شفقنا- تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با اشاره به قدمت چند هزار ساله شهرری و جایگاه فرهنگی و مذهبی آن گفت: این شهر که بیش از ۲۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی را در خود جای داده است، نیازمند نگاه ملی، برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری پایدار در حوزه‌های میراثی، زیارتی و گردشگری است.
به گزارش شفقنا از ایرنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی‌عسکر روز شنبه در حاشیه دیدار با علی دارابی، معاون میراث فرهنگی کشور با تاکید بر اهمیت احیای ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی شهر ری، اظهار کرد: ری از قدیمی‌ترین شهرهای ایران و گنجینه‌ای از تمدن، هویت دینی و میراث معنوی کشور محسوب می‌شود که به همین واسطه باید در سطح ملی مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: این شهرستان با وجود اینکه در محدوده پایتخت قرار دارد، هنوز از بسیاری زیرساخت‌های زیارتی و گردشگری محروم است، ما با شهری مواجه هستیم که بر اساس گزارش‌های رسمی، بیش از ۲۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی ثبت‌شده یا در دست ثبت دارد و در دل خود تاریخی چند هزار ساله را جای داده است؛ بنابراین باید برای حفاظت، مرمت و معرفی آنها برنامه‌ریزی دقیق و زمان‌بندی شده‌ای انجام شود.
تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) با اشاره به آمار بالای زائران این بارگاه در سال جاری افزود: فقط در ۶ ماهه نخست سال‌جاری، بیش از ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از اقصی نقاط کشور و حتی خارج از مرزها به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) آمده‌اند. این آمار بیانگر جایگاه ویژه و ظرفیت بالای گردشگری مذهبی در ری است، اما زیرساخت‌های اقامتی و خدماتی هنوز پاسخگوی این حجم از زائر نیست.
وی با تاکید بر لزوم تحقق رویکرد توسعه‌ای در شهرری ادامه داد: نباید شهری با این همه پیشینه تاریخی، فرهنگی و اقتصادی همچنان از کمبود هتل، زائرسرا و مراکز خدماتی رنج ببرد. ری، پایتخت انبارهای تهران و یکی از قطب‌های اصلی تامین مایحتاج پایتخت است؛ اما در حوزه خدمات شهری و گردشگری به اندازه ظرفیت واقعی خود رشد نکرده است.
حجت‌الاسلام قاضی‌عسکر در ادامه به پروژه‌های فرهنگی در دست اقدام اشاره کرد و افزود: طرح‌هایی مانند احیای قلعه‌گردی ری و تبدیل آن به مرکز فروش صنایع‌دستی و بازسازی بازار قدیم و کاروانسراهای تاریخی باید در اولویت اجرا قرار گیرد، برخی از این پروژه‌ها در پیچ‌وخم بروکراسی‌های اداری گرفتار شده، اما با تصمیم استاندار تهران و همکاری شهرداری و میراث فرهنگی، امیدواریم وارد فاز اجرایی شوند.
تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) همچنین بر ظرفیت انسانی و فکری شهرری تاکید کرد و گفت: در سراسر کشور، هزاران نفر از نخبگان، استادان دانشگاه، هنرمندان و مدیران عالیرتبه اهل ری هستند، به همین منظور پیشنهاد تشکیل کنگره نخبگان ری داده می‌شود تا ظرفیت فکری و علمی این سرمایه‌های بزرگ برای جهش فرهنگی، علمی و اقتصادی شهرستان بکار گرفته شود.
وی همچنین درباره موضوع چشمه‌علی، از قدیمی‌ترین محوطه‌های باستانی ری نیز یادآور شد: چشمه‌علی بخشی از هویت تاریخی این شهر و نماد تمدن کهن آن است، احیای مظهر این چشمه نه‌فقط یک پروژه عمرانی، بلکه وظیفه‌ای فرهنگی و ملی است که باید با هماهنگی کامل دستگاه‌های مسئول پیگیری شود.
حجت‌الاسلام قاضی‌عسکر با تقدیر از تلاش‌های شهردار تهران و معاون میراث فرهنگی در پیگیری موضوعات مرتبط با آثار ری افزود: هنگامی که هماهنگی میان نهادهای اجرایی، میراثی و مذهبی شکل گیرد، می‌توان شاهد نتایجی ماندگار برای شهر شد. ما در آستان حضرت عبدالعظیم(ع) با تمام توان آماده همکاری و حمایت از طرح‌های توسعه‌ای هستیم.
وی اضافه کرد: ری باید در تراز ملی دیده شود، حفظ میراث گذشته، توسعه امکانات امروز و ترسیم چشم‌انداز آینده، سه گامی است که اگر به درستی برداشته شود، ری می‌تواند الگوی همزیستی دین، فرهنگ و تاریخ در ایران اسلامی باشد.
کشف لایه‌های تاریخی هفت‌هزارساله در تپه چشمه‌علی
معاون استاندار تهران و فرماندار ویژه شهرستان ری نیز در حاشیه بازدید از محوطه تاریخی چشمه علی اظهار کرد: در ادامه برنامه بازدید امروز با حضور علی دارابی، معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، تیم‌های کاوشگر علمی از دانشگاه شهید بهشتی در محدوده تپه چشمه‌علی مشغول فعالیت بودند، بر اساس گزارش‌های رسمی، در این محدوده لایه‌هایی از زندگی تمدنی مربوط به بیش از هفت‌هزار سال پیش از زمین خارج شده است.
بیژن سلیمان‌پور با بیان اینکه کاوش‌ها در بخش جنوبی تپه و در اطراف سرچشمه در حال انجام است، افزود: کشف این لایه‌های تاریخی باستانی نشان می‌دهد که حوزه ری و چشمه‌علی یکی از مراکز پایدار و قدیمی زیست انسانی در فلات مرکزی ایران بوده است؛ جایی که از دوران سفالی پیش از تاریخ تا امروز، حیات تمدنی در آن تداوم داشته است.
وی با اشاره به همکاری میان اداره‌کل میراث فرهنگی استان تهران، پژوهشکده باستان‌شناسی و فرمانداری ری تصریح کرد: هدف از این کاوش‌ها علاوه بر مستندسازی یافته‌ها، فراهم‌سازی مقدمات ایجاد موزه شهر راگا در محل چشمه علی است تا مردم و گردشگران بتوانند از نزدیک شاهد تاریخ زندگی انسان در این سرزمین باشند.
وی ادامه داد: شهرستان ری بیش از ۱۸۸ اثر تاریخی ثبت‌شده ملی دارد، اما یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که لایه‌های زیرسطحی آن به‌مراتب ثروتمندتر از آثار شناخته‌شده هستند. در واقع هر وجب از خاک ری حامل بخشی از حافظه تاریخی ایران است و باید از آن همچون گنجینه‌ای ملی پاسداری کرد.
فرماندار ویژه شهرستان ری یادآور شد: با پیگیری‌های معاون وزیر میراث فرهنگی مقرر شد بحث تامین اعتبارات لازم برای ادامه کاوش‌ها و همچنین ساماندهی چشمه‌علی و محوطه‌های پیرامونی در اولویت وزارتخانه قرار گیرد. این پروژه، نه فقط برای ری بلکه برای کل کشور از نظر شناخت هویت تاریخی و تمدنی اهمیت راهبردی دارد.
سلیمان‌پور تاکید کرد: کشف لایه‌های هفت‌هزارساله در چشمه علی، یک اتفاق صرفا باستان‌شناسی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از تداوم حیات فرهنگی ملت ایران است، امیدواریم با حمایت دولت و همراهی مردم، مجموعه چشمه‌علی به یک مقصد علمی و گردشگری جهانی تبدیل شود.
هیچ گزارشی مبنی بر دخالت مترو در خشک شدن چشمه‌علی اثبات نشده است
شهردار منطقه ۲۰ تهران نیز درباره پرونده احیای چشمه‌علی و روند مطالعات انجام‌شده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ارائه داد و اظهار کرد: مطالعاتی از سوی دستگاه‌های مختلف همچون شرکت مترو، آب منطقه‌ای تهران و اداره کل میراث فرهنگی انجام شده است، آخرین جلسه رسمی نیز در دادستانی شهرستان ری برگزار شد که بر اساس آن مقرر شد شرکت آب منطقه‌ای، مشاور خبره‌ای را برای بررسی دقیق‌تر علل خشک شدن چشمه، به شرکت مترو معرفی کند، هزینه این مطالعات نیز بر عهده مترو گذاشته شد.
رضا شنگی افزود: در ۲ هفته گذشته، جلد نخست گزارش مشاور شامل یک مجموعه ۱۲۷ صفحه‌ای به شرکت مترو تحویل داده شده و مکاتبات مربوطه با دادستانی انجام شده است اما هیچ‌یک از مستندات و داده‌های فنی تاکنون دخالت مستقیم مترو در خشک شدن چشمه‌علی را اثبات نکرده است.
وی با تاکید بر اینکه عوامل متعددی در این رخداد اثرگذار است، گفت: طبق نظر متخصصان آب منطقه‌ای، کارشناسان آستان حضرت عبدالعظیم(ع) و گروه مشاور، فروکش کردن آب‌های زیرزمینی در محدوده جنوب تهران، مهمترین علت بروز این وضعیت است، با این وجود، فشارهایی وجود دارد که تلاش می‌کنند مترو را به عنوان عامل اصلی معرفی کنند؛ در حالی که واقعیت‌های علمی چیز دیگری را نشان می‌دهد.
شهردار منطقه ۲۰ تهران تصریح کرد: با وجود اینکه هیچ تخلفی از سوی مترو اثبات نشده، بنا به دستور مستقیم شهردار تهران، شرکت مترو مکلف شده تمام هزینه‌های مربوط به ادامه مطالعات، احیای مظهر چشمه و بازگرداندن جریان آب را تقبل کند. این اقدام نشان از عزم مدیریت شهری برای آرامش خاطر مردم و حفظ میراث ارزشمند شهرری دارد.
شنگی در ادامه از طرح تفصیلی سایت‌موزه چشمه‌علی خبر داد و گفت: شهرداری منطقه ۲۰ آمادگی دارد هزینه‌های لازم برای آماده‌سازی، طراحی و ایجاد موزه محوطه‌ای چشمه‌علی را تامین کند تا علاوه بر احیای چشمه، این مکان به مرکزی فاخر برای گردشگری فرهنگی تبدیل شود.
وی ابراز امیدواری کرد که با هم‌افزایی میان شهرداری تهران، میراث فرهنگی، آب منطقه‌ای و دادستانی شهرستان، روند احیای چشمه و بازگشت حیات به این اثر تاریخی در کمترین زمان ممکن محقق شود. چشمه‌علی تنها یک منبع آب نیست، بلکه بخشی از هویت تاریخی ری است. تا لحظه بازگشت آب به این چشمه پای کار هستیم و اجازه نمی‌دهیم این میراث ارزشمند در سکوت از بین برود.