به گزارش خبرگزاری آنا، با گذر کردن پاییز از نیمه و عدم وقوع بارندگی گسترده در کشور خبر رسیده است که وزارت نیرو تصمیم گرفته است که مصرف آب در تهران را از طریق کاهش فشار حدود ۱۰ درصد کاهش دهد و این اولین نشانه از شرایط بسیار خطرناک آب در سال پیش رو است. در این شرایط این سوال مطرح می‌شود که آیا راهی برای غلبه بر مشکلات آبی وجود دارد و آیا ممکن است که بارندگی‌های آینده به کمک منابع آبی کشور بیاید؟
مجید عباس‌پور، استاد دانشگاه صنعتی شریف و عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان محیط زیست ایران، در گفت‌وگوبا خبرنگار اقتصادی آنا، درباره وضعیت منابع آبی کشور، نسبت به تداوم شرایط بحرانی و کاهش بارش‌ها هشدار داد و تأکید کرد که با وجود بارش‌های پراکنده پاییزی، نباید انتظار داشت زمستان پیش‌رو بتواند کمبود‌های آبی کشور را جبران کند.
کم‌بارشی و تغییرات اقلیمی، دو عامل اصلی بحران آب
عباس‌پور با اشاره به اینکه دوره‌های کم‌بارشی در کشور پدیده‌ای طبیعی است، افزود: در سال‌های گذشته نیز چنین دوره‌هایی را تجربه کرده‌ایم، اما تفاوت امروز در تأثیر تغییرات آب‌و‌هوایی است که کشور ما را در محدوده‌ای قرار داده که مستعد کمبود بارش‌های پایدار است. در حالی که در برخی مناطق جهان سیلاب‌ها شدت می‌گیرد، ما در بخش وسیعی از کشور با خشکسالی روبه‌رو هستیم.
وی تأکید کرد: با توجه به مدل‌های اقلیمی، نباید امیدوار باشیم که زمستان امسال بارش قابل توجهی داشته باشیم؛ بنابراین ضروری است که مدیریت منابع آبی در دستور کار جدی‌تر قرار گیرد.
مدیریت مصرف، کلید عبور از بحران
عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان محیط زیست ایران در ادامه گفت: در سال‌های اخیر درباره مدیریت منابع آبی بسیار سخن گفته شده، اما باید اقدامات عملی در سطح ملی انجام شود. از اصلاح الگوی کشت و کنترل مصرف آب در کشاورزی گرفته تا استفاده از سیاست‌های قیمت‌گذاری پلکانی و تعرفه‌های بازدارنده، همگی از ابزار‌های مؤثر برای کاهش مصرف هستند.
وی همچنین به اقدامات اخیر وزارت نیرو اشاره کرد و گفت: در ماه‌های اخیر پیامک‌هایی از سوی مدیریت آب برای مشترکان ارسال شده که توصیه به کاهش فشار شبکه و کنترل مصرف دارد. کاهش فشار در شبکه توزیع می‌تواند تا حدی در کنترل مصرف مؤثر باشد، هرچند ممکن است مشکلاتی برای مجتمع‌ها و ساختمان‌های چندطبقه ایجاد کند.
بارورسازی ابرها؛ راه‌حلی مکمل نه اساسی
عباس‌پور درباره طرح بارورسازی ابرها گفت: بارورسازی ابرها می‌تواند تا حدودی مؤثر باشد، اما این روش نمی‌تواند راه‌حلی بنیادی تلقی شود. این اقدام نیازمند وجود شرایط مناسب جوی و نوع خاصی از ابر است تا اثرگذار باشد. تجربه نشان داده که این کار، حتی در بهترین حالت، تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد به افزایش بارش در مناطقی مانند تهران منجر می‌شود.
وی افزود: به دلیل موقعیت تهران در دامنه‌های البرز، معمولاً در ارتفاعات شاهد بارش هستیم، اما در سطح شهر نه. در چنین شرایطی، بارورسازی نمی‌تواند جایگزین سیاست‌های کلان مدیریت آب شود.
فناوری‌های نوین برای کاهش تبخیر آب
این استاد دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به روش‌های نوین کاهش تبخیر منابع آبی گفت: در برخی کشور‌ها برای کاهش تبخیر سطحی دریاچه‌ها از گلوله‌های پلاستیکی سیاه‌رنگ استفاده می‌شود که روی سطح آب پخش شده و میزان تبخیر را کاهش می‌دهد.
عباس‌پور افزود: در ایران نیز می‌توان از فناوری پنل‌های خورشیدی شناور بر سطح دریاچه‌ها استفاده کرد. این روش ضمن تولید برق، باعث کاهش قابل توجه تبخیر می‌شود. مطالعات دانشگاهی نشان داده که نصب این پنل‌ها می‌تواند میزان تبخیر را تا یک‌چهارم مقدار اولیه کاهش دهد؛ یعنی اگر تبخیر هزار میلی‌متر باشد، با این روش به حدود ۲۵۰ میلی‌متر می‌رسد.به طوری که تبخیر ۷۵درصدی آب دریاچه‌ها را نشان می دهد.
کشاورزی؛ مصرف‌کننده اصلی آب کشور
عباس‌پور با تأکید بر لزوم اصلاح در بخش کشاورزی گفت: در حال حاضر حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، در حالی که سهم بخش خانگی تنها ۶ تا ۷ درصد است. اگر بتوانیم تنها ۶۰ درصد در مصرف آب کشاورزی صرفه‌جویی کنیم، مشکل کمبود آب شرب در شهر‌ها تا حد زیادی قابل حل خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه مصرف سالانه آب در کشور حدود ۴۰۰ میلیارد مترمکعب است، گفت: با وجود کاهش بارش‌ها به حدود ۲۲۰ میلی‌متر در سال، مدیریت ناکارآمد باعث شده منابع آبی به شدت تحت فشار قرار گیرند.
دو راهکار جهانی برای مقابله با بحران آب
عباس‌پور با اشاره به تجربه جهانی در مواجهه با بحران آب گفت: در دنیا دو رویکرد کلی وجود دارد؛ نخست، یافتن روش‌هایی برای کاهش مصرف و دوم، سازگاری با شرایط جدید اقلیمی. ما نیز باید بر اساس واقعیت‌های موجود، به سمت سازگاری و استفاده از فناوری‌های نوین در کشاورزی و مدیریت شهری حرکت کنیم.
هشدار نسبت به افزایش خشکسالی در سال آینده
در پایان، عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان محیط زیست ایران هشدار داد: اگر روند فعلی ادامه یابد، سال آینده با افزایش خشکسالی و تشدید تنش آبی در شهر‌های بزرگ از جمله تهران مواجه خواهیم بود. افزایش جمعیت و مصرف بی‌رویه، فشار بر منابع آبی پایتخت را دوچندان کرده است. تنها راه عبور از این وضعیت، اصلاح جدی در سیاست‌های مصرف و مدیریت منابع آب است.
انتهای پیام/