به گزارش ایرنا، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان، در گزارش هفته نخست آبان امسال اعلام کرد: جریان رودخانه‌های استان نسبت به میانگین ۵۴ ساله به شدت کاهش یافته است.
ایرج حیدریان، اظهار کرد: در حوضه قره‌سو ۳۵.۹ درصد، گرگانرود ۷۷.۷ درصد، خلیج گرگان ۵۲.۴ درصد و اترک ۱۰۰ درصد کاهش جریان آبدهی ثبت شده که این کاهش‌ها، تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی را با چالش جدی مواجه کرده است.
وی به وضعیت آبخوان‌های گلستان نیز اشاره کرد و گفت: ذخیره آبخوان‌های کم‌عمق در مهرماه امسال نسبت به میانگین ۲۴ ساله، ۲۵۷.۳ میلیون مترمکعب و آبخوان‌های عمیق ۱۱۹.۹ میلیون مترمکعب کاهش داشته است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان افزود: حجم آب سدهای بزرگ مخزنی استان در پایان مهرماه به ۷.۳۸ میلیون مترمکعب رسیده که تنها سه درصد ظرفیت کل آن‌هاست و نسبت به سال گذشته ۱۰.۵۳ درصد کاهش نشان می‌دهد.
تهدید کشاورزی و ضرورت تغییر الگوی کشت
محقق مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی بر ضرورت تغییر الگوی کشت و مدیریت مصرف آب تأکید کرد.
علیرضا صابری به ایرنا گفت: کم‌آبی، کشاورزی گلستان را تهدید می‌کند و در این شرایط، مدیریت مصرف آب زراعی یک اولویت راهبردی است و بر اساس آن، کشت گیاهان علوفه‌ای کم‌آب‌بر در مناطق شمالی استان، با استفاده از نزولات آسمانی و کاهش نیاز به آبیاری، می‌تواند تولید پایدار را تضمین کند.
وی با اشاره به نتایج ۱۵ سال تحقیقات در این مرکز، اظهار کرد: گیاهانی مانند سورگوم، ارزن، تاج‌خروس، ماش علوفه‌ای، کلزا، گلرنگ، خردل و باقلا علوفه‌ای به دلیل نیاز کم به آب و مقاومت به خشکی، گزینه‌های مناسبی برای جایگزینی کشت‌های پرآب‌بر مانند ذرت علوفه‌ای هستند.
محقق مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان افزود: در دو سال اخیر، کشت این گیاهان در مناطقی مانند گمیشان، بندرترکمن و مراوه‌تپه گسترش یافته و در صورت ترویج صحیح، درآمد آن‌ها با ذرت علوفه‌ای برابری می‌کند.
این محقق با تأکید بر ویژگی‌های خاک‌های لب‌شور در شمال گلستان، گفت: گیاهانی مانند گلرنگ علوفه‌ای با ریشه‌های عمیق، برای زمین‌های شمالی که خاک شور و کم‌بازده دارند، بسیار مناسب‌اند چون این گیاهان نه‌تنها مصرف آب را کاهش می‌دهند، بلکه با تناوب زراعی، ازت خاک را تثبیت کرده و حاصلخیزی را افزایش می‌دهند.
صابری افزود: تنوع زراعی همچنین به کنترل آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز کمک می‌کند.
وی با اشاره به موانع توسعه کشت گیاهان کم‌آب‌بر، اظهار کرد: کمبود زیرساخت‌های صنایع تبدیلی، مانند سیلو، مراکز خشک‌کن و ماشین‌آلات برداشت و نبود قیمت تضمینی، از چالش‌های اصلی هستند.
محقق مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان برای رفع این مشکلات پیشنهاد کرد: واحد تخصصی علوفه در مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان تقویت شده و علاوه بر تعیین قیمت تضمینی و خرید توافقی محصولات علوفه‌ای، ظرفیت سیلو و انبارهای نگهداری افزایش یافته و ماشین‌آلات تخصصی مانند ردیف‌کار پنوماتیک واگذار شود.
صابری همچنین بر توسعه آبیاری بارانی و تسطیح لیزری زمین‌ها، آموزش بهره‌برداران برای آشنایی با مزایای کشت کم‌آب‌بر و تبدیل دامداری‌های سنتی به صنعتی برای تکمیل زنجیره ارزش تاکید کرد.
بر اساس برنامه ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی، در سال زراعی جاری ۷۱۲ هزار هکتار از زمین‌های گلستان برای کشت محصولات پاییزه و بهاره اختصاص یافته است.
کشت پاییزه شامل ۴۲۷ هزار هکتار گندم، ۶۰ هزار هکتار کلزا، ۸۵ هزار هکتار جو، پنج هزار و۵۰۰ هکتار سیب‌زمینی و هشت هزار هکتار چغندر قند است که عملیات کاشت آن‌ها آغاز شده است.
استان گلستان با ۶۶۷ هزار هکتار زمین کشاورزی، یکی از قطب‌های کشاورزی کشور است، اما ۲۸۰ هزار هکتار از اراضی شمالی آن به دلیل شوری خاک و کمبود آب، کم‌بازده هستند که توسعه کشت گیاهان علوفه‌ای کم‌آب‌بر می‌تواند این اراضی را احیا کرده و اقتصاد کشاورزی منطقه را تقویت کند.
کاهش منابع آبی گلستان، زنگ خطری برای آینده کشاورزی این استان است اما با مدیریت هوشمند مصرف آب و ترویج کشت گیاهان کم‌آب‌بر، می‌توان ضمن حفظ تولید، به پایداری منابع طبیعی کمک کرد که همکاری دستگاه‌های اجرایی، بهره‌برداران و محققان، کلید موفقیت این تحول است.