به گزارش روز سه شنبه ایرنا، «پیت هگست» وزیر دفاع ایالات متحده، در سفر اخیر خود به هانوی، پیمان جدیدی را با ویتنام امضا کرد تا همکاری ایالات متحده در مورد مسائل حساس مربوط به میراث جنگ را دوباره تأیید کند. این تفاهمنامه شامل چند مساله کلیدی از دوران جنگ ویتنام، از جمله پاکسازی عامل نارنجی، پاکسازی مهمات منفجر نشده و تبادل بهتر اطلاعات برای تعیین محل اختفای سربازان کشته یا مفقود شده از هر دو کشور بود.
طبق تحلیل «فارن پالسی» به نظر می رسد که پس از تعطیلی «آژانس توسعه بینالمللی ایالات متحده» (USAID) در دولت ترامپ و انتقال وظایف آن به وزارت خارجه، ساختار کمکهای خارجی آمریکا دستخوش تحولی بنیادین شده است. فرمان اجرایی شماره ۱۴۱۶۹ تحت عنوان «بازارزیابی و بازتنظیم کمک خارجی ایالات متحده» اذعان دارد که تصمیم برای اعطا یا قطع کمکها بیش از هر زمان دیگری به ارزش راهبردی کشورها برای واشنگتن بستگی دارد.
این فرمان ترامپ که در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ (سیام دیماه ۱۴۰۳) صادر شد، با استثناهایی همچون تایوان، تمامی کمکهای خارجی را به مدت ۹۰ روز متوقف و مورد بازبینی قرار داد. هدف اعلامنشده اما آشکار این سیاست، بازتعریف کمکها بهعنوان ابزاری برای پیشبرد رقابت ژئوپولیتیکی آمریکا، بهویژه در برابر چین بوده است.
نخستین نشانههای این تغییر در آسیای جنوب شرقی آشکار شد. در ویتنام، واشنگتن با آزادسازی و حتی افزایش بودجه برنامه پاکسازی عامل نارنجی تا ۴۳۰ میلیون دلار، نشان داد که کمکهای بشردوستانه میتوانند همزمان ابزاری برای تعمیق روابط سیاسی باشند. از دید دولت ترامپ، ارتقای روابط ویتنام و آمریکا به سطح «شراکت راهبردی جامع» در سال ۲۰۲۳ فرصتی برای مهار نفوذ چین و تقویت موقعیت واشنگتن در منطقه است.
در کامبوج هم کمک ۶۷۵ هزار دلاری برای ادامه عملیات مینروبی بهطور بیسر و صدا اعطا شد. این کمک در کنار توافقهای جدید تجاری و معدنی، نشاندهنده تلاش آمریکا برای حضور مؤثر در قلمرو سنتی نفوذ چین است. کامبوج سالها متحد نزدیک پکن بوده و اکنون واشنگتن با ترکیبی از دیپلماسی، تجارت و کمکهای هدفمند میکوشد نفوذ خود را در آن بازسازی کند.
نمونه دیگر در فیلیپین است که از کمکهای واشنگتن برای مقابله با صید غیرقانونی، آمادگی برابر بلایا و برنامههای سلامت برخوردار است. مقامات آمریکایی در مانیل اعلام کردند که فیلیپین نخستین کشوری بوده که از بسته جدید کمکها پس از بازبینیها بهرهمند شده است؛ گفته شد هدف آن تقویت اتحاد سنتی دو کشور در برابر فشارهای چین در دریای جنوبی چین است.
فراتر از جنوب شرق آسیا، توجه واشنگتن به جزایر اقیانوس آرام نیز چشمگیر بوده است. این کشورها به شدت به کمکهای خارجی وابستهاند و قطع کمکها نگرانیهایی برای متحدان منطقهای آمریکا، بهویژه استرالیا و نیوزیلند، ایجاد کرده بود. پس از مذاکرات وزیر خارجه نیوزیلند با مقامهای آمریکایی، نشانههایی از احیای بخشی از تعهدات پیشین –حدود یک میلیارد دلار کمک– دیده شد. سرنوشت نهایی این بودجه اکنون در دست «مارکو روبیو» است.
در آسیای جنوبی نیز رویکرد مشابهی در جریان است. در سریلانکا، واشنگتن با وجود حذف USAID، معافیتهایی برای تداوم پروژههای مینروبی و امنیتی صادر کرد؛ این اقدام نشان میدهد موقعیت ژئوپولیتیکی کشورها در مسیر دریایی اقیانوس هند نقشی تعیینکننده در تصمیمهای جدید کمک دارد. در مقابل، کشورهایی چون نپال که اهمیت راهبردی کمتری دارند، همچنان از دریافت کمک محروم ماندهاند.
به نوشته فارن پالسی، دولت ترامپ هنوز کمکهای ایالات متحده به هر کشوری در جهان که در نقشه ژئوپلیتیکی دارای ارزش استراتژیک است را از سر نگرفته است و به احتمال زیاد برای بیشتر آنها هرگز این اتفاق رخ نمی دهد.
در پایان گزارش تصریح شده است: برای درک بهتر رویکرد جدید واشنگتن، باید تغییر جهت کمکهای ایالات متحده توسط دولت ترامپ را با دقت در سایر مضامین و معیارهای مشترک مشاهده کرد. اکنون به نظر میرسد «اگر کشوری در رقابت با چین برای ایالات متحده ارزش استراتژیک داشته باشد، برخی از کمکها ادامه خواهد یافت.» این ممکن است تنها عامل یا عامل اصلی نباشد، اما اهمیت استراتژیک در متقاعد کردن دولت ترامپ برای از سرگیری کمکهای گذشته مفید است.