به گزارش اقتصادآنلاین، این سفر، علاوه بر پیام‌های آشکار سیاسی و اقتصادی، در آستانه دور دوم گفت‌و‌گو‌های پاکستان و افغانستان در استانبول برای رسیدن به صلح، اهمیت دوچندانی پیدا کرده است.
همکاری پارلمانی در صدر دستور کار تهران و اسلام‌آباد
قالیباف در بدو ورود، به همراه هیئت پارلمانی ایران، از سوی «سردار ایاز صادق» رئیس مجلس ملی پاکستان و «رضا امیری مقدم» سفیر ایران در اسلام‌آباد، مورد استقبال رسمی قرار گرفت. رئیس مجلس ایران، بلافاصله پس از دیدار، بر اهمیت همسایگی دو کشور و ضرورت پیگیری توافقات گذشته در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی تاکید کرد.
ایاز صادق نیز با تبریک به ایران بابت «دفع موفق تجاوزات اسرائیل» و با بیان این که ایران «افسانه گنبد آهنین» را شکسته است، بر ایستادگی پارلمان و دولت پاکستان «شانه‌به‌شانه ایران» تاکید کرد. این موضع، در چارچوب روابط ریشه‌دار و تاریخی دو ملت ارزیابی می‌شود که از فرهنگ و باور‌های مشترک سرچشمه می‌گیرد.
پیام سیاسی و ژئوپلیتیک سفر
در شرایطی که منطقه درگیر بحران‌های چندلایه از قفقاز تا خلیج فارس و افغانستان است، سفر قالیباف به اسلام‌آباد پیام آشکاری درباره عزم تهران برای تحکیم روابط با همسایگان و ایجاد بلوک‌های همکاری منطقه‌ای دارد.
از منظر ژئوپلیتیک، تاکید بر همکاری‌های تجاری، امنیتی، و ارتباطات پارلمانی نشان می‌دهد که دو کشور در حال جست‌وجوی مکانیزم‌های چندجانبه برای مقابله با فشار‌های خارجی، از جمله تحریم‌ها و بی‌ثباتی‌های امنیتی منطقه هستند.
از سوی دیگر پاکستان به تازگی توافق‌نامه دفاعی متقابل با عربستان امضا کرده است. پیمانی که بر اساس آن، هرگونه اقدام خصمانه علیه یکی از طرفین، به منزله حمله به هر دو کشور تلقی می‌شود.
در چنین شرایطی، سفر قالیباف به پاکستان نشان از عزم تهران برای حفظ سطح روابط خود با اسلام‌آباد و حتی بهبود آن دارد.
پیامد‌های اقتصادی؛ تجارت ۳ میلیارد دلاری و هدف‌گذاری برای ۱۰ میلیارد
این سفر در کنار ابعاد سیاسی، پیامد‌های اقتصادی نیز دارد. حجم تجارت ایران و پاکستان به بیش از سه میلیارد دلار رسیده و طرفین تصمیم دارند این رقم را با رفع موانع و برنامه‌ریزی دقیق به ۱۰ میلیارد دلار برسانند.
سفر قالیباف می‌تواند به تقویت مسیر‌های اجرایی برای این هدف کمک کند. در شرایطی که مرز‌های مشترک و موقعیت ترانزیتی ایران و پاکستان ظرفیت‌های بالایی برای تجارت منطقه‌ای دارند، ارتباط نزدیک قوای قانون‌گذار دو کشور می‌تواند منجر به تسریع تصویب توافقنامه‌ها، تسهیل مقررات مرزی، و ارتقای همکاری‌های صنعتی و انرژی شود.
سایه تحولات افغانستان و مذاکرات کابل-اسلام‌آباد
یکی از ابعاد غیرمستقیم، اما مهم این سفر، همزمانی آن با دور تازه مذاکرات افغانستان و پاکستان در ترکیه است.
این مذاکرات، ادامه دومین دور گفت‌و‌گو‌هایی است که دور نخست آن در استانبول، عملا شکست خوردو باعث شد تا تنش‌های بیش از هر زمان دیگری میان دو طرف افزایش یابد.
اختلاف نظر‌ها عمدتاً بر سر موضوع «تحریک طالبان پاکستا» و نقض حریم هوایی افغانستان متمرکز است. پاکستان طالبان را به حمایت از طالبان پاکستان متهم می‌کند، اما طالب‌ها این اتهام را رد می‌کنند.
با توجه به روابط سنتی تهران با هر دو کشور، زمینه‌ای برای اعلام آمادگی ایران جهت میانجی‌گری بین کابل و اسلام‌آباد وجود دارد. چنین اقدامی می‌تواند جایگاه ایران را به عنوان بازیگری فعال در مدیریت بحران‌های امنیتی پیرامون مرز‌های شرقی تقویت کند و همزمان مسیر ثبات را برای افزایش تجارت و اتصال ترانزیتی منطقه هموار سازد.
پیام به بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای
سفر قالیباف، با حضور مقامات ارشد پارلمانی و همراهی گروه دوستی پارلمانی ایران و پاکستان، از نظر سیاسی پیامی چندوجهی دارد. تقویت محور تهران-اسلام‌آباد در شرایطی که روابط برخی کشور‌های منطقه تحت فشار‌های خارجی و رقابت‌های ژئوپولیتیک قرار گرفته است یکی از اهداف این سفر است. همسویی در برخی مسائل از جمله محکومیت اقدامات رژیم اسرائیل تا تاکید بر همکاری در مقابله با تروریسم نیز دستاورد مهمی محسوب می‌شود.
چالش‌ها و فرصت‌های آینده ایران و پاکستان
اما در کنار فرصت‌ها، چالش‌هایی نیز پیش‌روی همکاری‌های ایران و پاکستان است.
اختلاف دیدگاه‌ها بر سر مدیریت مرز‌ها و گروه‌های شبه‌نظامی در مرز افغانستان و پاکستان می‌تواند بر همکاری‌های امنیتی تهران و اسلام‌آباد تاثیر غیرمستقیم بگذارد.
با این همه اگر توافقات پیشین میان دو کشور عملی شود و مسیر‌های تجاری و امنیتی میان دو کشور توسعه یابد، روابط تهران و اسلام‌آباد می‌تواند بیش از این پیش به روابطی راهبردی تبدیل شود.