به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، در سال‌های اخیر، چین از وام‌های کلان دولتی به‌عنوان ابزاری برای گسترش نفوذ اقتصادی و ژئوپلیتیکی خود استفاده کرده است. این وام‌ها که معمولا از سوی بانک‌های دولتی ارائه می‌شوند، نه‌تنها کشورهای درحال‌توسعه، بلکه اقتصادهای بزرگ را نیز درگیر کرده‌است.
بیشتر بخوانید:
عقب‌نشینی محسوس ترامپ در برابر همتای چینی
200 میلیارد وام پنهان وارد آمریکا شد
آسوشیتدپرس در گزارشی این موضوع را مطرح کرده است که برای سال‌ها، واشنگتن به دیگر کشورها در مورد تکیه‌کردن به وام‌های بانک‌های دولتی چین هشدار می‌داد. وام‌هایی که نیروی محرک رشد این کشور به‌عنوان یک قدرت جهانی بوده‌است. اما اکنون یک گزارش تازه واقعیتی متناقض را آشکار کرده است: ایالات متحده با فاصله بسیار زیادی در صدر فهرست دریافت‌کنندگان این وام‌ها قرار دارد. البته پیامدهای امنیتی و فناوری چنین وابستگی مالی هنوز به‌طور کامل روشن نشده است.
طبق گزارش صورت گرفته توسط ایددیتا -یک آزمایشگاه پژوهشی در کالج ویلیام و مری در ایالت ویرجینیا- وام‌دهندگان دولتی چین در طول یک‌چهارم قرن گذشته حدود ۲۰۰ میلیارد دلار به داخل اقتصاد آمریکا روانه کرده‌اند. بخش زیادی از این وام‌ها از مسیر شرکت‌های پوششی در مناطقی مثل جزایر کیمن، برمودا و دلاور عبور داده شده تا منشأ واقعی آنها پنهان بماند.
استفاده از وام‌ها در بخش های حساس
نگرانی اصلی اینجاست که بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری‌ها برای کمک به شرکت‌های چینی در خرید سهام شرکت‌های آمریکایی بوده است؛ شرکت‌هایی که فعالیت آنها مستقیما با فناوری‌های حساس و امنیت ملی ایالات متحده گره خورده است، از جمله شرکت‌های فعال در حوزه رباتیک، نیمه‌رسانا و زیست‌فناوری.
در ۲۰۱۵، بانک‌های دولتی چین ۱.۲ میلیارد دلار به یک شرکت چینی وام دادند تا 80 درصد سهام یک شرکت بیمه آمریکایی حساس را خریداری کند. شرکتی که مشتریانش شامل کارکنان سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، اداره تحقیقات فدرال و مأموران مخفی‌ای هستند که ممکن بود در صورت بروز مشکل در شغل خود، نیاز به کمک برای پرداخت هزینه‌های حقوقی داشته باشند.
نهادهای آمریکایی ابتدا از نقش دولت چین مطلع نبودند، زیرا این تأمین مالی از طریق یک شرکت ثبت‌شده در جزایر کیمن انجام شده بود که هیچ ارتباط آشکاری با چین نداشت. اما مقامات آمریکایی بعدا متوجه شدند که چین می‌تواند به اطلاعات حساس دسترسی پیدا کند و دستور دادند خریدار چینی سهام را واگذار کند.
نگرانی‌ها نسبت به گسترش وام‌دهی پنهان
ویلیام هناگان -مشاور پیشین سرمایه‌گذاری در کاخ سفید- نگران است این وام‌دهی پنهان به چین امکان داده باشد کنترل فناوری‌های حساس را در دست بگیرد. او اینگون تعبیر کرد: «وقتی چین داشت شطرنج بازی می‌کرد، در حالی که ما همه داشتیم چکرز- بازی‌ای ساده‌تر- بازی می‌کردیم».
هناگام همچنین گفت: «نتیجه جنگ‌ها در آینده بر اساس این‌که خواهد بود که چه کسی توانایی کنترل محصولات حیاتی برای اداره یک اقتصاد را دارد».
تا امروز هیچ تصویر شفافی از وام‌دهی دولتی چین ارائه نشده بود، زیرا بخش عمده این منابع مالی پشت پرده‌ای از محرمانگی پنهان شده‌اند؛ شرکت‌های پوششی با نام‌های غربی رد منشأ واقعی پول را گم کرده‌اند و بسیاری از این وام‌ها نیز در پایگاه‌های داده بین‌المللی به‌غلط به‌عنوان سرمایه‌گذاری خصوصی معمول ثبت شده‌اند. در نهایت، این پنهان‌کاری فقط مختص چین نیست؛ حتی خود آمریکا هم از روش‌های مشابه برای پنهان‌کردن منشأ برخی سرمایه‌گذاری‌ها استفاده می‌کند.
گفتنی است تأمین مالی بانک‌های دولتی چین پروژه‌های مختلفی را در سراسر ایالات متحده تحت تأثیر قرار داده است؛ به‌ویژه در نواحی شمال‌شرق، منطقه دریاچه‌های بزرگ، سواحل غربی و امتداد خلیج مکزیک که ترامپ نام آن را «خلیج آمریکا» گذاشته است. به گزارش این مطالعه، بسیاری از این وام‌ها مستقیما صنایع حساس و پیشرفته فناوری را هدف گرفته‌اند.
برد ستسر -مشاور نماینده تجاری آمریکا در دولت بایدن- معتقد است: «بسیاری در جهان نگران‌اند که این اقدامات، بخشی از یک برنامه هدفمند برای کنترل نقاط حیاتی اقتصاد و بهره‌برداری از آن به‌عنوان ابزار فشار باشد». او افزود: «ضروری است که بفهمیم چین دقیقا چه می‌کند، هرچند آنها امکان این کار را به راحتی نمی‌دهند».
گسترش وام‌دهی در سراسر دنیا
طبق داده‌های ایددیتا نه‌تنها شاهد رشد این وام‌ها در آمریکا هستیم، بلکه در کشورهایی همچون بریتانیا، آلمان،استرالیا و هلند نیز استفاده از این وام‌ها رو به افزایش است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که چین طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳ بیش از ۲ تریلیون دلار وام در سطح جهان صادر کرده است؛ رقمی بسیار بالاتر از همه برآوردهای پیشین و چنان بزرگ که حتی کارشناسان باتجربه حوزه چین را غافلگیر کرده است.
بخش قابل توجهی از این وام‌ها در کشورهای ثروتمند، دقیقا به سمت حوزه‌هایی هدایت شده‌اند که برای قدرت‌سازی فناورانه و نظامی حیاتی‌اند: مواد معدنی راهبردی و فناوری‌های فوق‌پیشرفته از عناصر نادر خاکی گرفته تا نیمه‌رساناهایی که ستون فقرات تولید جنگنده‌ها، زیردریایی‌ها، رادارهای پیشرفته، موشک‌های هدایت‌شونده و شبکه‌های مخابراتی محسوب می‌شوند.
توقف برخی معاملات پنهان
البته گزارش‌ها نشان داد چین همیشه در چینی روشی برای نفوذ موفق نبوده است. در سال ۲۰۱۷، تلاش چین برای تصاحب شرکت‌های نیمه‌رسانا در آمریکا و بریتانیا با شکست روبه‌رو شد. ابتدا معامله خرید یک شرکت سازنده تراشه در آمریکا متوقف شد، زیرا مشخص گردید شرکت خریدار و فروشنده هر دو تحت مالکیت یک بنگاه دولتی چینی هستند.
در سال ۲۰۲۲ نیز بریتانیا یک شرکت چینی را وادار کرد سهام خود را در یک طراح تراشه حساس دیگر واگذار کند. شرکتی که خرید آن از طریق یک شرکت هلندی انجام شده بود. این شرکت هلندی اکنون متهم است که در جریان جنگ تجاری آمریکا و چین، نیمه‌رساناهای حیاتی مورد نیاز خودروسازان را عمدا نگه داشته و عرضه نکرده است.
خبرنگار: ماری ملکی
انتهای پیام/