به گزارش ایرنا، کمبود امکانات آموزشی و کارگاهی، نبود حمایت مالی و معنوی، گرانی مواد اولیه و مهمتر از همه نبود بازار فروش و گالری‌های فعال برای عرضه آثار، سبب شده تا برخی از هنرمندان رشته‌های مختلف یا از ادامه مسیر بازبمانند و یا ناچار به انجام کارهای بازاری و سفارشی شوند.
بیشتر بخوانید:
یک هنرمند:کمبود حمایت‌های تخصصی چالش اصلی هنرمندان چهارمحال و بختیاری است
این وضعیت در میان هنرمندان هنرهای سنتی، به‌ویژه در رشته‌ای مانند نگارگری، محسوس‌تر است؛ زیرا یادگیری و پرورش مهارت در این حوزه زمان‌بر و نیازمند سال‌ها ممارست، دقت و ظرافت است.
نگارگری؛ هنر خیال و روایت ایرانی از نگاره‌ها، یکی از اصیل‌ترین شاخه‌های هنرهای سنتی کشور است که ریشه در قرون میانه دارد و آمیزه‌ای از عرفان، شعر و ادبیات را در خود جا داده است. این هنر نه تنها به تصویر کشیدن واقعیت، بلکه بازآفرینی دنیای خیال و اندیشه است؛ دنیایی که در آن رنگ، فرم و نمادها با مفاهیم عرفانی و فرهنگی در هم می‌آمیزند.
در چنین شرایطی که بازار و حمایت از هنر کمرنگ شده است، برخی هنرمندان با عشق و پایداری در مسیر نگارگری قدم برمی‌دارند که در ادامه با یکی از هنرمندان توانمند این رشته که موفق به کسب مهر اصالت بین‌المللی شده است به تبیین اهمیت رشته نگارگری، وضعیت آن در چهارمحال و بختیاری و بررسی مشکلات هنرمندان این حوزه پرداخته شده است.
مریم شاکری روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، بزرگ‌ترین دغدغه هنرمندان نگارگر را نبود حمایت مالی و بازار فروش آثار عنوان کرد و افزود: بسیاری از نگارگران سال‌ها روی یک اثر کار می‌کنند، اما به دلیل نبود بازار مناسب و خریدار جدی مجبور می‌شوند برای گذران زندگی به کارهای سفارشی و بازاری روی بیاورند که این امر به کیفیت آثار لطمه می‌زند و مانع خلق آثار فاخر می‌شود.
وی تاکید کرد: خلق اثر ماندگار فقط به مهارت وابسته نیست، بلکه نیاز به حمایت دارد و وجود یک حامی دلسوز و باورمند است که می‌تواند زمینه خلق آثار ماندگار را فراهم کند؛ همان‌گونه که «بایسنقر میرزا» خود اهل قلم بود و به هنرمندان انگیزه می‌داد تا میراثی جاودان برای نسل‌های آینده بر جای بگذارند.
بیشتر بخوانید:
نگارگری گنجی که در کشور ما مغفول مانده است
این هنرمند رشته نگارگری از نبود حمایت دولتی گلایه کرد و گفت: در حال حاضر حمایت مشخصی از سوی نهادهای دولتی برای هنرمندان نگارگر وجود ندارد و حمایت‌ها تنها به برگزاری جشنواره‌ها و دوسالانه‌ها محدود می‌شود که بیشتر فضای رقابتی و موقتی ایجاد می‌کند.
حمایت از رشته نگارگری ضعیف است
شاکریان که به واسطه اثر قاب آیینه نگارگری شده مهر اصالت بین‌المللی دریافت کرده است، در همین خصوص گفت: پس از اهدای جوایز و تقدیرها، همه چیز به پایان می‌رسد و در این سال‌ها هیچ حمایت مالی یا معنوی پایدار از سوی نهادها دریافت نشده است.
وی یادآور شد: نگارگری، هنری است که با جان و روح انسان پیوند دارد و اگر حامیان واقعی به میدان بیایند و ارزش این میراث را درک کنند، می‌توانیم دوباره شاهد خلق آثار فاخر و ماندگار باشیم اما اگر حمایت نباشد، قلب هنرهای سنتی در سکوت خواهد تپید.
شاکری تصریح کرد: در استان حتی یک گالری مناسب و استاندارد برای نمایش آثار هنرمندان رشته نگارگری نیز وجود ندارد که بتوان آثار هنرمندان را از این طریق به مردم معرفی و زمینه‌ای برای فروش آثار فراهم شود.
این هنرمند درباره وضعیت کنونی نگارگری در ایران و چهارمحال و بختیاری گفت: با وجود رقابت با هنرهای معاصر، نگارگری همچنان به راه خود ادامه می‌دهد اما چون آموختن این هنر زمان‌بَر است، با روحیه عجول نسل امروز سازگار نیست.
شاکری ادامه داد: جوانان امروز اغلب به دنبال دست‌یابی سریع به شغل یا درآمد هستند، در حالی که نگارگری هنری است که باید سال‌ها برای آن شاگردی کرد تا به مرحله‌ای رسید که تازه بدانی در آغاز راه قرار داری.
وی با نگاهی انتقادی افزود: کسانی که در این مسیر می‌مانند نه برای سود مالی بلکه از سر عشق و علاقه شخصی ادامه می‌دهند چراکه نگارگری هنر صبر، عشق و تعهد و نه شتاب و بازدهی سریع است.
بیشتر بخوانید:
این هنرمند فعال و شاخص استان در رشته نگارگری، عصر تیموری را یکی از درخشان‌ترین دوره‌های رشته هنری نگارگری عنوان کرد و گفت: در دوره تیموری، دربار شرایطی فراهم کرده بود که هنرمندان بدون دغدغه معیشت، تمام توان خود را صرف خلق اثر می‌کردندکه نمونه درخشان آن شاهنامه بایسنقری است که به سفارش بایسنقر میرزا، پسر شاهرخ تیموری، در کارگاه سلطنتی هرات و با نظارت مستقیم او توسط استادانی چون غیاث‌الدین، میرک نقاش، جنید نقاش، قوام‌الدین و احمد موسی خلق شد و نتیجه آن شاهکاری شد که هنوز پس از قرن‌ها مایه افتخار نگارگری ایرانی است.
اهمیت رشته نگارگری
شاکری با تاکید بر پیوند عمیق میان نگارگری و دیگر هنرهای ایرانی تصریح کرد: اگر بخواهیم هنرهای سنتی ایران را به کالبد انسان تشبیه کنیم، بی‌تردید نگارگری قلب تپنده این پیکر زنده است؛ قلبی که خون را در رگ‌های خوشنویسی، تذهیب، معماری، فرش و دیگر شاخه‌های هنر ایرانی جاری می‌کند.
وی ادامه داد: نه فقط در شاهنامه بلکه در آثار حافظ، مولانا و خیام نیز این پیوند دیده می‌شود؛ چراکه نگارگری به ماندگاری و زیبایی آثار ادبی کمک کرده است.
این هنرمند با اشاره به کارکردهای هنر نگارگری در خدمت به دیگر رشته‌های هنری، اظهار داشت: در هنر کتاب‌آرایی، صحافی و جلدسازی نیز نگارگری به‌ویژه در شاخه‌های تذهیب، تشعیر و گل و مرغ نقش مهمی داشته است و کتاب‌های پیشینیان با جلدها و حاشیه‌هایی آراسته به نگارگری تا امروز چشم‌نواز بوده و نشان از پیوند عمیق میان ادبیات، هنر و اندیشه ایرانی دارند.
شاکری با اشاره به حضور نگارگری در معماری ایران ادامه داد: در بناهای تاریخی، نگارگری در قالب دیوارنگاره‌ها، کاشی‌ها و تزیینات گچی به زیباترین شکل ممکن جلوه کرده است و این نقش‌ها نه‌تنها جنبه تزیینی دارند، بلکه روایتگر اندیشه، عرفان و باور ایرانی است.
این هنرمند نگارگر اضافه کرد: در فرش و قالی نیز نقوش سنتی، صحنه‌های شکار، گل و بته و حتی طرح‌های اسلیمی و ختایی برگرفته از نگارگری ایرانی است و تا امروز در فرش‌های اصیل و مدرن دیده می‌شود.
دیدگاهی فراتر از مکان و زمان
شاکری در توضیح دیدگاه بصری نگارگری گفت: در نگارگری، پرسپکتیو سه‌بعدی (ژرف‌نمایی) به معنای متداول وجود ندارد و ناظر در جایگاهی فراتر از مکان و زمان قرار می‌گیرد و می‌تواند تمام صحنه را در یک نگاه ببیند، در این هنر، بیننده نیاز ندارد دیوار را بردارد یا پرده‌ای را کنار بزند تا فضای پنهان را ببیند، بلکه در یک تصویر تخت، چندین صحنه به‌طور همزمان نمایش داده می‌شود.
وی درباره رنگ در نگارگری توضیح داد: رنگ در نگارگری فقط ابزار تزیین نیست، بلکه زبان معناست، برای مثال، آسمان طلایی نماد روز و روشنایی و آبی نیلگون نشانه شب و آرامش است و هر رنگ در این هنر جایگاه نمادین خود را دارد و از نظام معنایی خاصی پیروی می‌کند.
این هنرمند با تاکید بر اینکه نگارگری از لحاظ تصویرگری بسیار غنی است تصریح کرد: این غنا هم در بازنمایی شعرهای عارفانه و عاشقانه در قالب صحنه‌های بزم و چه در تصویرگری صحنه‌های رزم و حماسی به خوبی دیده می‌شود.
شاکری با اشاره به اهمیت تاریخی نگارگری گفت: نگارگری بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت و فرهنگ ایران است و اگر هنرمندان گذشته در به تصویر کشیدن رویدادها و کتاب‌های تاریخی نمی‌کوشیدند، بخش مهمی از فرهنگ ایرانی در گذر زمان گم می‌شد و کتاب‌های مصور و نسخه‌های تاریخی باقی‌مانده از قرون گذشته، بهترین سند برای شناخت فرهنگ، پوشاک، آیین و باور ایرانی هستند از همین رو می‌طلبد از این هنر و هنرمندان فعال در این رشته بیش از پیش حمایت شود.
بیشتر بخوانید:
هنر نگارگری (مینیاتور) ایران ثبت جهانی شد
به گزارش ایرنا، رشته‌های صنایع‌دستی فعال در استان شامل بافته‌های داری نظیر گلیم، چوقابافی، نمدمالی، نواربافی، البسه محلی، گیوه‌دوزی، قلم‌زنی روزی فلز، سفال‌گری سنتی، زیورآلات سنتی، احجام فلزی، نگارگری و تذهیب، ملیله‌دوزی، خاتم‌کاری، سرمه‌دوزی، صنایع چوب نظیر معرق و مشبک، حجاری سنتی، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، فیروزه‌کوبی میناکاری، رنگرزی سنتی، نقاشی روی شیشه، پاپیه‌ماشه، گچ‌بری سنتی، بافتنی‌های سنتی، خراطی و چوب، چلنگری سنتی و چاپ قلمکار از مهمترین رشته‌های صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود.