد. نگرانی‌ها دوباره در سال جاری زمانی که در ماه سپتامبر اسرائیل به دوحه، پایتخت قطر، حمله و اعلام کرد که هئیت رهبری گروه تروریستی حماس را هدف قرار داده بار دیگر در این زمینه مطرح شد.
در پی این حمله ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی به قطر یک تضمین امنیتی داد، مبنی بر این که هرگونه حمله به قلمرو یا حاکمیت قطر تهدیدی برای ایالات متحده به حساب می‌آید.
مطابق این فرمان، در صورت حمله به قطر، آمریکا "همه ابزارهای قانونی و مناسب" اعم از دیپلماتیک، اقتصادی و در صورت لزوم نظامی را برای دفاع از منافع خود و قطر به‌کار خواهد گرفت.
بسیاری از تحلیل‌گران، دیپلمات‌ها و مقام‌ها بر این باورند که این بار نیز در دیدار ترامپ و بن سلمان چنین تضمینی ارائه خواهد شد.عربستان در مذاکرات اخیر خود خواستار یک پیمان دفاعی با تصویب کنگره آمریکا شده بود اما واشنگتن این امر را به عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائيل مشروط ساخته است.ریاض نیز در مقابل، این مسئله را به تعهد دولت اسرائيل برای تشکیل کشور فلسطینی گره زده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل که در ماه گذشته پس از دو سال جنگ با حماس سرانجام با آتش‌بس موافقت کرد قاطعانه گفت که در مخالفت کشورش با تشکیل کشور فلسطینی تغییری به وجود نیامده است.
دست‌یابی به توافق‌هایی در رویارویی با رقبای منطقه‌ای
عربستان در چارچوب طرح بلندپروازانه "چشم‌انداز ۲۰۳۰" خود با هدف تنوع‌بخشی به اقتصاد و تقویت جایگاه خود در رویارویی با رقبای منطقه‌ای به دنبال توافق‌هایی در عرصه انرژی هسته‌ای و هوش مصنوعی است.برای این کشور دست‌یافتن به تأیید خرید تراشه‌های پیشرفته رایانه‌ای برای تبدیل شدن به یک مرکز هوش مصنوعی و رقابت با امارات متحده عربی حیاتی است.
محمد بن سلمان همچنین به دنبال توافق با واشنگتن جهت توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی است که بخشی از تلاش ریاض در مسیر کاهش وابستگی به نفت به حساب می‌آید.
چنین توافقی راه را برای دسترسی به فناوری هسته‌ای ایالات متحده و تضمین‌های امنیتی فراهم ساخته و به عربستان کمک می‌کند که با امارات، که دارای برنامه هسته‌ای است و همچنین ایران، رقیب سنتی این کشور هم‌سطح شود.با این حال پیشرفت در این مسیر دشوار است، زیرا آمریکا شرط ممنوعیت غنی‌سازی اورانیوم یا بازفرآوری سوخت مصرف‌شده که به ساخت بمب اتمی منجر می‌شود را مطرح کرده و عربستان حاضر به پذیرش این شرط نیست.
∎
به گزارش اکسیوس به نقل از دو مقام اسرائیلی، اسرائیل با فروش جنگنده‌های اف-۳۵ از سوی آمریکا به عربستان سعودی مخالفتی ندارد، اما می‌خواهد این فروش مشروط به عادی‌سازی روابط ریاض با اسرائيل باشد.اکسیوس پیش‌تر گزارش داده بود که دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوری آمریکا در تماس تلفنی با محمد بن سلمان گفته است که انتظار دارد عربستان سعودی با پایان جنگ غزه به سوی عادی‌سازی روابط با اسرائيل قدم بردارد.
دونالد ترامپ روز جمعه در جریان پرواز از واشنگتن به فلوریدا به خبرنگاران گفت که قصد دارد با ولیعهد عربستان سعودی درباره امکان عادی‌سازی روابط این کشور با اسرائیل گفتگو کند.
او گفت: «اميدوارم عربستان سعودی به زودی به پیمان ابراهیم بپيوندد.» ترامپ تاييد کرد که در حال بررسی يک قرارداد تسليحاتی احتمالی با عربستان سعودی است که شامل جنگنده‌های اف-۳۵ می‌شود.یک مقام اسرائيلی به اکسیوس گفت: «به دولت دونالد ترامپ گفتیم که تحويل اف-۳۵ به عربستان سعودی بايد مشروط به عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائيل باشد.»
او افزود که تحویل جنگنده‌های اف-۳۵ به عربستان سعودی بدون هيچ دستاورد ديپلماتيک، «اشتباه است و نتيجه معکوس خواهد داشت.»
یک مقام اسرائیلی دیگر گفت: «برخلاف تحویل اف-۳۵ به ترکیه که ما شدیدا با آن مخالفیم، نگرانی کمتری نسبت به استقرار چنین تسلیحاتی در عربستان سعودی داریم، به شرطی که این امر در چارچوب همکاری امنیتی به عنوان بخشی از پیمان ابراهیم تحقق یابد، درست همان‌طور که پیش‌تر با امارات عربی متحده انجام دادیم.»
اسرائیل تنها کشور در خاورمیانه است که جنگنده‌های اف-۳۵ را در اختیار دارد. تحویل این جنگنده‌های رادارگریز به عربستان سعودی موازنه نظامی در خاورمیانه را تغییر می‌دهد و بر «برتری کیفی نظامی» اسرائیل (QME) تاثیر می‌گذارد.حفظ «برتری کيفی نظامی» اسرائيل در منطقه بخشی از تفاهم دیرین ميان اسرائيل و چندين دولت آمریکا بوده است و کنگره ایالات متحده در سال ۲۰۰۸ تعهد واشنگتن به حفظ آن را تصویب کرد.اسرائيل در سال ۲۰۲۰ و در چارچوب پیمان ابراهیم با تحویل جنگنده‌های اف-۳۵ به امارات عربی متحده مشروط به تحقق مجموعه‌ای از تضمین‌های امنیتی موافقت کرد. با این حال، این اف-۳۵ها هیچ‌گاه در اختیار امارات قرار نگرفتند، زیرا دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا خواستار وضع محدودیت‌هایی بر نوع استفاده از این جنگنده‌ها شده بود.به گزارش اکسیوس، اگر قرارداد فروش اف-۳۵ با عربستان سعودی به نتيجه برسد، اسرائيل احتمالا خواستار تضمین‌های امنیتی مشابه از آمریکا می‌شود. به گفته يک مقام اسرائيلی، نگرانی اصلی اين است که عربستان سعودی نسبت به امارات از نظر جغرافيايی بسيار به اسرائيل نزديک‌تر است.
این مقام اسرائیلی گفت: «برای يک اف-۳۵ فقط چند دقيقه طول می‌کشد تا از عربستان سعودی خود را به آسمان اسرائيل برساند.»
به گفته او، اسرائيل احتمالا درخواست خواهد کرد که جنگنده‌های اف-۳۵ که به عربستان سعودی تحويل داده می‌شوند، در پايگاه‌های نيروی هوايی اين کشور در مناطق غربی عربستان سعودی مستقر نشوند.به گفته مقامات آمریکايی، واشنگتن به سعودی‌ها گفته که امیدوار است در آستانه دیدار دونالد ترامپ و محمد بن سلمان در کاخ سفيد، در اين زمينه پيشرفتی حاصل شود، هرچند خود آمریکایی‌ها هم اذعان دارند که فاصله مطالبات عربستان و اسرائيل همچنان زیاد است.
به گفته اين مقامات، شکاف اصلی به خواسته عربستان مبنی بر این که بنیامین نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل متعهد به «مسيری قابل اعتماد، غیرقابل بازگشت و زمان‌بندی‌شده» برای تشکيل کشور فلسطينی شود، باز می‌گردد. نتانیاهو تاکنون از پذیرش چنین تعهدی خودداری کرده است.
دو مقام اسرائيلی به اکسیوس گفتند که آنها همچنین امیدوارند ترامپ محمد بن سلمان را تشویق کند که از ميزان مطالبات خود بکاهد و این نشست آغازی برای گفتگوهای مستقیم ميان آمریکا، عربستان سعودی و اسرائيل بر سر توافق صلح بالقوه باشد که بتواند در ماه‌های آینده به نتیجه برسد.
تمرکز بر مسائل دفاعی
ریاض و واشنگتن طبق پیمانی دیرینه به این توافق رسیده بودند که عربستان نفت خود را با قیمت ترجیحی بفروشد و آمریکا نیز به عنوان ابرقدرت امنیت این کشور را تضمین کند.
اما این توافق پس از حمله ایران به تأسیسات نفتی عربستان در سال ۲۰۱۹ و عدم واکنش واشنگتن دچار تزلزل شد. نگرانی‌ها دوباره در سال جاری زمانی که در ماه سپتامبر اسرائیل به دوحه، پایتخت قطر، حمله و اعلام کرد که هئیت رهبری گروه تروریستی حماس را هدف قرار داده بار دیگر در این زمینه مطرح شد.
در پی این حمله ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی به قطر یک تضمین امنیتی داد، مبنی بر این که هرگونه حمله به قلمرو یا حاکمیت قطر تهدیدی برای ایالات متحده به حساب می‌آید.
مطابق این فرمان، در صورت حمله به قطر، آمریکا "همه ابزارهای قانونی و مناسب" اعم از دیپلماتیک، اقتصادی و در صورت لزوم نظامی را برای دفاع از منافع خود و قطر به‌کار خواهد گرفت.
بسیاری از تحلیل‌گران، دیپلمات‌ها و مقام‌ها بر این باورند که این بار نیز در دیدار ترامپ و بن سلمان چنین تضمینی ارائه خواهد شد.عربستان در مذاکرات اخیر خود خواستار یک پیمان دفاعی با تصویب کنگره آمریکا شده بود اما واشنگتن این امر را به عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائيل مشروط ساخته است.ریاض نیز در مقابل، این مسئله را به تعهد دولت اسرائيل برای تشکیل کشور فلسطینی گره زده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل که در ماه گذشته پس از دو سال جنگ با حماس سرانجام با آتش‌بس موافقت کرد قاطعانه گفت که در مخالفت کشورش با تشکیل کشور فلسطینی تغییری به وجود نیامده است.
دست‌یابی به توافق‌هایی در رویارویی با رقبای منطقه‌ای
عربستان در چارچوب طرح بلندپروازانه "چشم‌انداز ۲۰۳۰" خود با هدف تنوع‌بخشی به اقتصاد و تقویت جایگاه خود در رویارویی با رقبای منطقه‌ای به دنبال توافق‌هایی در عرصه انرژی هسته‌ای و هوش مصنوعی است.برای این کشور دست‌یافتن به تأیید خرید تراشه‌های پیشرفته رایانه‌ای برای تبدیل شدن به یک مرکز هوش مصنوعی و رقابت با امارات متحده عربی حیاتی است.
محمد بن سلمان همچنین به دنبال توافق با واشنگتن جهت توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی است که بخشی از تلاش ریاض در مسیر کاهش وابستگی به نفت به حساب می‌آید.
چنین توافقی راه را برای دسترسی به فناوری هسته‌ای ایالات متحده و تضمین‌های امنیتی فراهم ساخته و به عربستان کمک می‌کند که با امارات، که دارای برنامه هسته‌ای است و همچنین ایران، رقیب سنتی این کشور هم‌سطح شود.با این حال پیشرفت در این مسیر دشوار است، زیرا آمریکا شرط ممنوعیت غنی‌سازی اورانیوم یا بازفرآوری سوخت مصرف‌شده که به ساخت بمب اتمی منجر می‌شود را مطرح کرده و عربستان حاضر به پذیرش این شرط نیست.