سازمان جهانی بهداشت (WHO) امروز نخستین دستورالعمل‌های جهانی خود را برای مدیریت دیابت در دوران بارداری منتشر کرد؛ وضعیتی که حدود یک‌ ششم بارداری‌ها، معادل سالانه ۲۱ میلیون زن، را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این توصیه‌های جدید نقشه راهی حیاتی برای مقابله با این چالش رو‌به‌رشد سلامت فراهم می‌کند و به پیشگیری از عوارض جدی برای زنان و نوزادانشان کمک می‌کند.

خطرات و پیامدهای دیابت بارداری

دیابت در دوران بارداری، اگر به‌طور مؤثر مدیریت نشود، خطر ابتلا به شرایط تهدیدکننده حیات از جمله پره‌اکلامپسی، مرده‌زایی و آسیب‌های هنگام زایمان را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. این وضعیت پیامدهای بلندمدت نیز دارد و خطر ابتلا به دیابت نوع دو و بیماری‌های کاردیومتابولیک را برای مادر و کودک در طول زندگی افزایش می‌دهد. بیشترین بار این بیماری در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط مشاهده می‌شود، جایی که دسترسی به مراقبت تخصصی و منابع محدود است اما نیاز به خدمات شدیدتر احساس می‌شود.

دستورالعمل‌هایی بر اساس واقعیت‌های زندگی و نیازهای سلامت زنان

تدروس آدهانوم گبریسوس، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت، گفت: WHO سال‌ها راهنماهایی درباره دیابت و بارداری داشته است، اما این نخستین بار است که یک استاندارد مراقبتی مشخص برای مدیریت دیابت در دوران بارداری ارائه می‌کنیم. این دستورالعمل‌ها بر اساس واقعیت‌های زندگی و نیازهای سلامت زنان تدوین شده‌اند و راهبردهای روشن و مبتنی بر شواهد برای ارائه مراقبت باکیفیت به همه زنان، در هر کجا که هستند، ارائه می‌دهند.

این دستورالعمل‌ها شامل ۲۷ توصیه کلیدی هستند و تأکید می‌کنند که مراقبت از زنان باردار مبتلا به دیابت باید به‌صورت فردی و متناسب با شرایط هر زن انجام شود. در این توصیه‌ها آمده است که مراقبت فردمحور باید شامل ارائه مشاوره درباره رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی منظم و تعیین اهداف دقیق برای کنترل قند خون باشد.

همه زنان مبتلا به دیابت باید قند خون خود را به‌طور منظم بررسی کنند و این پایش باید هم در زمان مراجعه به مراکز درمانی و هم در خانه انجام شود. در مواردی که درمان دارویی لازم باشد، باید برنامه‌های درمانی مشخص و متناسب برای دیابت نوع یک، نوع دو و دیابت بارداری ارائه شود. افزون بر این، این دستورالعمل بر ضرورت ارائه حمایت تخصصی و مراقبت چندرشته‌ای برای زنانی که پیش از بارداری مبتلا به دیابت بوده‌اند، تأکید دارد تا سلامت مادر و نوزاد به بهترین شکل تضمین شود.

تقویت سلامت مادران و مقابله با بیماری‌های غیرواگیر

انتشار این دستورالعمل‌ها گامی اساسی در تقویت سلامت مادران و مقابله با بیماری‌های غیرواگیر محسوب می‌شود. این توصیه‌ها بر اهمیت ادغام مراقبت‌های مرتبط با دیابت در خدمات روتین مراقبت‌های دوران بارداری و تضمین دسترسی برابر به داروها و فناوری‌های ضروری تأکید می‌کنند.

این دستورالعمل هم‌زمان با روز جهانی دیابت ۲۰۲۵ منتشر شده است. موضوع امسال، «دیابت در مراحل مختلف زندگی»، بر این نکته تأکید دارد که هر فرد مبتلا به دیابت باید به مراقبت یکپارچه، محیط‌های حمایتی و سیاست‌هایی دسترسی داشته باشد که سلامت، کرامت و توانمندسازی در خودمراقبتی را تضمین کنند.

دیابت، یکی از سریع‌ترین چالش‌های سلامت جهان

دیابت بیش از ۸۰۰ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است و یکی از علل اصلی بیماری قلبی، نارسایی کلیوی، نابینایی و قطع عضو اندام تحتانی به شمار می‌رود. اثرات این بیماری نسل‌ها و نظام‌های سلامت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. طی دهه‌های اخیر، شیوع دیابت بیشترین افزایش را در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط داشته است، جایی که دسترسی به مراقبت و داروهای ضروری محدود است.

تمرکز بر دیابت در مراحل مختلف زندگی

با تمرکز بر دیابت در مراحل مختلف زندگی، کمپین امسال خواستار اقدام فوری است تا هیچ فردی از خدمات ضروری محروم نماند؛ از کودکان و نوجوانان گرفته تا سالمندان. همچنین بر اهمیت رویکرد «چرخه زندگی» در پیشگیری، مدیریت و بهبود سلامت و رفاه افراد مبتلا به دیابت تأکید می‌کند.