به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، در مراسمی که صبح روز ۵ شنبه ۲۲ آبان ماه در سالن همایش انجمن های علمی حوزه به مناسبت نکوداشت اندیشه‌های آیت‌الله محمد ری‌شهری (ره) برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی راد، پژوهشگر، نویسنده و استاد حوزه، به تشریح ابعاد نظری و روش‌شناختی اندیشه کلامی ایشان با تمرکز ویژه بر آموزه نبوت پرداخت.
تفاوت رویکرد آیت‌الله ری‌شهری در بحث نبوت
حجت‌الاسلام راد در سخنان خود، ابتدا دامنه بحث را فراتر از معنای سنتی «کلام» تعریف کرد و گفت: مقصود ما از «اندیشه کلامی» در مورد آیت‌الله ری‌شهری، تنها تحلیل آراء ایشان نیست، بلکه بازشناسی فرا نظریه کلامی ایشان در حوزه نبوت است. پرسش بنیادین این است: نوع مواجهه ایشان با آموزه نبوت، مواجهه‌ای محدّثانه است یا متکلّمانه؟
وی افزود: دستیابی به پاسخ این پرسش مستلزم بازیابی پاسخ پرسش‌های «فلسفه علم کلام» در میراث فکری ایشان است؛ یعنی پرداختن به پرسش‌های درجه دوم مانند روش‌شناسی، تاریخ‌نگاری و آسیب‌شناسی مباحث نبوت‌شناسی در آثار ایشان.
ده محور کلیدی برای بازشناسی طرح‌نامه نبوت
این استاد حوزه، برای دستیابی به ساختار نظری نبوت‌شناسی آیت‌الله ری‌شهری، ده محور پژوهشی را مطرح ساخت که پژوهشگران باید در میراث ایشان دنبال کنند:
علل و زمینه‌های روی‌آورد ایشان به نبوت‌شناسی.
اهمیت و جایگاه نبوت‌شناسی در کل پژوهش‌های ایشان.
گونه‌شناسی و تاریخ‌گذاری آثار ایشان در این حوزه.
سیر تطورات احتمالی آرای ایشان.
ساختار، شبکه مسائل و نظام موضوعات نبوت‌شناسی.
روش‌شناسی ایشان در تبیین، تحلیل و دفاع از آموزه نبوت.
نوآوری‌های احتمالی در این زمینه.
هدف و کارکردهای نبوت‌شناسی در منظومه فکری ایشان.
میزان اثرگذاری روش و آرای ایشان بر کلام معاصر.
آسیب‌شناسی اندیشه کلامی ایشان در حوزه نبوت‌شناسی.
اولویت‌بندی مسائل نبوت و نقش گفتمان اجتماعی
حجت‌الاسلام و المسلمین علی راد در ادامه، به مسئله اولویت‌بندی در مباحث نبوت اشاره کرد و گفت: «در کتاب‌های کلامی کلاسیک، مباحث نبوت عمدتاً جنبه‌های عقلانی و نظری محض دارند که ارتباط چندانی با عموم مردم برقرار نمی‌کنند. آیت‌الله ری‌شهری در طیف اولویت، توجه به فلسفه اجتماعی نبوت را به عنوان بحثی ضروری در رأس هرم مباحث نبوت‌شناسی قرار دادند.»
پژوهشگر حوزوی این رویکرد را تحت تأثیر فضای فکری روزگار ایشان دانست و برای تبیین این اولویت، به دیدگاه مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: این رویکرد، با نقدهایی که پیش از انقلاب بر مباحث متکلمان در حوزه نبوت وارد بود، همسو بود؛ برای مثال حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۵۳ مبنی بر اینکه جامعه ما معنای بعثت و هدف آن را نمی‌داند و نباید در مسائل درجه چهار و پنج نبوت باقی ماند، نشان می‌دهد که ضرورت، فلسفه نبوت است: «چرا باید پیامبری باشد؟» اگر فلسفه نبوت دانسته نشود، باقی بحث‌ها «معلق » خواهد بود.
حجت‌الاسلام راد در پایان تصریح کرد: به نظر می‌رسد در اندیشه آیت‌الله ری‌شهری، این نیاز به تبیین اجتماعی و کاربردی نبوت، سبب شده تا ایشان با نگاهی محدّثانه (تأکید بر نصوص) به دنبال ایجاد یک نظریه کلامی کاربردی باشند که تفاوت اصلی رویکرد ایشان با متکلمان سنتی را رقم می‌زند.
انتهای پیام