خبرگزاری آنا- حسین عقابی؛ هنر چوب، یکی از کهن‌ترین صنایع دستی ایران، از پیکرتراشی و معرق‌کاری سنتی تا تلفیق با مواد نوین مانند رزین و شیشه، همواره نمادی از خلاقیت، صبر و پیوند با طبیعت بوده است. این هنر که ریشه در فرهنگ و ادبیات پارسی دارد، امروز با چالش‌هایی مانند فعالیت‌های پراکنده، کمبود زیرساخت، هزینه‌های بالا و ناشناخته ماندن در بازار‌های جهانی روبه‌روست؛ اما ظرفیت عظیمی برای کارآفرینی، کشف استعداد‌های خام و تقویت اقتصاد خلاق کشور را در خود نهفته دارد.
توسعه این حوزه نیازمند پایان جزیره‌ای عمل کردن، آموزش حرفه‌ای، به‌روزرسانی فناوری و تمرکز بر صادرات است تا استعداد‌های دانشجویی و هنری به صنعتگران موفق تبدیل شوند و آثار چوبی از کارگاه‌های محلی به ویترین‌های بین‌المللی راه یابند. در این راستا خبرنگار آنا گفت‌وگویی با حسن رهگذر بنیان‌گذار یک شرکت فناور مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز دارد که راهکار‌هایی عملی برای شکوفایی این هنر ارائه داده است.
وی این هنر را نه تنها کنده‌کاری دستی، بلکه بستری برای خلاقیت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی می‌داند. رهگذر با تأکید بر پایان دادن به فعالیت‌های جزیره‌ای هنرمندان، ایده‌ای نو برای تلفیق چوب با مواد متنوع و ورود به بازار‌های صادراتی ارائه کرده است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانیم.
آنا: درباره شرکت فناور متبوع خود و زمینه کاری آن توضیحات کاملی ارائه فرمایید.
رهگذر: با چندین سال فعالیت، ایده‌هایی برای اشاعه خلاقیت در این هنر به ذهنم رسید. مشاهده فعالیت‌های پراکنده در حوزه‌هایی مانند معرق، رزین‌کاری و سوخته‌نگاری مرا به فکر ایجاد فضایی برای انجام همزمان چندین فعالیت انداخت. هدف، خلق ترکیبی هنرمندانه از چوب با مواد دیگر مانند شیشه، سفال، سرامیک، رزین و چرم بود تا حیطه هنر گسترش یابد و از جزیره‌ای عمل کردن هنرمندان جلوگیری شود.
برای نمونه، هنرمندی که تنها بر پیکرتراشی تمرکز دارد، آثار خود را محدود ارائه می‌دهد. به همین دلیل، شرکت فناور را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز ثبت کردیم. «چوبین» به معنای هر هنری است که با چوب انجام می‌شود و در ادبیات کهن فارسی به کار رفته این ایده‌ها منجر به خلق شرکت، ارائه طرح و اخذ مجوز شد.
مردم تفاوت آثار دستی چندماهه با تولیدات ماشینی چندساعته را تشخیص نمی‌دهند؛ بنابراین جامعه نیازمند رشد فهم زیبا‌شناختی است
مشکلات حوزه چوب شامل ناشناخته بودن هنرها، عدم ارائه آثار به دلیل نبود امکانات، اهمیت ندادن نهاد‌ها و تبدیل شدن هنرمندان به ویترینی صرف است. فعالیت‌های ما شامل آموزش، تولید، تلفیق هنرها، کارآفرینی و خدمات مشاوره‌ای برای صادرات و به‌روزرسانی با دستگاه‌های CNC می‌شود. محصولات این شرکت مجسمه‌های ترکیبی، ظروف روستیک، آثار دکوری، گیفت، تزیینی، مبلمانی و تندیس برای ادارات و سازمان‌ها هستند.
آنا: از چه زمانی فعالیت خود را آغاز کردید و تاکنون چه موفقیت‌هایی در مسیر طی شده حاصل شده است و چه دستاورد‌هایی داشته‌اید؟
رهگذر: شرکت فناورمان به تازگی در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز ثبت و مجوز آن اخذ شده است. موفقیت‌ها شامل آموزش هنرجویان، یادگیری مداوم از مربیان، ایده‌پردازی برای تلفیق هنرها و ثبت شرکت فناور بوده و دستاورد‌های آن اخذ مدرک مربیگری، جذب هنرجویان، شناسایی مشکلات حوزه و ایجاد بستری برای اشاعه خلاقیت در هنر چوب است. هنوز در مراحل اولیه هستیم؛ اما ایجاد شرکت و رسیدن ایده‌ها به مرحله اجرا دستاورد بزرگی محسوب می‌شود.
آنا: آیا شرکت فناور متبوع شما در کسب درآمد‌های غیرشهریه‌ای دانشگاه نقشی داشته است؟ و دانشگاه سهمی از فعالیت شما دارد؟
رهگذر: شرکت به عنوان شرکت فناور در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز ثبت شده و هدف آن درآمدزایی از طریق تولید، آموزش و صادرات است که می‌تواند به درآمد‌های غیرشهریه‌ای دانشگاه کمک کند.
دانشگاه حمایت اولیه برای ثبت را فراهم کرده و به‌عنوان میزبان، سهمی طبیعی از فعالیت‌ها دارد؛ اما هنوز در مرحله آغازین هستیم و درآمد‌های عملیاتی شروع نشده است. ظرفیت درآمدزایی از کار‌های دکوری، هدیه، آشپزخانه‌ای، تزیینی، مبلمانی و تندیس برای ادارات و سازمان‌ها بالاست.
آنا: محصول و نوع خدمت شرکت فناور متبوع شما چه نیازی از نیاز‌های مردم و کشور را برطرف می‌کند؟
رهگذر: محصولات و خدمات این شرکت نیاز به آثار هنری کاربردی و زیبا در خانه‌ها، ادارات و هدایا را برطرف کرده؛ مانند ظروف روستیک آشپزخانه و مجسمه‌های ترکیبی. در سطح کشور، نیاز به کارآفرینی، کشف استعداد‌های خام در دانش‌آموزان و دانشجویان، آموزش حرفه‌ای، توسعه صنایع دستی و صادرات را رفع می‌کند. هدف، کشف استعدادها، آموزش هنر، تولید، کارآفرینی و تبدیل افراد به صنعتگران حرفه‌ای و باسواد برای ورود به بازار کار و امرار معاش است. بسیاری دانشگاه‌ها و مؤسسات خارجی آکادمی هنر چوب دارند که استعدادها را شناسایی، علاقه‌مندی‌ها را دسته‌بندی و افراد را به فعالیت تخصصی هدایت می‌کنند.
آنا: نواقص و کمبود‌ها در راه تجاری‌سازی محصولات فناور را بیان کنید.
رهگذر: مشکلات شامل عقب‌ماندگی در به‌روزرسانی با فناوری‌های نو مانند دستگاه CNC، توقف در توسعه و صادرات، ناشناخته بودن تفاوت هنر و صنعت (تلفیق این دو ضروری است تا تولید بدون فروش عبث نماند)، دلسردی هنرمندان از بی‌فایده بودن تلاش‌ها، هزینه‌های بالای کارگاهی (حداقل ۷-۸ میلیون تومان برای آغاز)، نیاز به یارانه دولتی، نبود فضای فیزیکی در مراکز نوآوری (بسیاری شرکت‌ها مجازی شده‌اند در حالی که تجهیزات مانند مغار، فرز مینیاتوری و دستگاه خراطی لازم است)، عدم ارتباط با شتاب‌دهنده‌ها و بی‌انگیزگی هنرمندان (تنها حدود ۲۰ پیکرتراش فعال باقی مانده‌اند) است.
همچنین مردم تفاوت آثار دستی چندماهه با تولیدات ماشینی چندساعته را تشخیص نمی‌دهند؛ بنابراین جامعه نیازمند رشد فهم زیبا‌شناختی است. در نمایشگاه اکسپو شیراز، حضور آثار چوبی بسیار محدود بود.
آنا: آیا حمایت لازم را از سوی دانشگاه و مراکز و نهاد‌های مربوط با ماموریت خود داشته‌اید؟ و انتظارتان از مسئولان چیست؟
رهگذر: حمایت اولیه مانند ثبت شرکت وجود داشته؛ اما انتظارات شامل فضای فیزیکی واقعی، یارانه و ارفاق، اطلاع‌رسانی گسترده با استفاده از بانک اطلاعاتی دانشجویان (حداقل ۲۰ هزار نفر)، برگزاری رویداد برای معرفی ایده‌ها به سرمایه‌گذاران، تسهیل ارتباط با شتاب‌دهنده‌ها، راه‌اندازی مرکز مشترک صادرات صنایع دستی، اختصاص غرفه در مراکز بین‌المللی، دعوت از کشور‌های خارجی و تنظیم قرارداد‌های حقوقی محکم است. دانشگاه می‌تواند با این حمایت‌ها، مرکز را به هزینه کمتر توسعه دهد و استعدادها را جذب کند.
آنا: برای رشد و شکوفایی مراکز رشد در دانشگاه‌ها چه پیشنهادی ارائه می‌دهید؟
رهگذر: مراکز رشد باید فضای فیزیکی واقعی داشته باشند نه مجازی، زیرا تجهیزات لازم است. دانشگاه‌ها رویداد‌هایی برای معرفی ایده‌ها به سرمایه‌گذاران برگزار کنند از بانک اطلاعاتی دانشجویان برای اطلاع‌رسانی استفاده کرده، سوبسید و ارفاق ارائه دهند، ارتباط با شتاب‌دهنده‌ها را تسهیل کنند، مرکز صادرات مشترک راه‌اندازی کرده و قرارداد‌های بین‌المللی محکم ببندند. این اقدامات مراکز را از مجازی بودن نجات می‌دهد و رشد واقعی ایجاد می‌کند.
آنا: تازه‌ترین فعالیت‌ها و نیز برنامه‌های آینده خود را تشریح فرمایید.
رهگذر: تازه‌ترین فعالیت شرکت همکاری با معاونت فرهنگی شهرداری برای برگزاری همایش «جایگاه صنایع دستی با نگاهی به فرصت‌ها و آسیب‌ها» است که افراد را گردهم می‌آورد، اجتماعی ایجاد می‌کند، اتاق فکر تشکیل می‌دهد و سیاست‌گذاری در هنر‌های مرتبط با چوب انجام می‌شود.
برنامه‌های آینده این شرکت شامل راه‌اندازی مرکز چوبین خلاق با آموزش، تولید، کشف استعداد، کارآفرینی، به‌روزرسانی فناوری، توسعه صادرات، تشکیل اتاق فکر و حل معضلات از طریق حمایت دانشگاه و نهاد‌ها است. با حل مشکلات، این هنر از انزوا خارج شده و شناسایی می‌شود.
انتهای پیام/