سنای امریکا پس از گذشت چهل روز از تعطیلی دولت که به دلیل معطل ماندن لایحه ی بودجه ی سالانه و اختلاف نظر شدید بین سناتورهای دموکرات و جمهوری خواه روی داده بود، بالاخره شامگاه یکشنبه 9 نوامبر موفق شد از این بن بست خارج شود. از آنجایی که امکان توافق روی کل لایحه ی بودجه به هیچ وجه امکان پذیر نبود، نهایتا طرفین به راهکاری موسوم به قطعنامه ی «ادامه دار» یا «تمیز» Clean Continuing Resolution (CR) تن دادند که به موجب آن، بودجه ی بخش هایی که راجع به آنها توافق نسبی وجود دارد، برای مدت یکسال (تا آخر سپتامبر 2026) بسته می شود اما در حوزه های محل اختلاف که عمدتا به تامین اعتبارخدمات درمانی و بیمه ها مربوط می شود، موضوع برای مذاکرات بیشتر مسکوت می ماند و همان رویه ی سال قبل در مورد پرداخت های آن، برای یک بازه ی زمانی کوتاه (تا 31 ژانویه2026) اجرا شده و تداوم خواهد یافت؛ سپس راجع به بار مالی هزینه های درمانی و تداوم بیمه ی اقشار آسیب پذیر، در ماه «دسامبر» مجددا رای گیری خواهد شد.

موضوع از چه قرار است؟

معمولا در آخرین مرحله از نهایی شدن تصویب یک لایحه در دولت امریکا، چنانچه بین سناتورهای دو حزب، اختلاف نظر به وجود آید، طرفین با دامن زدن به مناظرات طولانی مدت، مانع از رای گیری متعارف و تصویب لایحه می شوند تا فرصت لابی کردن و فشار بیشتر بر طرف مقابل را داشته باشند. به چنین وضعیتی در عرف قانونگذاری امریکا « فیله باستر» Filibuster می گویند. به منظور برون رفت از این وضعیت بلاتکلیفی، رئیس جناح اکثریت سنا، وفق قانون، در خواست رای گیری برای رویه ی « کفایت مذاکرات» یا «کلوچر وت» Cloture Vote را می کند. به طور معمول لوایح در سنا با رای نصف بعلاوه ی یک 51  ( رای از 100 رای) به تصویب می رسند اما وقتی وضعیت فیله باستر Filibuster  به وجود می آید، رویه ی موسوم به «کلوچر وت» در تناظر با آن حاکم است که استثنائا نیاز به سه پنجم آراء یعنی 60 رای از 100 رای را دارد و عبور از سد آن دشوار است لذا چنانچه آراء به حد نصاب نرسید، باید دو جناح برای کسب رضایت طرف مقابل لابی مجددی را آغاز کنند. 

این مشکل، امسال در سنای امریکا برای تصویب بودجه کشور به وجود آمد و برای مدت چهل روز دولت امریکا را تعطیل نمود. سال مالی از ابتدای اکتبر آغاز می شود و تا بودجه ی سال جدید تصویب نشود، دولت اجازه ندارد از جایی برای هزینه های دولت فدرال هزینه کند لذا بسیاری از کارمندان دولت بیکار شده یا به مرخصی اجباری فرستاده شدند و یا در این مدت بدون حقوق کار کردند. دایره ی هوانوردی فدرال امریکا (FAA) روز شنبه 8 نوامبر به دلیل فقدان نیروی کافی در بخش پشتیبانی پروازها و فرودگاه ها، دستور کاهش بیش از 1000 پرواز در ده ها فرودگاه بزرگ کشور را صادر کرد. برخی رسانه ها روز بعد، یعنی یکشنبه را بدترین روز صنعت هوایی امریکا نامیدند که طی آن 3 هزار پرواز در سراسر کشور لغو شده و 10 هزار پرواز با تاخیر انجام شد.

تا روز یکشنبه 9 نوامبر، رای گیری در سنا برای «کلوچر وت»Cloture Vote چهارده بار انجام شده بود و هربار تا مرز 54 یا 55 رای پیش می رفت ولی به حد نصاب 60 رای نمی رسید.

همانگونه که گفته شد، عمده ی اختلاف امسال دموکرات ها با جمهوری خواهان بر سر بودجه یارانه های بهداشتی، درمانی است که در قالب خدمات بیمه ای به اقشار آسیب پذیر تعلق می گیرد. مبنای اولیه ی این یارانه ها قانون موسوم به مراقبت مقرون به صرفه Affordable Care Act یا اوباما کر است که میراث دوران ریاست جمهوری باراک اوباماست. این سیاست از سال 2010 جاری شده و عمدتا ناظر به کمک به بیمه گذاران خویش فرما و فری لنسرهاست. بودجه ی مربوطه در دوران پاندمی کووید 19 افزایش یافت و بعد از آن نیز به همان رویه ادامه پیدا کرد. با توجه به اینکه تامین اعتبار این برنامه بار مالی سنگینی برای دولت دارد، ترامپ و جمهوری خواهان در صدد حذف آن هستند. در مقابل، دموکرات ها معتقدند چنین اقدامی فشار وحشتناکی بر دهک های پائین و طبقات آسیب پذیر جامعه وارد خواهد آورد و دیگر آنها از عهده ی هزینه های درمانی خود بر نخواهند آمد. برای امسال بیش از 24 میلیون نفر برای دریافت این خدمات و یارانه ی خاص ثبت نام کرده اند که بسیاری از آنها سرپرست خانوار هستند.

یکی از راهکارهای خروج از بن بست و ممانعت از تطویل تعطیلی دولت، استفاده از ابزار قطعنامه ی تداوم یا تمیز (Clean Continuing Resolution) است. درچارچوب چنین راهکاری،سناتورهای دوجناح توافق می کنند بودجه ی موقتی را به تصویب برسانند که در واقع ادامه یا تمدید بودجه ی سال قبل است و بر اساس آن تخصیص بودجه را برای مدتی؛ مثلا یک ماه ( وفق قانون؛ حداکثر تا سه ماه) به تصویب می رسانند تا اینکه در خصوص بخش های محل اختلاف، بعدا مذاکرات ادامه یافته و به نتیجه ی مطلوب بینجامد.

همانطور که در بالا اشاره شد، این رویه بالاخره یکشنبه شب مورد قبول طرفین قرار گرفت و مقدمه ی خروج بودجه ی امسال دولت از بن بست را فراهم کرد. اما چرا لایحه ی تمیز CR اینقدر دیر مورد توافق قرار گرفت؟ یک دلیل آن بی اعتمادی طرفین به یکدیگر است. لایحه ی تمیز یا موقت نیز برای خروج از بن بست فیله باستر نیاز به 60 رای دارد. دموکرات ها نگران بودند اگر این رای را بدهند، جمهوری خواهان سر قول خود برای تخصیص بودجه ی بیمه های درمانی نایستند و مجددا به بن بست بزرگتری بخورند. از طرفی چون هزینه ها نسبت به سال قبل افزایش یافته، دموکرات ها احتمالا خواهان انضمام الحاقیه (Rider) به لایحه ی تمیز بودند که برای همین مدت کوتاه نیز کسری بودجه ی ناشی از تورم را ببیند و لحاظ کند؛ در مقابل جمهوری خواهان معتقد بودند اگر الحاقیه (Rider) به بودجه ی موقت اضافه شود، دیگر عنوانش لایحه ی تمیز نیست؛ بلکه اصطلاحا Dirty خواهد بود.

دولت امریکا و مشخصا شخص رئیس جمهور به شدت از این وضعیت ناخشنود است. ترامپ همانگونه که در آخرین پست خود راجع به این موضوع در تروث سوشیال آورد، معتقد است تخصیص بودجه ی اینچنینی فقط جیب بیمه ها را پر می کند و ثروت و سهام آنها را بالا خواهد برد. از طرفی می گوید دموکرات ها با این سیاست می خواهند به نفع مهاجرین کار کنند. به عقیده ی جمهوری خواهان کمک ها، دوز اضافی (over subsidy) است که به جای سرازیر شدن در جیب بیمه ها باید صرف رشد اقتصادی و تولید شود. ترامپ در این مدت به قدری از وضعیت پیش آمده ناراضی و عصبانی بود که حتی خواهان لغو مقررات و اصل رویه ی «فیله باستر» شد! که خود نیاز به سه پنجم آراء اعضای سنا دارد و طبیعتا سناتورهای هردو طرف زیر بار آن نرفته و نخواهند رفت.

شواهد نشان می دهد نهایتا سناتورهای دموکرات در این کشمکش نتوانستند در برابر فشارها بیش از این دوام بیاورند، لذا هشت نفر از آنها در رای گیری «کلوچر وت» Cloture Vote  به جمهوری خواهان پیوستند و با نسبت آرای 60 به 40 ، نهایتا سد فیله باستر شکسته شد. حال در مرحله ی بعدی، تصویب نهایی بودجه نیاز به نصف بعلاوه ی یک یعنی 51 رای از 100 رای دارد که طبعا جمهوری خواهان برای کسب حد نصاب آراء و عبور از این مرحله مشکلی نخواهند داشت اما با این وجود، دموکرات ها در فرصت باقی مانده فرصت و امکان این را دارند که با پیشنهاد اصلاحیه ی جدید در خصوص بخش هایی از بودجه، مجددا به کش دار شدن ماجرا کمک نموده و مانع تراشی کنند، راهکاری که در شرایط فعلی عملا احتمال روی دادن آن ضعیف است.

با توجه اصرار دموکرات ها برای تامین اعتبار خدمات بیمه های درمانی دهک های پایین جامعه به سیاق گذشته و مقاومت جمهوری خواهان و ترامپ، بعید به نظر می رسد رای گیری مجدد در ماه دسامبر که وعده ی پوشالی جمهوری خواهان برای گذار از وضعیت بلاتکلیفی بود، به نتیجه برسد و مشکلات مورد اشاره برای ماه فوریه به بعد، کاملا حل و فصل شوند. سناتورهای دموکرات آنگونه که «چاک شومر» رهبر اقلیت سنا گفته است، برای حل این موضوع، مایل به دیدار با ترامپ بوده اند که ظاهرا وی نپذیرفته است. با این وضعیت باید دید ظرف دو ماه آینده چه اتفاقی خواهد افتاد و آیا دموکرات ها توان این را خواهند داشت که از بروز بحرانی جدید برای طیف آسیب پذیر جامعه ی آمریکا جلوگیری کنند؟

فارین پالیسی: چرا «دموکراسی غیرمعمول» آمریکا منجر به تعطیلی‌ها می‌شود

گاه شمار تعطیلی یک ماهه دولت آمریکا

ثبت طولانی ترین تعطیلی دولت آمریکا به نام «ترامپ»

ادامه بن بست مذاکرات برای بازگشایی دولت آمریکا

توافق برای جلوگیری از تعطیلی مجدد دولت آمریکا، شکستی برای ترامپ/ موافقت با تنها یک پنجم بودجه درخواستی رئیس جمهور