به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست خبری همایش ملی «فلسفه منطق فهم دین»، به مناسبت سالروز جهانی فلسفه و با حضور مدیران و دبیران علمی این همایش در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد. این همایش که تمرکز آن بر تبیین مبانی و ضرورت‌های منطق فهم دین است، چهارشنبه ۲۸ آبان ماه از ساعت ۱۸ تا ۲۱ در تالار استاد موسویان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار خواهد شد.

به گزارش خبرنگار ابنا، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمد عرب صالحی، رئیس پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی، ضمن عرض تسلیت ایام شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها)، به سابقه برگزاری همایش‌های فلسفه‌های مضاف در این پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قریب به سه دهه است که همایش‌های فلسفه‌های مضاف (مانند فلسفه فرهنگ، فلسفه فقه، فلسفه اخلاق و...) را برگزار می‌کند و امسال نوبت به مقوله «منطق فهم دین» رسیده است.

تبیین ضرورت و اهداف همایش

دکتر عرب صالحی به تبیین اهمیت این موضوع پرداخت و تغییر بنیادین فلسفه غرب از وجودشناسی به معرفت‌شناسی، از زمان کانت به بعد، را نقطه آغازین این ضرورت دانست. وی بیان داشت که این جریان در نهایت به نسبیت فهم و نسبیت معرفت رسیده و معتقد است که فهم انسان تاریخی و نسبی است.

این دیدگاه‌ها به کشورهای اسلامی نیز سرازیر شد و باعث شکل‌گیری دو جریان اصلی گشت:

1. روشنفکران سکولار یا اعتزال نو که تسلیم نسبیت معرفت شدند.
2. جریانی که در مقابل آن ایستادگی کرد.

وی خاطرنشان کرد که پژوهشگاه برای اولین بار در ایران و جهان اسلام، گروه علمی «منطق فهم دین» را برای نقد این جریان و پاسخگویی به آن تأسیس کرد. این گروه که اکنون چهار عضو آن استاد تمام هستند، بر آن است که دستگاهی برای فهم صحیح دین ابداع کند. وی همچنین تأکید کرد که متأسفانه نسبیت معرفت توسط برخی متفکران به فهم پیامبر و ائمه نیز سرایت داده شده است، به‌طوری‌که اشخاصی چون عبدالکریم سروش، نصر حامد ابوزید و محمد مجتهد شبستری، قرآن را حاصل قرائت نسبی پیغمبر می‌دانند که این امر اساس دین را متزلزل می‌کند.

وی هشدار داد که اگر پلورالیسم معرفت‌شناختی در جوامع اسلامی جا بیفتد، در پی آن پلورالیسم دینی، فرهنگی و رفتاری نیز پدید می‌آید. بنابراین، گروه منطق فهم دین به پیشنهاد مرحوم آیت‌الله مصباح و پیگیری آیت‌الله رشاد تأسیس شد تا به این شبهه بنیان‌برانداز پاسخ دهد.

منطق فهم دین؛ دستگاهی فراتر از اصول

در ادامه، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حمیدرضا شاکرین، مدیر گروه منطق فهم دین پژوهشگاه، با اشاره به پیشینه دانش اصول در میان مسلمانان، تأکید کرد که در شرایط کنونی، نگرش‌های جدید غرب می‌تواند مانند شمشیر دولبه عمل کند؛ اگر به درستی شناخته نشود، زیان‌بار است. وی مثال زد که ابوزید تحت تأثیر زبان‌شناسی سوسور به تاریخ‌انگاری قرآن رسید و شبستری تحت تأثیر نظریه «فعل گفتاری» به این دیدگاه رسید که قرآن نمی‌تواند کلام خدا باشد.

دکتر شاکرین افزود: منطق فهم دین صرفاً ارائه روش نیست، بلکه شامل مطالعات بنیادین و زیرساختی روش (پیراروش) است. این گروه به دنبال بازبینی میراث روشگانی سلف، انجام مطالعات تطبیقی میان گفتمان شیعی، اسلامی و بشری، و تکمیل دستگاه روشگانی با تبدیل ارتکازات به نظریه‌های خودآگاه، منسجم و تدوین‌شده است.

دکتر رمضان علی تبار، دبیر علمی همایش، نیز به موضوعات کلی همایش اشاره کرد و گفت: محورهای همایش شامل مسائل فلسفی (ماهیت، پیشینه و ساختار منطق فهم دین) و نظریه‌ها و مدل‌ها (مانند نظریه ابتناع آیت‌الله رشاد) است. وی اعلام کرد که همایش تا کنون ۲۷ مقاله پژوهشی دریافت کرده که بخش عمده آنها تأیید شده‌اند. وی همچنین اشاره کرد که این همایش دارای نشان آیسک (ISC) بوده و مقالات آن علمی-پژوهشی قلمداد خواهند شد.

سخنرانان اصلی همایش

چهار سخنران اصلی همایش «فلسفه منطق فهم دین» عبارتند از:

• آیت‌الله رشاد
• آیت‌الله فاضل لنکرانی
• دکتر وائضی
• دکتر واسطی (که وی قائل به اجتهاد تمدنی است و این امر تنوع رویکردها را نشان می‌دهد).

دبیران همایش همچنین اشاره کردند که در راستای تضارب آرا، پیش‌نشست‌های متعددی قبل از برگزاری همایش برگزار شده است.

.....

پایان پیام/