موضوع ثبت جهانی منشور کوروش به‌عنوان مهم‌ترین سند حقوق بشر در دنیا از دهه ۱۳۸۰ مطرح شد؛ اما تا امسال به نتیجه نرسیده بود. چگونگی پیگیری و به نتیجه رسیدن این موضوع در ۱۰ ماه گذشته را در این گزارش ببینید. کوروش محمدخانی مدیرگروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی نیز در این گزارش درباره اهمیت جهانی‌شدن این منشور توضیح می‌دهد. (ایرنا – تدوینگر: شهره بهرامی / گوینده: میلاد تمدن)
ثبت جهانی منشور کوروش کبیر؛ نمادی از پذیرش جهانی هویت ایرانی
همزمان با برگزاری چهل و سومین کنفرانس عمومی یونسکو در ششم نوامبر ۲۰۲۵ (۱۵ آبان ۱۴۰۴) در سمرفند، منشور کوروش کبیر به ثبت جهانی رسید؛ اقدامی که به گفته استاد دانشکده علوم حقوقی دانشگاه تهران، می‌تواند به تقویت مبانی هویت ملی و بازتاب چهره واقعی تمدن ایرانی در سطح بین‌المللی بیانجامد.
همزمان با برگزاری چهل و سومین کنفرانس عمومی یونسکو روز ششم نوامبر ۲۰۲۵ (۱۵ آبان ۱۴۰۴) در سمرفند، «منشور کوروش کبیر» ثبت جهانی شد. ثبت این منشور با حمایت وزیر علوم و رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران و تلاش‌های حسن فرطوسی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران به نتیجه رسید.
استاد دانشکده علوم حقوقی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایرنا درباره اهمیت ثبت این منشور گفت: ثبت جهانی منشور حقوق بشر کوروش به تقویت مبانی هویت کشور کمک می‌کند.
اردشیر نوریان تأکید کرد: با توجه به اینکه یکی از موضوعات هویتی برای کشور، موضوعات تمدنی است و کوروش و منشور حقوق بشر او در میان جامعه ایرانی طرفداران بسیاری دارد، این منشور بیانگر هویت ایران است.
وی افزود: هنگامی که منشور حقوق بشر کوروش، ثبت جهانی می‌شود و لباس جهانی بر تن می‌کند، در واقع به نمادی برای تقویت هویت ملی ایران تبدیل می‌شود.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: ثبت منشور حقوق بشر کوروش به هویت‌یابی بر اساس پشتوانه تمدنی کهن ایرانی کمک می‌کند و باید گفت این ثبت از قضا با اقتضائات جامعه امروز نیز همخوانی دارد.
وی با بیان اینکه منشور کوروش یک نماد تاریخی و هویتی برای هر ایرانی است، افزود: ثبت این منشور در یونسکو به معنای آن است که این نماد در افکار عمومی و محافل بین‌المللی مورد پذیرش قرار گرفته و به عنوان آیینه بازنمایی‌کننده هویت ایرانی شناخته می‌شود؛ آیینه‌ای که در آن می‌توان چهره واقعی تمدن ایران را مشاهده کرد.
نوریان تأکید کرد: با ثبت جهانی منشور حقوق بشر کوروش، چهره واقعی قوم ایرانی به نمایش درآمد و غبار از آیینه تمدن ایرانی زدوده شد.
نگاهی به یک افتخار ملی
منشور کوروش هدیه‌ای از سرزمین خرد به جهانیان است/یک موفقیت ملی با تأیید جهانی
«منشور کوروش کبیر» پس از ۲۰ سال تلاش و با همکاری ایران، تاجیکستان و عراق، به‌عنوان نخستین سند مکتوب آزادی، عدالت و مدارا، ۱۵ آبان در چهل‌وسومین کنفرانس عمومی یونسکو در سمرقند به تصویب جهانی رسید تا آموزه‌های کوروش، به عنوان بخشی از برنامه‌های فرهنگی و آموزشی یونسکو در مسیر آینده بشر قرار گیرد.
به گزارش ایرنا، منشور حقوق بشر، فرمان کوروش بزرگ هخامنشی پس از فتح بابل در سال ۵۳۸ پیش از میلاد از سوی خود او به زبان بابلی نو بر روی استوانه گلی نوشته شد. بخش‌هایی از این استوانه شکسته و مفقود شده و در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. نسخه دیگری از متنِ این استوانه بر روی دو قطعه لوحِ گِلی یافت شده که آنها نیز در مجموعهٔ بابِلیِ موزه بریتانیا هستند و بازمانده نسخهٔ بایگانی‌شده همین استوانه دانسته می‌شود.
نیمه نخست این لوح از زبان رویدادنگاران بابلی و نیمه پایانی آن سخنان و فرمان‌های کوروش است که همگی به زبان و خط میخی اکدی (بابلی نو) نوشته شده است. این استوانه در سال ۱۸۷۹ میلادی (۱۲۵۸ خورشیدی) در نیایشگاه اِسَگیله در شهر بابِلِ باستانی پیدا شده است. نام دبیر و نگارنده‌ای که از متن استوانهٔ کوروش نسخه‌برداری کرده قیشتی-مردوک بود.
«منشور کوروش کبیر» مهم‌ترین سند حقوق بشر در دنیا
«منشور کوروش کبیر» مهم‌ترین سند حقوق بشر در دنیا است که در ۱۵ آبان به ثبت جهانی رسید و بار دیگر همه دنیا فهمید آزادی، احترام به تنوع فرهنگی و همزیستی ادیان، از دل خاک ایران برآمده و اکنون هدیه‌ای از سرزمین خرد، برای وجدان جهانی است.
این اقدام که مورد تایید کشورهای عضو یونسکو قرار گرفت؛ بار دیگر جایگاه فراملی ایران در پاسداشت میراث انسانی و ارزش‌های جهانی را برجسته می‌سازد.
در قطعنامه یونسکو منشور کوروش، «سندی بنیادین در تاریخ تمدن بشری» و «نخستین نمود مکتوب از اصول آزادی، عدالت، مدارا و احترام به تنوع فرهنگی» توصیف شده و یونسکو موظف است آموزه‌های برگرفته از منشور کوروش را در برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و حقوق بشری خود تقویت کند.
پیگیری ثبت نهایی منشور کوروش کبیر در دولت چهاردهم رقم خورد و پیگیری پرونده با حمایت وزارت میراث فرهنگی و همراهی احمد پاکتچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران، حسن فرطوسی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در یونسکو و حمایت حسین سیمایی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دولت چهاردهم به ثمر نشست.
مصر، عراق، کلمبیا، هند، نیجریه، الجزایر، پاکستان، بنگلادش، کنیا، سنگال، ارمنستان و لهستان از جمله کشورهایی بودند که در روز ۶ نوامبر در تصویب منشور کوروش به‌عنوان نخستین منشور حقوق بشر و تنوع فرهنگی، حمایت خود را از ایران نشان دادند.
هدف از این ابتکار برجسته کردن ارزش‌های جهانی نهفته در این سند تاریخی از جمله مدارا، عدالت و احترام به تنوع فرهنگی و مذهبی است. همچنین این ابتکار در راستای مأموریت یونسکو برای گسترش صلح، گفت‌وگوی بین‌فرهنگی و پاسداشت میراث انسانی ارزیابی می‌شود و با اهداف توسعه پایدار، به‌ویژه با هدف شماره ۱۶ (صلح، عدالت و نهادهای قوی) و هدف شماره ۱۷ (مشارکت برای تحقق اهداف) نیز پیوند دارد، چراکه اصول منشور کوروش بر ترویج جامعه‌ای فراگیر و مبتنی بر همکاری فرهنگی تأکید می‌کند.
این قطعنامه که به‌طور مشترک از سوی ایران، تاجیکستان و عراق به کنفرانس عمومی ارائه شد، با تأکید بر اهمیت جهانی منشور کوروش، از مدیرکل یونسکو می‌خواهد اصول آن را در برنامه‌های مرتبط با عدالت، حقوق بشر و گفت‌وگوی بین‌فرهنگی به کار گیرد و همچنین از دولت‌ها می‌خواهد برای افزایش آگاهی جهانی نسبت به ارزش‌های این سند تاریخی تلاش کنند.
فرطوسی در جریان این رویداد در سمرقند تأکید کرد: تصویب این قطعنامه تنها یک موفقیت ملی نیست بلکه تأییدی جهانی بر این واقعیت تاریخی است که احترام به انسان و تنوع فرهنگی، از دل تمدن ایرانی به جهان معرفی شده است.
منشور کوروش هدیه‌ای از سرزمین خرد به جهانیان است/یک موفقیت ملی با تأیید جهانی
تلاش ۲۰ ساله برای ثبت منشور کورش
مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیاء، میراث معنوی و طبیعی نیز گفت: از دهه ۱۳۸۰ که منشور کورش از موزه انگلستان برای نمایش به موزه ملی ایران ارسال شد موضوع ثبت این اثر به عنوان مهم‌ترین سند حقوق بشر در دنیا مطرح شد.
علیرضا ایزدی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: همه می‌دانند منشور کورش مربوط به کدام قوم، چه کسی و کدام ملت است اما چون تاجیکستان خود را در زمره ایران فرهنگی می‌داند بحثی را مطرح کرد ما هم در طول سنوات گذشته به دنبال این بودیم که بسیاری از آثار فرهنگی- تمدنی را در عرصه بین المللی معرفی کنیم اما منشور در بخشی از ایران قدیم که امروز آن را عراق می نامیم پیدا شده و محل نگهداری آن در موزه انگلستان است به همین دلیل پروسه ثبت آن با سایر آثار و عناصر طولانی و پرحاشیه بود.
وی افزود: یونسکو عنوان علمی، تخصصی و فرهنگی را یدک می‌کشد ولی نگاه جدی به مسائل سیاسی دارد به همین دلیل هرگاه اسم کشورهایی مثل ایران مطرح می‌شود با خطکش های عجیب و قریبی مواجه‌ایم به همین دلیل پروسه های ثبت و معرفی آثار در یونسکو و محافل بین المللی برخی اوقات با قطع شدن مکرر و سختی مواجه می شود و منشور کورش هم از این قاعده مستثنی نبود.
انگلیسی‌ها منشور کورش را در بابل کشف و با خود بردند
مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیاء، میراث معنوی و طبیعی گفت: انگلیسی ها در کاوش‌های خود در منطقه بابل قدیم در عراق منشور کورش را پیدا کردند و با خود به انگلستان بردند بعد قانونی را وضع کردند که بعد از این آثار اگر آثار دیگری پیدا شد را به ایران پس می دهند و به این ترتیب خود را مالک این اثر دانستند و حاضر نشدند منشور کورش را به ایران پس دهند.
ایزدی ادامه داد: دمرگان سال ۱۹۶۷ زمانی که به دنبال اکتشاف نفت و معادن بود با گنجینه های باستانی ما مواجه شد و آنها را با خود به فرانسه برد. می گویند او باستان شناس است در صورتی که زمین شناس بود. کتیبه های هخامنشی هم که برای بررسی به دانشگاه شیکاگو رفت بخشی از حاتم بخشی های پهلوی است و بخشی از آثار نیز توسط درباریان اهدا و یا به فروش رفته است. مشخص نیست آن زمان چه تعداد اثر از کشور خارج شده اما در سنوات گذشته برخی از روسایی جمهور بخشی از آثار را به کشور بازگرداندند.
منشور کوروش هدیه‌ای از سرزمین خرد به جهانیان است/یک موفقیت ملی با تأیید جهانی
ثبت یک اثر و دو شخصیت از ایران در یونسکو
مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیاء، میراث معنوی و طبیعی توضیح داد: موضوع ثبت جهانی منشور کورش با تاکید بر ارزش های انسانی، اجتماعی و فرهنگی به صورت مشترک با تاجکستان مطرح شد. عراق هم همراهی کرد چون باید نظر آنها به عنوان محل کشف اثر داده می‌شد، انگلیس نیز اعلام کرد که داعیه ای ندارد. موضوع ثبت منشور کورش و بزرگداشت‌های استاد «علامه طباطبایی» و «بایزید بسطامی» نیز در نشستی که امسال در فرانسه و ازبکستان برگزار شد مطرح و در یونسکو به ثبت رسیدند.
ایزدی در پاسخ به این پرسش که ثبت این منشور تا چه حد می تواند در شناخت فرهنگ و تمدن ایران در عرصه بین الملل موثر باشد، تصریح کرد: هر کس با تاریخ آشنا باشد، می‌داند کورش و خواستگاه او ایران است اما از لحاظ برندسازی و مسائل سیاسی به عنوان جغرافیایی که در آن صلح، انسان دوستی، عدالت و ارزش های والا انسانی پیش از هر تمدنی وجود داشته به تصویرسازی درست از ایران کمک می‌کند. برخی کشورها در همه این سال ها تلاش کردند تصویرسازی نادرست از کشور به جهانیان ارائه دهند و به گردشگری ما از این طریق ضربه وارد کنند.
وی افزود: ثبت جهانی منشور کورش برگ برنده ای برای ماست. کشور ما دارای پیشینه تمدنی قوی با پادشاهی تاثیرگذار است.با توجه به اتفاقاتی که برای یهودیان در بابل رخ می دهد کورش ناجی آنها می شود اما یهودیان با ساخت فیلم سیصد و تحریف تاریخ درباره خشایار شاه می‌خواستند تاریخ را به نفع خود تغییر دهند. در صورتی که همیشه یکتا پرستی اولویت ایرانیان بوده و در کتیبه های کورش هم همیشه نام اهورا مزدای بزرگ، یعنی خدا وجود داشته است. مردم ایران همیشه مظهر صلح و دوستی بودند. این منشور می تواند تصویر درستی از ایران نمایان کند و منجر به توسعه گردشگری شود. چه چیزی بهتر از اینکه ما بتوانیم با برندهای بین المللی مانند منشور که ریشه در فرهنگ ما دارد و در فضای بین المللی شناخته شده و قابل احترام است ایران را معرفی و گردشگری را توسعه دهیم.
مداخلات آمریکا برای ثبت نشدن آثار تاریخی ایران
مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیاء، میراث معنوی و طبیعی توضیح داد: پرونده منشور کورش طی ۲۰ سال برای ثبت به یونسکو ارسال شد اما به دلیل دخالت های سیاسی اجازه طرح موضوع و بررسی آن داده نمی‌شد و پرونده از دستور کار خارج می شد. محل درآمد سازمان یونسکو از حق عضویتی که کشورها هر ساله پرداخت می کنند تامین می شود. برخی کشورها از جمله آمریکا از این سازمان حمایت می‌کنند به همین دلیل نظر این کشور برای بررسی پرونده ها اعمال می شود. به عقیده بنده اگر آمریکا از عضویت این سازمان خارج نمی شد شاید باز این پرونده از دستور کار خارج می شد.
ایزدی گفت: تا سال ۱۳۶۷ محدودیتی برای ثبت آثار وجود نداشت اما ایران به دلیل جنگ و کاهلی مدیریتی در بیش از ۲۰ سال هیچ اثری را در یونسکو ثبت نکرد. بعد از ثبت پارسارگاد و تخت جمشید در سال ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ تا دولت خاتمی در سال ۱۳۷۷ دوباره ارسال پرونده آثار برای ثبت به یونسکو آغاز شد. اما از همان سال محدودیتی برای ارسال پرونده ها در نظر گرفته شد و هر کشور فقط می‌توانست سه پرونده برای ثبت به یونسکو ارسال کند؛ چند سال بعد به دو پرونده کاهش یافت و در هفت سال اخیر کشورها فقط می‌توانند سالی یک پرونده برای ثبت در یونسکو ارائه دهند.
وی افزود: اکنون رتبه ما در ثبت آثار در دنیا دهم است و یک میلیون اثر برای ثبت جهانی داریم اما آلمان از نظر ثبت آثار تاریخی در جایگاه بالاتر از ما قرار دارد چون زمانی که در ثبت آثار کاهلی شد آنها آثار خود را به ثبت رساندند و از ما پیشی گرفتند؛ در صورتی که آثار شاخص این کشور با ما قابل قیاس نیست.
چرا «منشور کوروش»، اثری یگانه در میان میراث باستانی جهان است؟
در میان آثار باستانی جهان، «منشور کوروش» جایگاهی یگانه دارد. این سند، برخلاف بسیاری از فرمان‌های سلطنتی هم‌عصر خود، نه بر قدرت‌نمایی و مجازات که بر آزادی اسیران، احترام به باورهای دینی و همراهی در بازسازی فرهنگی تأکید می‌کند اما چرا این منشور، فراتر از یک سند تاریخی، به میراثی جهانی تبدیل شد؟
به گزارش ایرنا، ۶ نوامبر ۲۰۲۵ برابر با ۱۵ آبان ۱۴۰۴ در صحن چهل‌وسومین کنفرانس عمومی یونسکو در سمرقند، «منشور کوروش بزرگ» به‌عنوان یکی از نخستین منشورهای حقوق بشر جهان که بر احترام به تنوع فرهنگی تأکید دارد، به رسمیت شناخته شد.
منشور کوروش، از دیرباز به‌عنوان یکی از نخستین اسناد حقوق بشر در تاریخ شناخته می‌شود و پس از فتح بابل در سال ۵۳۹ قبل از میلاد نوشته شد. کوروش بزرگ، بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشی، در این سند نه‌تنها پیروزی نظامی خود را اعلام می‌کند، بلکه اصولی را بیان می‌دارد که در تاریخ باستان بی‌سابقه هستند: آزادی اقوام شکست خورده، احترام به باورهای دینی آنان، و بازسازی معابد تخریب‌شده.
این اثر نه‌تنها از نظر تاریخی و زبانی اهمیت دارد، بلکه از نظر محتوایی نیز با دیگر اسناد باستانی تفاوت‌های بنیادینی دارد که نشان دهنده جایگاه منحصربه‌فرد آن در میراث جهانی است.
منشور کوروش را می‌توان با شماری از اسناد تاریخی جهان مقایسه کرد که هر یک بخشی از ویژگی‌های آن را دارند، اما هیچ‌کدام ترکیب منحصربه‌فرد پیام‌های فرهنگی، سیاسی و انسانی آن را به‌طور کامل دربر نمی‌گیرند؛ از جمله لوح حمورابی که بر نظم و مجازات تأکید دارد، فرمان‌های آشوکا که حامل پیام‌های اخلاقی و تساهل دینی هستند، منشور کبیر انگلستان که محدودیت قدرت سلطنت را مطرح می‌کند، اعلامیه حقوق بشر فرانسه و اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل که بر آزادی و برابری تأکید دارند و حتی فرمان تساهل میلان که آزادی دینی را در امپراتوری روم تضمین می‌کرد؛ در مقابل، آثاری مانند فرمان‌های سلطنتی اورارتویی، کتیبه‌های آشوری یا یادبودهای سلطنتی مصری که صرفاً برای تثبیت قدرت، دعا یا تهدید دشمنان نوشته شده‌اند، از نظر محتوایی و مخاطب، قابل مقایسه با منشور کوروش نیستند، زیرا پیام‌های انسانی، فرهنگی یا جهانی در آنها دیده نمی‌شود.
منشور کوروش: بیانیه‌ای برای آزادی، تساهل و همراهی فرهنگی
این استوانه از گل پخته حدود ۵۳۹ پیش از میلاد، پس از فتح بابل توسط کوروش بزرگ به زبان اکدی بابلی و به خط میخی به نگارش درآمده است، نه یک قانون، بلکه بیانیه‌ای سلطنتی است.
کوروش در این منشور اعلام می‌کند: اسیران را آزاد کرده و به سرزمین‌هایشان بازمی‌گرداند. معابد تخریب‌شده را بازسازی می‌کند. به باورهای دینی اقوام مغلوب احترام می‌گذارد. حکمرانی خود را بر پایه عدالت و رضایت مردم بنا می‌نهد.
منشور کوروش از مرزهای قومی و دینی فراتر می‌رود و اصولی را مطرح می‌کند که هم مشروعیت سیاسی را توضیح می‌دهد و هم پیام فرهنگی و انسانی دارد.
این اثر باستانی که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود، در روزهای نخستین ماه جاری میلادی به عنوان میراث جهانی در یونسکو، ثبت شد و یونسکو آن را «نماد جهانی تساهل، عدالت و همزیستی» نامید.
این منشور از سوی تاریخ‌نگاران مدرن، از جمله نیل مک‌گرگور، به‌عنوان نخستین سند حقوق بشر شناخته شده است.
قانون حمورابی: قانون نظم اجتماعی و عدالت کیفری
لوح قانون حمورابی حدود ۱۷۵۴ پیش از میلاد، در دوران پادشاهی حمورابی در بابل به زبان اکدی و به خط میخی نوشته شده است. این لوح در موزه لوور، پاریس نگهداری می‌شود و شامل ۲۸۲ قانون است که حوزه‌هایی مانند مالکیت، تجارت، خانواده، برده‌داری و مجازات را پوشش می‌دهد.
اصل معروف «چشم در برابر چشم» از همین قانون‌نامه نشأت گرفته است.
قوانین این لوح با شماره‌گذاری مشخص و شرایط اجرای دقیق تدوین شده‌اند. این لوح بر سلسله‌مراتب اجتماعی تأکید دارد و مجازات‌ها بسته به جایگاه اجتماعی افراد متفاوت است و تمرکز اصلی آن بر نظم، مجازات و کنترل اجتماعی است.
این قانون در مقایسه با منشور کوروش که ساختار قانون‌نامه ندارد و بیشتر بیانیه‌ای اخلاقی-سیاسی محسوب می‌شود، بر مجازات و نظم اجتماعی تأکید دارد، در حالی که منشور کوروش بر آزادی و بازسازی فرهنگی تمرکز دارد.
ستون‌های آشوکا: فرمان‌هایی اخلاقی با پیام‌های دینی و انسانی
ستون‌های آشوکا، به قرن سوم پیش از میلاد و دوران امپراتوری مائوریا، سلسله‌ای هندی که بر جنوب آسیا حکم می‌راندند تعلق دارند و به نام، آشوکا، پادشاه مقتدر این سلسله نامگذاری شده‌اند.
آشوکا، پادشاه امپراتوری مائوریا در هند، پس از تجربه جنگ خونین کالینگا، به آیین بودا گروید و تصمیم گرفت حکمرانی خود را بر پایه اخلاق، تساهل و رفاه عمومی بنا کند. فرمان‌های او بر ستون‌ها و سنگ‌نوشته‌هایی در سراسر هند حک شده‌اند.
این ستون‌ها به زبان‌های پراکریت، سانسکریت، یونانی، آرامی، در نقاط مختلف هند، پراکنده هستند و فرمان‌های آشوکا شامل پیام‌هایی درباره دارما (اخلاق و وظیفه انسانی در فرهنگ ودایی هندو)، تساهل دینی و احترام به باورهای دیگران، پرهیز از خشونت و حمایت از رفاه عمومی (ساخت مراکز درمانی، چاه، درخت‌کاری، و جلوگیری از کشتن حیوانات) و دعوت به رفتار نیکو و همزیستی مسالمت‌آمیز بر اساس آیین بودایی را ترویج می‌کند.
این ستون‌ها برای رساندن پیام به اقوام مختلف، فرمان‌ها به زبان‌های گوناگون نوشته شده‌اند اما برخلاف منشور کوروش که سیاسی-فرهنگی است، فرمان‌های آشوکا بیشتر جنبه اخلاقی و دینی دارند.
منشور کوروش یک شیء واحد است اما ستون‌های آشوکا در مکان‌های گوناگون پراکنده شده‌اند، منشور کوروش، اندیشه یک فرمانروا است اما پیام ستون‌های آشوکا ترویج اندیشه ودایی یا بودایی است.
جایگاه منحصربه‌فرد منشور کوروش
منشور کوروش با پیامی جهانی و فراتمدنی نه‌تنها برای مردم بابل در هزاران سال پیش از این، بلکه برای همه مردم جهان، در همه دوران‌ها پیامی دارد و اصولی را مطرح می‌کند که در قرون بعدی به‌عنوان حقوق بشر شناخته شدند.
برخلاف لوح حمورابی، منشور کوروش بر آزادی و تساهل تأکید دارد، نه مجازات و برخلاف فرامین آشوکا، منشور کوروش سندی سیاسی-فرهنگی است که اندیشه فردی او را با خود دارد و آموزه‌های مذهبی را بازگو نمی‌کند.
منشور کوروش به‌عنوان یک نماد جهانی از همزیستی، عدالت و تلاش برای بازسازی فرهنگی شناخته می‌شود و به همین دلیل، ثبت آن در میراث جهانی یونسکو، گامی مهم در بازشناسی میراث مشترک بشریت است.
استادیار دانشگاه تهران: ثبت جهانی منشور کوروش سرمایه تمدنی و ارکان هویت ملی ایران است
استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه تاریخ و تمدن ایران از مهم‌ترین ارکان قدرت و هویت ملی به شمار می‌رود، گفت: ثبت جهانی منشور کوروش نشان داد که ریشه‌های اندیشه حقوق بشر از دل تمدن ایرانی برخاسته است.
به گزارش ایرنا، همزمان با برگزاری چهل و سومین کنفرانس عمومی یونسکو روز ششم نوامبر ۲۰۲۵ (۱۵ آبان ۱۴۰۴) در سمرقند، «منشور کوروش کبیر» ثبت جهانی شد.
ثبت این منشور با حمایت وزیر علوم و رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران و تلاش‌های حسن فرطوسی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران به نتیجه رسید.
سید مهدی حسینی تقی‌آبادی، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی و عضو گروه آموزشی مطالعات منطقه‌ای، در گفت‌وگو با ایرنا درباره اهمیت ثبت منشور حقوق بشر کوروش گفت: ثبت جهانی منشور کوروش، موضوعی بسیار مهم و ارزشمند است. هر کشوری مبانی قدرت و ثروت خاص خود را دارد و یکی از مهم‌ترین مبانی قدرت و ثروت ما، تاریخ و تمدن ماست؛ تاریخی که با تاریخ تمدن بشر در هم تنیده است.
وی با اشاره به اینکه این افتخار تاریخی، اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس جوانان ایرانی را تقویت می‌کند، افزود: تنها معدودی از کشورها را می‌توان دارای پیشینه تمدنی دانست؛ ایران، چین و مصر از جمله این کشورها هستند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: تمام تاریخ ما و همه شخصیت‌هایی که در این تاریخ اثرگذار بوده‌اند و نامی از خود به‌جا گذاشته‌اند، سرمایه‌های ارزشمند ملت ایران به شمار می‌آیند؛ سرمایه‌هایی که متعلق به گذشته نیستند، بلکه برای امروز و آینده ما نیز معنا و ارزش دارند.
حسینی تقی‌آبادی یادآورشد: برخی از این شخصیت‌ها در سطح ملی شناخته شده‌اند و برخی دیگر شهرتی بین‌المللی داشته و در آیینه نگاه دیگر ملت‌ها بازتاب یافته‌اند.
وی اظهار داشت: اگر کوروش در تاریخ اثرگذار و ماندگار شده است، بخش مهمی از این ماندگاری به دلیل روایت‌هایی است که همسایگان تاریخی و حتی دشمنان ایران از او ارائه داده‌اند. یونانی‌ها نیز به جایگاه و نقش تاریخی او اذعان کرده‌اند و کوروش در آیینه تاریخ، فرمانروایی بزرگ، تأثیرگذار و تاریخ‌ساز شناخته می‌شود.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: هنگامی که منشور کوروش در سطح جهانی به ثبت می‌رسد، این اتفاق برای ایران و همه مردم کشور، به‌ویژه نسل جوان، ارزش معنوی و هویتی فراوانی دارد. بسیاری از کشورها در پی ساختن تاریخ برای خود هستند و برخی دیگر حتی تاریخ همسایگانشان را وام می‌گیرند تا برای خویش هویت بسازند؛ اما ما کوروش را داریم و این خود سرمایه‌ای بی‌بدیل است.
وی اظهار داشت: تأیید منشور کوروش در سطح بین‌المللی، به جوانان ایرانی اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس بیشتری می‌دهد. امروز نیز مؤلفه‌های قدرت ایران چشمگیر و قابل توجه است؛ ایرانیان در عرصه‌های مختلف کنشگر و اثرگذارند و بی‌تردید ایران در نگاه جهانیان مورد توجه است
به عقیده این استاد دانشگاه ثبت جهانی منشور کوروش پیوست فرهنگی و تمدنی ارزشمندی است که باید آن را ارج نهاد و از آن پاسداری کرد.
انتهای پیام