به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ رئیس‌جمهور آمریکا مدعی شده که در نیجریه، «نسل‌کشی سیستماتیک» علیه مسیحیان در جریان است. ادعایی که به سرعت با واکنش رسانه‌ها، تحلیل‌گران و نهادهای بین‌المللی روبه‌رو شد.
در یک سخنرانی جنجالی، دونالد ترامپ اعلام کرد که دولت نیجریه در برخورد با خشونت علیه مسیحیان ناتوان یا بی‌اراده است و تهدید کرد:«اگر نیجریه اقدامی قاطع برای حفاظت از مسیحیان انجام ندهد، آمریکا کمک‌های خود را متوقف خواهد کرد.»
او همچنین خواستار تحقیقات فوری و اعمال فشار نظامی بر دولت نیجریه شد. ترامپ در ادامه، نیجریه را یک کشور «نگران‌کننده» خواند که تهدیدی علیه مسیحیت محسوب می‌شود.
اما بسیاری این ادعاها را بخشی از پروژه سیاسی جناح راست آمریکا می‌دانند که با هدف تحریک افکار عمومی مذهبی در غرب مطرح می‌شود.
واقعیت میدانی در نیجریه چه می‌گوید؟
برخلاف ادعای ترامپ، داده‌های میدانی و پژوهش‌های مستقل نشان می‌دهد که در مناطق شمالی نیجریه، که ترامپ از آن‌ها به‌عنوان "کانون خشونت علیه مسیحیان" یاد می‌کند، بیش از ۹۵ درصد جمعیت مسلمان هستند و مسیحیان تنها کمتر از ۴ درصد جمعیت این مناطق را تشکیل می‌دهند.
بیشترین قربانیان حملات گروه‌های افراطی مانند بوکوحرام و داعش غرب آفریقا، مسلمانان بومی هستند.
تحقیقات معتبر میدانی نشان می‌دهد که گروه‌های تروریستی در نیجریه، مسلمانانی را هدف قرار می‌دهند که با افراط‌گرایی مخالف‌اند و با نیروهای امنیتی همکاری می‌کنند. قربانیان این حملات اغلب مدیران محلی، علما، معلمان دینی و شهروندان عادی مسلمان هستند.
بنابراین، ادعای «نسل‌کشی مسیحیان» در مناطق شمالی کشور، نه‌تنها غیرمستند است، بلکه نوعی تحریف آشکار واقعیت‌های میدانی به شمار می‌رود.
درگیری کشاورزان و دامداران
یکی از عوامل خشونت در نیجریه که اغلب به‌اشتباه رنگ و بوی دینی به آن داده می‌شود، درگیری میان کشاورزان و دامداران است. این درگیری‌ها که از اواخر دهه ۹۰ میلادی شدت گرفته، تاکنون بیش از ۱۹ هزار کشته برجای گذاشته است.
اما کارشناسان تأکید دارند که منشأ این درگیری‌ها مذهبی نیست. بلکه ریشه در بحران‌های زیست‌محیطی، رقابت بر سر زمین، منابع آب و چراگاه‌ها دارد.این درگیری‌ها هم در مناطق مسلمان‌نشین و هم در مناطق مسیحی‌نشین رخ می‌دهد.
درواقع، دامداران عمدتاً از قوم فولانی هستند که مسلمان‌اند، و کشاورزان از اقوام مختلف (اعم از مسلمان و مسیحی) تشکیل می‌شوند. در نتیجه، هر دو گروه هم قربانی‌اند و هم درگیر در تنش‌ها.
در برخی ایالت‌ها مانند بینوئه، پلیتُو و تارابا که جمعیت مسیحی بیشتری دارند، باندهای مسلح به روستاهای مسیحی حمله کرده‌اند. اما در ایالت‌های دیگر مانند کاتسینا، زامفارا و سوکوتو که اغلب مسلمان‌نشین هستند، همین جنایات علیه مسلمانان رخ داده است.
به‌عبارت دیگر، خشونت در نیجریه ماهیتی فرقه‌ای یا مذهبی منسجم ندارد. بلکه بیشتر ناشی از ضعف امنیتی، حضور باندهای مسلح، قاچاق سلاح، فقر و نابرابری اجتماعی است.
حتی مشاور ارشد ترامپ در امور آفریقا و خاورمیانه، مسعد بولس، در دیدار با رئیس‌جمهور نیجریه، ادعای نسل‌کشی علیه مسیحیان را رد کرده و آن را غیرمستند خوانده است.
چرا ترامپ چنین ادعایی را مطرح می‌کند؟
پشت این مواضع، اهداف ژئوپلیتیکی و محاسبات انتخاباتی پنهان است. سه دلیل کلیدی برای این رویکرد قابل‌بررسی است:
۱. نزدیکی نیجریه به بریکس
دولت نیجریه به رهبری بولاتیو تینوبو از سال ۲۰۲۵ سیاست خارجی خود را به سمت همکاری با قدرت‌های شرقی مانند چین، روسیه و هند سوق داده است.
در ژانویه ۲۰۲۵، نیجریه به‌عنوان عضو شریک گروه بریکس پذیرفته شد؛ اقدامی که آمریکا را به‌شدت نگران کرد.این تصمیم نشان‌دهنده فاصله‌گیری از غرب و تمایل به استقلال سیاسی در سیاست خارجی نیجریه است.
بنابراین، آمریکا با طرح ادعاهایی چون «نسل‌کشی مسیحیان» می‌کوشد اعتبار دولت نیجریه را تضعیف کند و با اهرم حقوق بشر، بر آن فشار بیاورد.
۲. حمایت صریح نیجریه از فلسطین؛ خشم لابی‌های صهیونیستی
در جریان حملات نظامی اسرائیل به غزه، نیجریه در کنار بیش از ۱۴۰ کشور، بیانیه سازمان ملل در محکومیت این حملات و حمایت از آتش‌بس فوری را امضا کرد.
وزیر خارجه نیجریه نیز عملیات نظامی رژیم اسرائیل را «غیرقابل‌قبول و مصداق نسل‌کشی» توصیف کرد.
این مواضع موجب خشم محافل صهیونیستی در آمریکا شده که همواره نفوذ بالایی در سیاست خارجی واشنگتن دارند. اظهارات ترامپ را می‌توان پاسخ به این خشم و جلب رضایت لابی‌های پرنفوذ دانست.
۳. مخالفت نیجریه با پذیرش مهاجران اخراج‌شده از آمریکا
یکی دیگر از دلایل پنهان فشار آمریکا، به اختلافات دو کشور بر سر بازگرداندن مهاجران غیرقانونی مربوط می‌شود.
دولت آمریکا خواستار آن بوده که نیجریه، شهروندان خود را که به دلایل مختلف (از جمله ارتکاب جرم یا اقامت غیرقانونی) از آمریکا اخراج می‌شوند، بپذیرد. اما دولت نیجریه صراحتاً با این درخواست مخالفت کرده است.
این موضع‌گیری در داخل آفریقا به‌عنوان نشانه‌ای از اقتدار ملی و استقلال سیاسی مورد تحسین قرار گرفته، اما در واشنگتن مایه نارضایتی شده است.
از ویزای لغوشده تا کارت سبز پاره‌شده
در کنار مسائل سیاسی، چهره‌های فرهنگی نیز از رفتارهای اخیر آمریکا ناراضی‌اند. یکی از آن‌ها وُلی سوینکا، نویسنده سرشناس نیجریایی و برنده نوبل ادبیات است.
سوینکا که در سال ۲۰۱۶ و در اعتراض به انتخاب ترامپ، کارت اقامت دائم آمریکا (گرین کارت) خود را پاره کرده بود، اخیراً اعلام کرد که ویزش از سوی کنسولگری آمریکا در لاگوس لغو شده است.
با این حال، او در واکنشی کنایه‌آمیز گفت:«هیچ‌گاه از پاره‌کردن گرین‌کارتم پشیمان نشدم.»
تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که ادعاهای بی‌پایه درباره نسل‌کشی می‌تواند شکاف‌های اجتماعی درونی نیجریه را عمیق‌تر کند. این کشور با بیش از ۲۵۰ قومیت و ده‌ها زبان و دین، ساختاری پیچیده دارد و هر گونه تحریک مذهبی، ممکن است پیامدهایی فاجعه‌بار داشته باشد.