به گزارش خبرگزاری ایمنا، اندیشکده آمریکایی «استیمسون» در تحلیلی تازه، از تغییر بنیادین در برداشت کشورهای خلیج فارس از مفهوم تهدید سخن گفته است. به باور این مرکز، کشورهای عربی که تا دیروز ایران را رقیب اصلی خود می‌دانستند و رژیم صهیونیستی را متحدی پنهان در موازنه قدرت منطقه‌ای می‌پنداشتند، پس از حمله تل‌آویو به دوحه به واقعیتی تازه رسیده‌اند: صهیونیسم نه شریک امنیتی، بلکه عامل بی‌ثباتی است.
در این گزارش به نقل از سخنگوی وزارت خارجه قطر آمده است: «منطقه ما پس از ۱۱ سپتامبر دیگر آن منطقه سابق نیست.» عبارتی که اکنون بیش از هر زمان دیگری معنا یافته است؛ چرا که خشم ملت‌های عربی از رفتارهای تجاوزکارانه صهیونیست‌ها در غزه، لبنان، سوریه و حتی ایران، بی‌اعتمادی عمیقی نسبت به غرب و متحدانش ایجاد کرده است.
رفتار یک‌جانبه تل‌آویو، استقلال راهبردی کشورهای عربی را تهدید کرده و موجی از نارضایتی عمومی را در جوامع خلیج فارس برانگیخته است؛ نارضایتی‌ای که می‌تواند برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی آنان را نیز به چالش بکشد.
تردید نسبت به واشنگتن
این اندیشکده با اشاره به واکنش سرد واشنگتن در برابر تجاوز اخیر تل‌آویو، از افزایش تردید نسبت به تعهدات امنیتی آمریکا سخن گفته است. هرچند کاخ سفید در ۲۹ سپتامبر با صدور یک فرمان اجرایی، به‌طور نمادین تضمینی ویژه برای امنیت قطر صادر کرد، اما کارشناسان می‌گویند این اقدام بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا تضمینی واقعی.
عربستان نیز در تلاش است تا امتیازی مشابه از آمریکا دریافت کند، با این حال ولیعهد سعودی می‌داند که واشنگتن قصد دارد این امتیاز را به عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی گره بزند؛ موضوعی که می‌تواند موجی از مخالفت عمومی در داخل و جهان عرب به راه اندازد.
گزارش تصریح می‌کند: «کشورهای خلیج فارس در حال بازتعریف سیاست‌های دفاعی خود هستند تا از وابستگی یک‌جانبه به آمریکا رهایی یابند.»
خاورمیانه در مسیر چندقطبی شدن
در همین راستا، مصر طرح تشکیل «ائتلاف عربی مشابه ناتو» را از سر گرفته و رئیس‌جمهور این کشور، عبدالفتاح السیسی، در نشست عربی–اسلامی ۱۴ سپتامبر بر ضرورت ایجاد نیروی مشترک عربی تأکید کرده است. هرچند اختلاف دیدگاه‌ها میان کشورهای خلیج فارس، مانعی جدی در مسیر تحقق این طرح محسوب می‌شود.
از توافق «دفاع متقابل راهبردی» میان عربستان و پاکستان در ۱۷ سپتامبر خبر داده و آن را گامی مهم در مسیر ایجاد بازدارندگی بومی توصیف کرده است؛ ترکیبی از منابع مالی عربستان و توان نظامی پاکستان که به گفته این مرکز، حتی بُعد هسته‌ای معادلات امنیتی را نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.
به موازات این تحولات، مذاکرات ریاض و واشنگتن برای امضای توافقی تازه ادامه دارد، هرچند فشارهای ایالات متحده برای عادی‌سازی روابط با تل‌آویو، روند گفت‌وگوها را کند کرده است.
خلیج فارس در حال ورود به دوران جدیدی از چندقطبی‌گرایی امنیتی است؛ دورانی که در آن، نقش واشنگتن کمرنگ‌تر، روابط منطقه‌ای متنوع‌تر و استقلال راهبردی ملت‌های مسلمان پررنگ‌تر خواهد شد.
فروپاشی توهم امنیت با رژیم صهیونیستی
اندیشکده آمریکایی «استیمسون» در تازه‌ترین تحلیل خود از تحولات امنیتی منطقه تأکید کرده است که حمله ۹ سپتامبر رژیم صهیونیستی به دوحه، نقطه پایانی بر یک برداشت تاریخی اشتباه در میان کشورهای عربی خلیج فارس بود.
این اندیشکده با یادآوری اینکه دولت‌های عربی در دهه‌های گذشته جمهوری اسلامی ایران را تهدید اصلی خود تلقی می‌کردند و حتی رژیم صهیونیستی را شریک پنهان برای موازنه قدرت با تهران می‌پنداشتند، می‌نویسد: «تجاوز اخیر تل‌آویو به خاک قطر این تصور را درهم شکست و رژیم اشغالگر را از یک متحد غیررسمی به یک تهدید بالفعل علیه امنیت عربی تبدیل کرد.»
در این گزارش به نقل از سخنگوی وزارت خارجه قطر آمده است: «منطقه ما پس از ۹ سپتامبر دیگر آن منطقه سابق نیست.»
تحلیل مرکز استیمسون این تحول را بخشی از الگوی فزاینده اقدامات یک‌جانبه و بی‌محابای رژیم صهیونیستی در سراسر غرب آسیا دانسته و یادآور شده است که این رژیم طی ماه‌های گذشته در غزه، لبنان، سوریه و حتی ایران دست به عملیات‌های تحریک‌آمیز و تجاوزکارانه زده است.
به نوشته این اندیشکده، چنین رفتارهایی نه‌تنها استقلال راهبردی کشورهای خلیج فارس را تضعیف کرده بلکه باعث افزایش خشم عمومی و تهدید پروژه‌های اقتصادی و اجتماعی وابسته به ثبات منطقه‌ای شده است.
تحلیلگران تأکید می‌کنند که دولت‌های عربی اکنون در برابر دو مسیر تاریخی قرار گرفته‌اند: یا ادامه وابستگی به رژیم‌هایی که خود عامل بی‌ثباتی‌اند، یا حرکت به سوی نظم جدید منطقه‌ای با محوریت همکاری و گفت‌وگو با قدرت‌های مستقل اسلامی، از جمله ایران.
به باور ناظران، تجاوز ۹ سپتامبر نه‌تنها سقوط نقاب دروغین صهیونیسم را برای جهان عرب رقم زد، بلکه نشانه‌ای روشن از افول نفوذ آمریکا و بیداری امنیتی ملت‌های منطقه در برابر رژیم‌های اشغالگر و بی‌ثبات‌ساز بود.