به گزارش ایرنا، تنها نام بردن از باغ ارم، تصویری از آرامش، شکوه تاریخ و عطر جان‌افزای گل‌های سرخ را در ذهن هر ایرانی و دوستدار فرهنگ و طبیعت زنده می‌کند.
این باغ، یک اسطوره زنده و نمادی از نبوغ معماری منظر ایرانی است؛ باغی که تاریخ پیدایش آن به روزگار پرافتخار سلجوقیان بازمی‌گردد و قرن‌هاست چون موزه‌ای گران‌قدر، هنر و ذوق نیاکان ما را به نمایش گذاشته است.
ثبت این باغ در فهرست میراث ملی ایران در سال ۱۳۵۳ و سپس درج نامش در فهرست جهانی یونسکو به عنوان یکی از ۹ باغ پارادایسی ایران، مسئولیتی سنگین را بر دامان متولیان فرهنگی و همه ایرانیان گذاشته است.
حفاظت از باغ ارم، فقط مربوط به مراقبت از درختان و عمارت آن نمی‌شود، بلکه پاسداری از کلیتی است که حریم بصری و محیطی آن را شکل می‌دهد؛ هر ساختمان بلندی در افق این باغ می‌تواند چون زخمی بر چهره این اثر جاودان باشد.
در هفته‌های اخیر، زمزمه‌هایی در فضای مجازی درباره ساخت‌وسازهای غیرمجاز و بلندمرتبه‌سازی در اطراف این باغ به گوش رسید و این ادعاها نگرانی دوستداران میراث فرهنگی را برانگیخت.
پرسش اصلی این بود که آیا این نگین جهانی واقعا در معرض تهدید قرار دارد؟ پاسخ را باید در بازدیدهای میدانی و اظهارات رسمی مسئولان جست‌وجو کرد.
پاسخ میدانی به ادعاهای مجازی
در پی انتشار این اخبار، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس به صورت فعالانه وارد عمل شد.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، با صدور اطلاعیه‌ای رسمی، تشکیل و اعزام تیمی تخصصی را به محدوده حرایم باغ ارم اعلام کرد و ماموریت این تیم، بررسی دقیق و عینی ادعاهای مطرح شده بود.
نتیجه این بازدید میدانی، که بر اساس ضوابط مصوب و سنجش‌های دقیق انجام شد، شفاف و قاطع اعلام و تاکید شد که هیچ ساخت‌وساز غیرمجازی در محدوده حرایم شماره یک، ۲ و سه باغ جهانی ارم مشاهده نشد.
این اعلام رسمی، پاسخی محکم به شایعاتی بود که آرامش خاطر دوستداران میراث فرهنگی را برهم زده بود.
حریم‌های سه‌گانه؛ دیوارهای نامرئی حفاظت
برای درک این گزارش، باید با مفهوم "حریم" آثار تاریخی آشنا شد؛ حریم، محدوده‌ای تعریف‌شده در اطراف یک اثر است که برای حفظ اصالت، یکپارچگی و منظر آن وضع می‌شود.
باغ جهانی ارم دارای سه لایه حفاظتی درجه یک، ۲ و سه است؛ حریم درجه یک حساسترین محدوده است و حداکثر ارتفاع مجاز برای ساخت‌وساز در این حریم، ۹.۵ متر تعیین شده است.
حریم درجه ۲ پس از حریم درجه یک قرار دارد و ارتفاع مجاز در آن ۱۲.۵ متر است؛ حریم درجه سه، گسترده‌تر است و ساخت‌وساز در آن بر اساس ضوابط بازنگری‌شده "طرح تفصیلی شهر شیراز" انجام می‌شود که در آن، ارتفاع ساختمان‌ها می‌تواند تا ۶ طبقه برسد.
میراث فرهنگی فارس: هیچ ساخت‌وساز غیرمجازی در حریم باغ جهانی ارم مشاهده نشد
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس گفت: کارشناسان میراث فرهنگی از محدوده حرایم شماره یک، ۲ و سه باغ جهانی ارم بازدید کردند و به رغم ادعاهای مطرح شده، هیچ ساخت‌وساز غیرمجازی در این محدوده مشاهده نشد.
صادق زارع افزود: در پی انتشار برخی اخبار و گزارش‌ها در فضای مجازی مبنی بر انجام ساخت‌وسازهای غیرمجاز و بلندمرتبه‌سازی در اطراف این اثر جهانی، تیم کارشناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس از محل بازدید کرد و نتایج بررسی‌ها نشان داد که هیچ‌گونه تخلفی در محدوده‌های حساس حریم درجه یک و دو مشاهده نشده است.
وی ادامه داد: بر اساس ضوابط مصوب، حداکثر ارتفاع مجاز در حریم درجه یک، ۹.۵ متر و در حریم درجه دو، ۱۲.۵ متر است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس اعلام کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که همه ساخت‌وسازهای موجود در این محدوده‌ها با این ضوابط مطابقت دارند و اختلاف ارتفاع حدود ۲ متر در برخی ساختمان‌ها مربوط به ضوابط حریم قدیمی است که پیش‌تر تا ۱۴ متر ارتفاع را مجاز می‌دانستند.
زارع گفت: در حریم درجه سه این باغ جهانی نیز ساخت‌وسازها براساس ضوابط بازنگری‌شده طرح تفصیلی شهر شیراز انجام می‌شود و ارتفاع ساختمان‌ها در این محدوده به ۶ طبقه می‌رسد.
وی بیان کرد: ساختمان‌های بلندمرتبه‌ای که در شمال‌غربی میدان علم مشاهده می‌شوند، خارج از سه حریم باغ ارم قرار دارند و ارتباطی با ضوابط حفاظتی این اثر ثبت جهانی ندارند.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، اظهار کرد: حفاظت از حریم آثار تاریخی، به‌ویژه آثار جهانی همچون باغ ارم، از اولویت‌های اصلی این اداره کل است و هرگونه ساخت‌وساز در محدوده‌های مجاز، تحت نظارت دقیق کارشناسان انجام خواهد شد.
شفافیت؛ کلید آرامش افکار عمومی
نکته حائز اهمیت در این رویداد، سرعت عمل و شفافیت اداره کل میراث فرهنگی فارس بود که به جای سکوت یا انکار، مسئولان به سرعت نسبت به بررسی ادعاها اقدام و نتایج را به طور عمومی اعلام کردند.
این رویکرد، الگویی مثبت در مدیریت بحران‌های رسانه‌ای و تعامل با افکار عمومی است؛ آن‌ها با ارائه توضیحات دقیق درباره تفاوت ضوابط قدیم و جدید و همچنین مشخص کردن موقعیت دقیق ساختمان‌های بلندمرتبه (خارج از حریم سه‌گانه)، به خوبی توانستند ابهامات را برطرف کنند.
باغ ارم؛ از دیروز تا فردا
باغ ارم امانتی در دست نسل حاضر برای آیندگان است؛ ثبت جهانی آن در یونسکو، علاوه بر اعتبار بین‌المللی، تعهداتی بین‌المللی را نیز برای ایران به همراه آورده است.
حفاظت از یکپارچگی و اصالت منظر این باغ، شرط حفظ این عنوان جهانی است؛ هرگونه سهل‌انگاری می‌تواند به حذف این اثر از فهرست میراث جهانی بینجامد که ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به هویت فرهنگی ایران خواهد بود.