اما نخست وزیر آینده عراق با چه چالشهایی روبرو است؟

مهمترین چالش پیش روی نخست وزیر آینده عراق، موضوع بحران کم آبی و خشکسالی بی سابقه در عراق است که بخشی از دلایل آن به ترکیه و سدسازی گسترده آن بر روی رودهای دجله و فرات و کاهش بسیار شدید ورودی آب به داخل عراق برمی گردد.

سایت مطالعات عراق در گزارشی با استناد به یک مرکز آمریکایی آورده است که نخست‌وزیر آینده عراق با سه چالش اصلی روبرو خواهد بود: «بحران آب، روابط با آمریکا و ایران».

در این گزارش آمده است : موفقیت بغداد در ایجاد تعادل بین واشنگتن و تهران ممکن است برای موفقیت عراق از اهمیت بیشتری برخوردار باشد.

پیش‌بینی‌ها درباره انتخابات حاکی از کاهش بی‌سابقه مشارکت است که تشکیل دولت را پیچیده خواهد کرد. این انتخابات با دوره‌های پیشین متفاوت است، زیرا مقتدی صدر، رهبر جریان صدر، از سیاست کناره‌گیری کرده، سازمان بدر به رهبری هادی العامری به طور مستقل در انتخابات شرکت می‌کند.

با وجود تداوم ناآرامی‌های منطقه‌ای، خود عراق نسبتاً باثبات مانده است و دوره نخست‌وزیری محمد شیاع السودانی از دوره روسای قبلی آرام‌تر بود و بدون رسوایی یا ناامیدی به پایان رسید.

با این حال، گزارش به کمبود برق اشاره کرد که دولت سودانی را وادار به اقدام سریع‌تر کرد، به طوری که آنها پروژه‌های زیرساختی بلندپروازانه‌ای از جمله از طریق قرارداد با «جنرال الکتریک» مستقر در آمریکا برای افزودن 24 هزار مگاوات برق تا سال 2028 اعلام کردند که به 24 تا 28 هزار مگاوات تولید کنونی عراق اضافه خواهد شد.

این گزارش به قراردادهای انرژی دیگری با غول‌های انرژی آمریکایی مانند «چورون» و «اکسان موبیل» اشاره کرد و این قراردادها را «یک تغییر بزرگ ژئوپلیتیکی که نشان از تجدید مشارکت غرب دارد» توصیف کرد.

این گزارش معتقد است که چنین گام‌هایی ممکن است رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ را راضی کند که احتمالاً قرار است به طور رسمی با السودانی در بغداد یا واشنگتن دیدار کند.

اولین چالش پیش روی دولت آینده عراق

فوری‌ترین مشکل در عراق کم‌آبی است . این کشور تقریباً 75 درصد از آب شیرین خود را از طریق رودخانه‌های دجله و فرات از ترکیه  دریافت می‌کند. با این حال، سال 2025 خشک‌ترین سال در عراق از سال 1933 بوده است.

همچنین گزارش به کمبود بارش‌ها و پروژه‌های سدسازی ترکیه اشاره کرد که باعث کاهش سطح آب دجله و فرات تا 27 درصد شده و تأکید کرد که مخازن در حال حاضر کمتر از 8 میلیارد متر مکعب آب دارند که کمترین حجم در بیش از 8 دهه گذشته است.

این گزارش به تصمیم دولت السودانی در سپتامبر  گذشته برای تعلیق کشت گندم به دلیل کم‌آبی اشاره کرد و معتقد است که به طور خاص بصره با یک بحران انسانی فزاینده روبرو است، در حالی که هورهای گسترده از دوران میان‌رودان در حال کاهش هستند.

دومین چالش پیش روی دولت آینده عراق

دیگر چالش پیش روی نخست وزیر آینده عراق، موضوع روابط با آمریکا است. دولت آمریکا همچنان به دخالتهای آشکار خود در امور عراق ادامه می دهد.

یکی از نشانه های پافشاری آمریکا بر ادامه دخالتها در امور عراق،تعیین نماینده ویژه از سوی ترامپ در امور این کشور است. آمریکا همچنان از تعیین سفیر در عراق خودداری کرده و سفارت این کشور با کاردار اداره می شود. با این حال دخالتهای آمریکا فراتر از مسئله کاردار یا سفیر است .

شیخ قیس الخزعلی دبیرکل جنبش عصائب اهل الحق با رد دخالتهای آمریکا در امور عراق گفته است: تلاش‌ آمریکا برای دخالت در امور عراق، تجاوز به حاکمیت کشور و مداخله در امور داخلی محسوب می‌شود.

وی تاکید کرده است که دخالت آمریکا در انتخاب نخست وزیر آینده، ممنوع و مردود و از خطوط قرمز است، دخالت به این معناست که عراق تحت قیمومیت آمریکا و فاقد حاکمیت باشد.

به گفته الخزعلی، ایالات متحده آمریکا به دنبال تحمیل نخست وزیر سابق بود که عراق آن را رد کرد.

وی بر  این باور است: مردم عراق با آنچه آمریکا می خواهد بر آنها دیکته کند، مخالف هستند، چرا که این امر(پذیرفتن خواسته های آمریکا) بر خلاف کرامت و حاکمیت و امنیت آنهاست.

مرکز مطالعات عراق در ادامه گزارش خود آورده است که بر اساس یک توافق اخیر، نیروهای رزمی آمریکا در سپتامبر 2025 شروع به خروج کردند و پیش‌بینی می‌شود خروج کامل تا سپتامبر 2026 انجام شود، در حالی که واحدهای کوچکی در اقلیم کردستان و پایگاه هوایی عین الاسد برای کمک به عملیات مبارزه با تروریسم باقی خواهند ماند.

این گزارش به دعوت اخیر مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، از السودانی برای خلع سلاح حشدشعبی اشاره کرد، جایی که آمریکا بر نمایندگان عراقی فشار آورده تا قوانینی را که حشد شعبی را به طور کامل تحت کنترل دولت قرار می‌دهد، لغو کنند. این گزارش اشاره کرد که السودانی اعلام کرد گروه‌های مسلح دو انتخاب دارند: یا به نهادهای امنیتی رسمی بپیوندند یا به کار سیاسی غیرمسلحانه روی آورند.

شیخ قیس الخزعلی از رهبران سیاسی عراق با رد دخالتهای آمریکا در مسئله مهم حشد شعبی تاکید کرده است: حشد شعبی خط قرمزی است که حتی نمی توان درباره انحلال یا ادغام آن فکر کرد، زیرا حشد شعبی بیانگر اراده عراقی هاست.

وی تصریح کرده است که  عراق نقاط قوت و عناصری برای چانه زنی دارد که اگر دولت بیگانه همچون آمریکا با فرهنگی مثل فرهنگ ترامپ بیاید و بخواهد مسائل مشخصی را بر عراق دیکته کند، قادر به این کار نیست و این امر هرگز محقق نخواهد شد.

با این حال الخزعلی در خصوص روابط  اقتصادی عراق با آمریکا نظر مثبتی دارد و در این زمینه گفته است: برقراری روابط اقتصادی با آمریکا به شرط حفظ وحدت و یکپارچگی عراق، اشکالی ندارد.اما حضور نظامی رزمی آمریکا را غیرقانونی می دانیم.

سومین چالش پیش روی  دولت آینده عراق

در گزارش مرکز مطالعات عراق آمده است که چالش سوم پیش روی دولت آینده عراق، پرهیز از درگیر شدن در رقابت طولانی آمریکا و ایران است. اخیراً سناتورهای آمریکایی خواستار مجازات عراق به عنوان بخشی از کمپین حداکثر فشار بر ایران و اعمال تحریم‌های گسترده علیه حشدشعبی و بسیاری از بخش‌های بانکی و نفتی عراق، وزیر دارایی، رئیس قضات دادگاه عالی فدرال و روسای پیشین دولت شده‌اند.

این گزارش آورده است که «برای واشنگتن، عراق ابزاری برای فشار بر ایران است».

بر اساس این گزارش، «وضعیت حشدشعبی بحث‌برانگیزترین موضوع بین آمریکا و عراق خواهد بود.» موضوعی که اکثریت ملت و گروههای سیاسی عراق با قاطعیت از آن دفاع و دخالتهای آمریکا در خصوص این نیروی رسمی مدافع امنیت و ثبات عراق را رد می کنند.