به گزارش خبرگزاری سلامت، دکتر باقر لاریجانی روز دوشنبه در یک نشست خبری افزود: در مجموع حدود ۱۵ تا ۱۶ میلیون نفر در کشور یا دیابت دارند یا دچار اختلال متابولیسم قند هستند. هر سال حدود ۵۰۰ هزار نفر به تعداد مبتلایان دیابت در کشور افزوده می‌شود. عمده علت دیابت در کشور چاقی است، به‌ویژه در سنین بالا. کمبود تغذیه سالم نیز نقش مهمی دارد.
وی ادامه داد: در سال گذشته بیش از ۳۴ میلیون نفر در اثر دیابت دچار مشکلات جدی جانی شدند؛ یعنی هر ۹ ثانیه یک نفر در جهان به علت دیابت و عوارض آن دچار مشکل می‌شود. همچنین تعداد قابل توجهی از افراد دچار اختلال متابولیسم قند یا پیش‌دیابت هستند. حدود ۶۳۵ میلیون نفر در دنیا در این وضعیت قرار دارند. منطقه مدیترانه شرقی از مناطقی است که شیوع دیابت در آن بیشتر است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: بین ۱۰ تا ۱۵ درصد منابع حوزه سلامت صرف دیابت و عوارض آن می‌شود. در ایران مطالعات نشان می‌دهد که دیابت سالانه حدود ۳۰۰ هزار سال عمر مفید مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در دنیا از هر ۹ نفر یک نفر مبتلا به دیابت است و حدود ۶۰۰ میلیون نفر دیابتی در جهان داریم. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۵۰ این عدد به حدود ۸۵۰ میلیون نفر برسد و در کشورهای با درآمد کمتر این موضوع شدت بیشتری داشته باشد، به طوری که از هر چهار یا پنج نفر یک نفر درگیر دیابت است.
دکتر لاریجانی خاطرنشان کرد: مصرف میوه، سبزیجات، لبنیات و ماهی در کشور به میزان کافی نیست و در مقابل، مصرف روغن‌های جامد بسیار بالاست که با چاقی ارتباط مستقیم دارد. مطالعات نشان داده است که حدود ۳۰ درصد از جمعیت کشور هنوز نمی‌دانند که دیابت دارند. از میان کسانی که می‌دانند، تنها ۶۵ درصد درمان دارویی خود را ادامه می‌دهند و حدود ۲۵ درصد از بیماران کنترل مطلوب قند دارند.
اجرای برنامه ملی «پلن ۸۰-۸۰» برای بهبود آگاهی و درمان دیابت
وی تصریح کرد: وزارت بهداشت در برنامه جدید خود موسوم به «پلن ۸۰-۸۰» قصد دارد طی چهار تا پنج سال آینده ۸۰ درصد جمعیت را نسبت به دیابت آگاه کند، پوشش درمانی را به ۸۰ درصد برساند و کنترل مطلوب بیماران را از ۲۵ درصد به ۸۰ درصد افزایش دهد. این کار بسیار سنگین و مهمی است که با ارتقای آموزش، اصلاح سبک زندگی و تقویت نظام سلامت دنبال می‌شود.
او افزود: دو هدف اصلی وزارت بهداشت در حوزه بیماری‌های غیرواگیر افزایش سواد سلامت و افزایش مراقبت از بیماران مزمن است. ترجمان این اهداف در حوزه دیابت، ارتقای آگاهی بیماران و تقویت خودمراقبتی است. این چارچوب‌ها در پژوهشگاه علوم غدد نهایی شده و امیدواریم در سطح کشور اجرا شود.
راه‌اندازی سکوی هوش مصنوعی برای مراقبت از بیماران دیابتی
وی ادامه داد: دو طرح مهم نیز در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم در حال اجراست که در سمینار تازه های دیابت که ۲۲ و ۲۳ آبان در مرکز همایشهای هتل المپیک برگزار می شود، جزییات بیشتری از آن اعلام می‌شود. نخستین طرح مربوط به استفاده از هوش مصنوعی در خدمات مراقبت از بیماران دیابتی است. سکوی مراقبت از بیماران دیابت به‌زودی راه‌اندازی می‌شود که شامل دستیار پزشکان برای مدیریت بیماران و امکان تعامل مستقیم بیماران با اطلاعات معتبر است. پزشکان سراسر کشور می‌توانند از این سکو برای تصمیم‌گیری دقیق‌تر استفاده کنند و بیماران نیز می‌توانند به‌صورت مداوم از راهنمایی‌های لازم بهره‌مند شوند.
به گفته او، این سکو با حمایت معاونت علمی ریاست‌جمهوری، پژوهشگاه علوم غدد و چند شرکت دانش‌بنیان طراحی شده است. کارهای فنی و آزمایشی تقریباً به پایان رسیده و پس از تکمیل مراحل نهایی به‌زودی در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
آغاز درمان نوین دیابت با سلول‌درمانی در پژوهشگاه علوم غدد
لاریجانی گفت: طرح دوم مربوط به درمان نوین دیابت با استفاده از سلول‌درمانی است که در پژوهشگاه به‌زودی آغاز می‌شود. در مرحله اول به دلیل هزینه‌های بالا، این روش در تعداد محدودی از بیماران که در شش ماه ابتدایی ابتلا به دیابت قرار دارند اجرا خواهد شد. در این روش از سلول‌های بنیادی استخراج‌شده از بند ناف و بافت چربی استفاده می‌شود. تمامی مجوزهای اخلاقی و قانونی این طرح اخذ شده و بیماران واجد شرایط به‌زودی برای درمان انتخاب می‌شوند.
وی تأکید کرد: این روش درمانی جدید با هدف بهبود کارایی نسبت به سلول‌درمانی‌های گذشته طراحی شده و برخی از متدهای مشابه آن در جهان نیز تأییدیه‌های بین‌المللی گرفته‌اند. این دو پروژه، یعنی سکوی مراقبت از بیماران دیابتی مبتنی بر هوش مصنوعی و طرح سلول‌درمانی نوین، از اقدامات تازه و مهم پژوهشگاه در حوزه دیابت به شمار می‌روند.
درمان‌های چاقی و نقش آن در کنترل دیابت
لاریجانی در ادامه درباره درمان‌های چاقی نیز توضیح داد: در حال حاضر در ایران درمان‌های مختلفی برای چاقی وجود دارد که برخی از آن‌ها تولید داخل هستند و به کاهش اشتها و جذب غذا کمک می‌کنند. این درمان‌ها می‌توانند به بیماران دیابتی چاق در کنترل بهتر قند خون کمک کنند. البته هر درمانی مزایا و معایب خود را دارد و روش‌های تزریقی مشابه آن در دنیا وجود دارد که هنوز در بازار ایران در دسترس نیست.
دکتر سمانه اکبرپور، رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز گفت: سند بیماری‌های غیرواگیر در سال ۹۴ تصویب شد و این سند در مرحله بازنگری قرار دارد. ارزشیابی سند گذشته در حال انجام است تا چالش‌های اجرای آن شناسایی شود و سند جدید برای ۱۰ سال آینده در دسترس قرار گیرد.
او درباره اصلاح سبک زندگی و نقش آن در پیشگیری از بیماری‌ها توضیح داد: اصلاح سبک زندگی برای پیشگیری از بیماری‌ها ضروری است. اجتناب از مصرف سیگار، پرهیز از نوشیدنی‌های الکلی، تغذیه مناسب و فعالیت فیزیکی می‌بایست در کنار درمان دارویی در کانون توجه بیماران قرار گیرد تا زمینه کنترل قند خون بهتر شود. در مجموع، اصلاح سبک زندگی برای پیشگیری از بیماری‌ها ضروری است.
دکتر انسیه نسلی اصفهانی، رئیس مرکز دیابت پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز تصریح کرد: دیابت و اقتصاد با یکدیگر ارتباط دارند. بررسی‌ها بیانگر این است که شیوع دیابت در جوامعی که سرانه درآمد کمتری دارند، بیشتر است. همچنین اغلب افرادی که به دیابت مبتلا می‌شوند جزو دهک‌های پایین جامعه هستند؛ چرا که سفره سالمی ندارند و از مواد غذایی چاق‌کننده با ارزش غذایی کم استفاده می‌کنند.
وی با بیان اینکه میان چاقی و دیابت ارتباط تنگاتنگ وجود دارد، گفت: اگر یک بیمار مبتلا به دیابت در مراحل اولیه بیماری خود ۷ درصد کاهش وزن را تجربه کند، نتایج مطلوب را مشاهده می‌کند. همچنین سایر بیماران اگر ۱۰ تا ۱۵ درصد وزن خود را کاهش دهند با آثار مطلوب این موضوع مواجه می‌شوند.
رئیس مرکز دیابت پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران توضیح داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد مردم ۵۰ درصد اطلاعات خود درباره بیماری دیابت را از رسانه‌ها به دست می‌آورند؛ اما میزان اثربخشی اطلاعات ارائه شده در رسانه‌ها به مردم کمتر از ۲۵ درصد است.او گفت: سمینار تازه‌های دیابت، روزهای پنج‌شنبه و جمعه (۲۲ و ۲۳ آبان) در هتل المپیک برگزار می‌شود.