به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمدرضا طالبی‌نژاد امروز _دوشنبه نوزدهم آبان_ در نشست حکمرانی در عصر نوآوری و فناوری همراه با امضای نخستین کنسرسیوم نهادهای حکمرانی و سیاست‌گذاری، اندیشکده‌ها و اندیشه‌ورزان با اشاره به لزوم پیوند میان حکمرانی فناورانه و نوآوری اجتماعی اظهار کرد: توسعه و ارتقای کیفیت زندگی در گرو مشارکت واقعی مردم، فرهنگ، اخلاق و عزم جدی مجریان است؛ حکمرانی فناورانه باید در خدمت حکمروایی مردم‌پایه قرار گیرد.
وی افزود: در جامعه ما، ورود کلیدواژه‌هایی همچون حکمرانی، حکمروایی، محله‌محوری، مشارکت و مردم‌سالاری به فرهنگ عمومی، بخش مثبتی از تحولات فکری و مدیریتی است، اما نکته اساسی این است که باید بین دو مفهوم حکمرانی فناورانه و نوآوری اجتماعی پیوندی عمیق برقرار شود.
مشاور رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ادامه داد: حکمرانی فناورانه مبتنی بر فناوری، داده و هوشمندسازی است و نوآوری اجتماعی نیز به نوآوری در حوزه‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی اشاره دارد و بدون ارتباط میان این دو، تحقق توسعه متوازن ممکن نیست.
طالبی با بیان اینکه علم از چالش و سوال زاده می‌شود، گفت: می‌خواهم این پرسش را مطرح کنم که آیا مشارکت مردم هدف است یا وسیله؟ از دیدگاه من به‌عنوان جامعه‌شناس که سال‌ها در میدان زندگی شهری و محله‌ای فعالیت کرده‌ام، مشارکت نه‌تنها ابزار، بلکه ذات حکمرانی و هدف غایی آن است؛ جامعه‌ای که سطح بالایی از مشارکت عمومی داشته باشد، در حقیقت به توسعه واقعی رسیده است.
وی گفت: اگرچه حکمرانی فناورانه و نوآورانه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای کشور است، اما نباید آن را هدف نهایی دانست؛ فناوری باید در خدمت حکمروایی مردمی و مردم‌پایه قرار گیرد و هدف نهایی، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است؛ همان‌گونه که در قانون اساسی و آرمان‌های انقلاب اسلامی بر آن تأکید شده است.
مشاور رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تحقق حکمرانی فناورانه منوط به چند پیش‌شرط است، گفت: اولین و مهم‌ترین پیش‌نیاز، فرهنگ و اخلاق است، زیرا بدون ارتقای سواد فرهنگی، اخلاق حرفه‌ای و آموزش عمومی در زمینه فناوری، هیچ نوآوری پایداری شکل نمی‌گیرد.
طالبی با بیان اینکه دومین پیش‌نیاز، فراهم بودن زیرساخت‌های فنی و اجتماعی است، ادامه داد: سومین مورد، وجود مجموعه‌ای از هنجارها، قوانین و مقررات شفاف است که بتواند تضاد منافع را مدیریت و از بروز اغتشاش و بی‌نظمی جلوگیری کند، و چهارمین پیش‌نیاز، داده و اطلاعات است؛ هم تولید داده و هم اشتراک‌گذاری آن بدون تولید و اشتراک داده، حکمرانی فناورانه تنها شعاری زیبا باقی می‌ماند.
وی افزود: در حال حاضر یکی از ضعف‌های ما در کشور این است که اطلاعات و داده‌های ارزشمند به اشتراک گذاشته نمی‌شود؛ قدرت آینده در داده‌ها نهفته است و نبود اشتراک‌گذاری داده، قدرت ملی را تضعیف می‌کند.
مشاور رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با تأکید بر نقش «عزم مجریان» خاطرنشان کرد: تحقق حکمرانی نوآورانه بدون اراده و باور مجریان ممکن نیست، مجری تنها قوه مجریه نیست؛ تمام نهادها و سازمان‌هایی که نقش تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری دارند، باید در این مسیر عزم داشته باشند، در کشوری که ۸۰ درصد اقتصاد آن دولتی اداره می‌شود و بخش خصوصی و مردمی حضور پررنگی ندارد، مشارکت واقعی و مردم‌پایه شکل نمی‌گیرد، دولت باید از تصدی‌گری فاصله بگیرد و زمینه‌ساز حضور مردم در عرصه تصمیم‌سازی شود.
طالبی با اشاره به ضرورت بومی‌سازی فناوری افزود: مبدأ بسیاری از فناوری‌ها و دانش‌های نوین در جوامع غربی بومی‌سازی فناوری است، ما باید این فناوری را با ساختار فرهنگی، اخلاقی و تاریخی جامعه خودمان سازگار کنیم، اگر نتوانیم فناوری را متناسب با ارزش‌ها و هویت خود بومی‌سازی کنیم، به‌جای آنکه در فرایند جهانی شدن هضم شویم، حذف خواهیم شد؛ این همان پدیده تأخر فرهنگی است که موجب ناهماهنگی میان فناوری و ارزش‌های اجتماعی می‌شود.
وی ادامه داد: هنگامی که فناوری به‌عنوان ابزار استفاده می‌شود، باید خدمت‌رسانی را آسان‌تر کند؛ اگر فناوری وارد شود، اما بروکراسی همچنان پیچیده و کند باقی بماند، در واقع ما چیزی به دست نیاورده‌ایم، حکمرانی فناورانه باید لختی و خشکی نظام اداری را از میان ببرد و موجب چابک‌سازی و تسهیل خدمات شود.
مشاور رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افزود: امروز شاهد هستیم که در بعضی ادارات، مدیران هم‌زمان از ابزارهای دیجیتال استفاده می‌کنند، اما همچنان نسخه چاپی همان اطلاعات را هم مطالبه می‌کنند؛ این یعنی ما فناوری را وارد کرده‌ایم، اما فرهنگ استفاده از آن را نیاموخته‌ایم، فناوری باید جایگزین رویه‌های سنتی شود، نه اینکه به آن‌ها افزوده گردد.
طالبی خاطرنشان کرد: اگر حکمرانی فناورانه در کشور ما قرار است تحقق پیدا کند، باید با حکمروایی مردمی پیوند بخورد، بر پایه فرهنگ و اخلاق بنا شود، به شفافیت و اشتراک داده منجر شود و در نهایت خدمت‌رسانی به مردم را تسهیل کند، فناوری نباید هدف باشد، بلکه باید ابزار کارآمدی برای مردم و در خدمت ارتقای کیفیت زندگی آنان قرار گیرد، تنها در این صورت است که می‌توان گفت از حکمرانی فناورانه به حکمروایی مردمی و نوآورانه عبور کرده‌ایم.