به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از نشریهی The Decoder، پژوهشی مشترک از دانشگاه «استونی بروک» و دانشکدهی حقوق دانشگاه «کلمبیا» نشان میدهد که مدلهای هوش مصنوعی میتوانند تنها با آموزش بر پایهی دو اثر از یک نویسنده، متونی تولید کنند که از نظر سبک و کیفیت، حتی از نوشتههای نویسندگان حرفهای تقلیدگر نیز برتر ارزیابی میشوند. این یافتهها میتواند پیامدهای مهمی برای قوانین حقتألیف و دعاوی حقوقی جاری در ایالات متحده داشته باشد.
در این مطالعه، از نویسندگان حرفهای و سه سامانهی پیشرفتهی هوش مصنوعی شامل GPT-4o، Claude 3.5 Sonnet و Gemini 1.5 Pro خواسته شد متونی در سبک پنجاه نویسندهی شناختهشده از جمله برندگان نوبل و بوکر بنویسند. سپس ۱۵۹ شرکتکننده، شامل ۲۸ کارشناس حوزهی نویسندگی و ۱۳۱ خوانندهی عمومی از پلتفرم Prolific، بدون اطلاع از منشأ متن (انسانی یا ماشینی) کیفیت و شباهت سبکی آثار را ارزیابی کردند.
نتایج نشان داد در حالی که در روشهای معمولِ «درونمتنی» (prompting) متون انسانی ترجیح داده میشدند، نسخههای آموزشدیدهی ویژه (fine-tuned) از مدل GPT-4o با اختلاف چشمگیری برتر شناخته شدند. کارشناسان در ۸ برابر موارد، متنهای هوش مصنوعی را از نظر شباهت سبکی برگزیدند و در دو برابر موارد نیز از نظر کیفیت نگارش آنها را ترجیح دادند.
به گفتهی پژوهشگران، تفاوت میزان دادههای آموزشی نیز تأثیری بر نتیجه نداشته است؛ به طوری که نویسندگانی با تنها دو اثر منتشرشده مانند «تونی تولاثیماته» به همان اندازه قابل تقلید بودند که نویسندگان پرکار و مطرحی چون «هاروکی موراکامی».
از سوی دیگر، هزینهی آموزش چنین مدلی برای هر نویسنده حدود ۸۱ دلار برآورد شده، در حالی که سفارش مشابه به یک نویسندهی حرفهای دستکم ۲۵ هزار دلار هزینه دارد؛ کاهش قیمتی نزدیک به ۹۹/۷ درصد.
پژوهشگران تأکید کردهاند که این توانایی میتواند چالشهای تازهای برای حقوق مؤلف پدید آورد. در حال حاضر دادگاههای آمریکا درگیر پروندههایی هستند که به استفادهی غیرقانونی از آثار نویسندگان در آموزش هوش مصنوعی مربوط میشود. در یکی از این پروندهها علیه شرکت «Anthropic»، مشخص شده که میلیونها کتاب از منابع غیرقانونی مانند «LibGen» و «Pirate Library Mirror» دریافت و برای آموزش مدلها استفاده شده است.
نویسندگان این تحقیق هشدار دادهاند که اگر مخاطبان نسخههای تقلیدی تولیدشده توسط هوش مصنوعی را به آثار اصلی ترجیح دهند، میتوان آن را مصداقی از «زیان بازار» دانست؛ مفهومی که در قوانین کپیرایت آمریکا نقش تعیینکنندهای دارد.
به باور آنان، باید میان مدلهای عمومی هوش مصنوعی و مدلهایی که بهطور خاص برای تقلید از یک نویسنده آموزش میبینند، تمایز قائل شد. پیشنهاد نهایی پژوهشگران، ممنوعیت استفاده از آثار فردی برای آموزش تقلیدی یا الزام به برچسبگذاری واضح بر متون تولیدشده توسط هوش مصنوعی است.
∎