مهراد عباد روز سه شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، با اشاره به عوامل اثرگذار بر بازار جهانی نفت و انرژی در هفته گذشته اعلام کرد: بازار جهانی طی روزهای اخیر تحت تاثیر سه رویداد عمده قرار داشت؛ نخست تصمیم جدید اوپک‌پلاس، دوم دیدار سران چین و آمریکا و سوم ادامه جنگ روسیه و اوکراین که این بار با حمله مستقیم اوکراین به صنایع نفت و گاز روسیه، بی‌ثباتی محسوسی در بازار ایجاد کرد.
وی در توضیح جزئیات این عوامل افزود: در خصوص دیدار رئیس‌جمهور آمریکا با مقامات آسیایی، به‌ویژه مقامات چینی، یکی از نکات مهم اعلام آمادگی واشنگتن برای افزایش صادرات نفت و گاز به چین بود. این تصمیم می‌تواند زمینه‌ساز نفوذ ژئوپلیتیکی بیشتر آمریکا در چین شود. زمان این دیدار اواخر هفته گذشته (چهارشنبه و پنجشنبه) بود و به‌رغم محدود بودن جزئیات اجرایی، بازارهای جهانی واکنش محتاطانه‌ای نشان دادند و شاهد کاهش خفیف قیمت نفت در پایان هفته بودیم؛ کاهش قیمتی که به دلیل ابهامات موجود دوام چندانی نداشت.
تصمیم اوپک پلاس بر کدام کشورها بیشتر اثرگذار است؟
عباد درباره تصمیم اخیر اوپک‌پلاس مبنی بر کاهش عرضه نفت در بازار، اظهار داشت: این تصمیم شاید مهم‌ترین تحرک بازار در هفته گذشته بود. اعضای اوپک‌پلاس پس از هشدار درباره احتمال اشباع عرضه و بررسی عدم تحقق افزایش تولید در سطح عملی، تصمیم گرفتند رشد عرضه را متوقف و میزان تولید را تا پایان سال جاری در حد فعلی حفظ کنند.
این تحلیلگر بازار نفت و انرژی گفت: قرار است در سه‌ماهه نخست سال آینده نیز افزایش تولید متوقف شود. این تغییر تصمیم سریع، نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری بالا و استفاده اعضا از ابزارهای تحلیلی پیشرفته به جای محاسبات سنتی بود تا در برابر تغییرات اقلیمی و سیاسی موثر بر قیمت حامل‌های انرژی تصمیم‌های هوشمند اتخاذ کنند.
وی خاطرنشان کرد: این تصمیم بیش از همه بر کشورهای عربستان، عراق و امارات متحده عربی اثرگذار خواهد بود، اما در مجموع کل بازار جهانی را متاثر خواهد کرد. پس از اعلام این تصمیم، بازار با رشدی خفیف روبه‌رو شد؛ افزایش قیمتی که بسیار محدود بود و به نوسانات کوچک تبدیل شد.
روسیه در پی بازارهای جدید صادراتی نفت
عباد با اشاره به جنگ روسیه و اوکراین ادامه داد: در ۲ هفته گذشته، پالایشگاه‌های نفت و گاز روسیه هدف حملات اوکراین قرار گرفتند و هم‌زمان آمریکا تحریم‌های سخت‌تری علیه شرکت‌های نفتی بزرگ روسیه از جمله روس‌نفت و لوک‌اویل اعمال کرد. این تحریم‌ها محدودیت‌های بیشتری در زمینه کشتیرانی، خدمات مالی و انتقال فناوری ایجاد کرده است.
عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: تداوم جنگ بی‌تردید موجب افزایش بی‌ثباتی در بازار انرژی می‌شود، زیرا روسیه یکی از اصلی‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان انرژی در جهان است.
به گفته وی، فشار آمریکا بر چین برای کاهش خرید نفت از روسیه نیز ادامه دارد و چین تاحدی از این سیاست پیروی کرده است. روسیه پس از مواجهه با موج جدید تحریم‌ها سعی دارد بازارهای صادراتی تازه‌ای را پیدا کند.
این تحلیلگر حوزه انرژی به تاثیر شایعه حمله نظامی آمریکا به ونزوئلا اشاره کرد و گفت: این موضوع نیز به افزایش تنش و نوسانات بازار نفت در هفته گذشته منجر شد. با توجه به نقش ونزوئلا به‌عنوان یکی از تامین‌کنندگان اصلی نفت خام، هرگونه تشدید تنش می‌تواند آثار منفی قابل توجهی بر قیمت جهانی داشته باشد.
تضاد سیاستی غرب در قبال انرژی های پاک
عباد درباره سیاست‌های جهانی در حوزه انرژی پاک توضیح داد: در دوره اخیر با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، تناقض‌هایی در سیاست‌های انرژی مشاهده می‌شود. در حالی که چند سال پیش کشورهای غربی و آسیایی بر دستیابی به هدف «کربن صفر» توافق داشتند، برخی دولت‌ها از جمله ایالات متحده به دلیل نگرانی از کاهش رشد اقتصادی، از اجرای جدی این هدف عقب‌نشینی کرده‌اند. وزارت انرژی آمریکا به تازگی اعلام کرده است که ۱۰۰ میلیون دلار برای نوسازی نیروگاه‌های زغال‌سنگ اختصاص خواهد داد؛ در حالی که این سوخت فسیلی یکی از آلاینده‌ترین منابع انرژی محسوب می‌شود.
وی افزود: با بازگشت ترامپ به قدرت، قیمت حامل‌های انرژی از جمله برق در آمریکا حدود ۱۱ درصد افزایش یافته و این امر نشان‌دهنده چالش‌های جدی در سیستم انرژی آن کشور است. در مقابل، بریتانیا طرحی تازه برای بازگشت به مسیر «هدف صفر خالص کربن» رونمایی کرده و بودجه قابل توجهی را برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص داده است.
این تحلیلگر بازار نفت و انرژی به برگزاری کنفرانس بین‌المللی انرژی «ادیپک» در ابوظبی اشاره و اعلام کرد: این رویداد که یکی از مهم‌ترین گردهمایی‌های جهانی حوزه انرژی است، با تمرکز بر نقش فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در گذار جهانی به انرژی‌های کم‌کربن برگزار شد. محورهای اصلی این کنفرانس توسعه باتری‌های نسل جدید و انرژی هیدروژنی بود.
عباد در این‌باره خاطرنشان کرد: جای خالی ایران در این رویداد به‌وضوح مشاهده می‌شود و تحریم‌های طولانی‌مدت، مانع ورود فناوری‌های نوین به صنعت انرژی کشور شده است.
به گفته وی، شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی بیشتر در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت دارند، در حالی که ظرفیت‌های عظیم حوزه نفت و گاز نیازمند سرمایه‌گذاری جدی در تحقیق و توسعه و انتقال دانش روز است.
بازار نفت و گاز همچنان به شدت تحت تاثیر تحولات سیاسی است
عباد در جمع‌بندی تحلیل خود درباره آینده بازار جهانی انرژی تاکید کرد: چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار نفت و گاز همچنان به شدت تحت تاثیر تحولات سیاسی است. جنگ‌های جاری مانند درگیری روسیه و اوکراین و احتمال تنش میان آمریکا و ونزوئلا می‌توانند به‌صورت ناگهانی بازارها را دچار شوک کنند. بازارهای نفت و انرژی بیش از هر زمان دیگری به سیاست‌های بین‌المللی وابسته‌اند و هرگونه بی‌ثباتی سیاسی یا نظامی می‌تواند موج جدیدی از نوسانات را رقم بزند.
وی یادآورشد: در مقابل، کاهش تنش میان آمریکا و چین در روزهای اخیر تا حدودی موجب آرامش نسبی در بازار شده است و اگر واشنگتن بتواند روابط خود را با مسکو نیز بهبود ببخشد، این ۲ عامل هم‌زمان می‌توانند ثباتی نسبی در بازار جهانی انرژی ایجاد کنند.
این تحلیلگر بازار نفت و انرژی گفت: بازار انرژی همواره آیینه سیاست جهانی است؛ هر اندازه ثبات و صلح بین‌المللی افزایش یابد، بازار انرژی نیز به سمت آرامش و تعادل حرکت خواهد کرد.