به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین بزرگداشت شمس‌الدین رحمانی، پژوهشگر حوزه مقاومت و فلسطین‌شناسی، با حضور علی رمضانی، مدیرعامل باغ کتاب، میثم نیلی، مدیر مجمع ناشران انقلاب اسلامی دوشنبه ۱۲ آبان در باغ کتاب تهران برگزار شد.
مجید صفاتاج، مدیر انجمن قلم ایران گفت: شاید بسیاری از ما، آثار شمس‌الدین رحمانی را مطالعه کرده باشیم و دست‌کم یک کتاب از او را دیده باشیم. معمولاً وقتی کتابی درباره شخصیتی بزرگ و ارزشمند می‌خوانیم، در گفت‌وگوها درباره او اظهارنظر و حتی قضاوت می‌کنیم.
او افزود: نکته مهم این است که هر فرد بر اساس چارچوب فکری، ذهنی و دیدگاه خود به معرفی استاد شمس‌الدین رحمانی می‌پردازد؛ دیدگاهی که الزاماً درست نیست و چه بسا با شخصیت والا و حقیقی او نیز مغایرت داشته باشد.
مدیر انجمن قلم ایران عنوان کرد: به عنوان نمونه، ممکن است من تنها یک کتاب از او خوانده باشم و بر اساس ذهنیت محدود خود، به توصیف او بپردازم. این هم نوعی تعریف است، اما متأسفانه گاهی چنین تعاریفی موجب ظلم و اجحاف در حق شخصیت‌های بزرگ و ارجمند می‌شود.
صفاتاج گفت: سخن گفتن درباره چنین شخصیتی دشوار است. برای توضیح بهتر، می‌توان مثالی زد؛ کوه یخی را در نظر بگیرید که بخش کوچکی از آن پیداست و بخش اعظم آن در اعماق دریا پنهان است. بسیاری از ما تنها از همان بخش پیدای کوه سخن می‌گوییم و بر اساس آن قضاوت می‌کنیم، در حالی که از بخش پنهان آن غافلیم. این همان نگاه سطحی و ابتدایی است که درباره استاد شمس‌الدین رحمانی نیز گاه دیده می‌شود.
او ادامه داد: اگر کسی بخواهد تعریفی جامع، منصفانه و دقیق از شخصیت این بزرگوار ارائه دهد، باید همچون غواصی هنرمند با مهارت و دقت در عمق دریا فرو رود، به جست‌وجوی صدف‌ها بپردازد و ابعاد گوناگون آن کوه یخی را به‌درستی بشناسد. تنها در این صورت است که می‌توان به شناختی واقعی از مقام علمی و معنوی استاد شمس‌الدین رحمانی دست یافت.
لزوم نهادینه کردن مطالعات فلسطین و حمایت از پژوهشگران
در ادامه برنامه علیرضا سلطانشاهی، رئیس سابق مرکز مطالعات فلسطین، از خانواده شمس‌الدین رحمانی، در همراهی و پشتیبانی این پژوهشگر قدردانی کرد و گفت: لازم است یادآوری کنم شمس‌الدین رحمانی در طول این شصت سال، با همراهی خانواده، همسر و فرزندان‌شان، مسیری ارزشمند و پرثمر را طی کرده‌اند. معمولاً در چنین بزرگداشت‌هایی، گاهی از نقش همه عناصری که در شکل‌گیری این مسیر سهیم بوده‌اند غفلت می‌شود. به همین جهت لازم می‌دانم از طرف خودم، از خانواده محترم‌شان که در تمام این سال‌ها همدل و همراه بوده‌اند، صمیمانه تشکر کنم.
او، با اشاره به نبود نهادی سیستمی در حوزه مطالعه فلسطین بیان کرد: به نظرم خوب است به این پرسش پاسخ دهیم که چرا با گذشت این همه سال از انقلاب اسلامی، هنوز نتوانسته‌ایم حوزه مطالعه و تحقیق پیرامون مسئله فلسطین را به‌صورت نهادی و سیستمی سامان دهیم؟ چرا سازمان یا مرکزی علمی و پژوهشی وجود ندارد که بتواند از دستاوردهای ارزشمند علمی افرادی مانند استاد رحمانی پشتیبانی کند؟ اولین تجربه‌ای که از نزدیک لمس کردم، مربوط به حوزه هنری بود؛ جایی که استاد رحمانی فعالیت خود را آغاز کردند اما متأسفانه آن کار ناتمام ماند. وقتی مطلع شدم که ایشان از آن مجموعه جدا شده‌اند، دیدم تعداد زیادی کتاب ارزشمند در دست چاپ داشتند که متوقف شده‌اند و هر یک به شکلی پراکنده و با انگیزه‌های فردی، بعدها مسیر خود را پیدا کردند.
سلطانشاهی، افزود: با این حال، نارسایی‌ها همچنان وجود دارد. انگیزه‌های فردی تا امروز نقش خود را ایفا کرده‌اند و خواهند کرد، زیرا پشتوانه آن‌ها ایمان و اعتقاد است، نه الزام اداری. با این حال، ساختارها و نهادهای رسمی نیز باید نقش خود را به‌درستی ایفا کنند. به‌نظرم در چنین بزرگداشت‌هایی، علاوه بر جنبه‌های مثبت و زیبا، باید به بخش‌های تلخ نیز توجه شود و از خود بپرسیم که چرا هنوز برخی مسائل بی‌پاسخ مانده‌اند. آیا علت آن توطئه بوده است یا ضعف، اهمال و کاستی مسئولان؟ اگر واقعاً باور داریم که این نگاه‌ها و این سخنان باید ترویج شود، لازم است برای نهادینه کردن آن برنامه‌ریزی کنیم. تنها در این صورت است که چنین حرکت‌هایی ماندگار و اثرگذار خواهند بود.
جنگی فراتر از تبلیغات، ضرورت شناخت دشمن واقعی
شمس‌الدین رحمانی، پژوهشگر و نویسنده مطالعات فلسطین و صهیونیسم‌شناسی، در مراسم بزرگداشت خود گفت: خود را شایسته نمی‌دانم و بارها خدمت دوستان عرض کرده‌ام که جز لطف خدا کار خاصی نکرده‌ام. امروز نیز همین احساس را دارم و معتقدم هرچه تاکنون انجام شده، با عنایت خداوند و تلاش جمعی همراه بوده است.
این پژوهشگر و نویسنده مطالعات فلسطین، با اشاره به تعبیر "پیچ تاریخی" رهبری عنوان کرد: ما در جریان یک داستان عمیق و وسیع جهانی قرار داریم. این مسئله به این معنا است که روش قدیم باید تغییر کند و روش‌های جدید جایگزین شود. رویدادهای اخیر غزه نشان داد که این مسئله از دست دشمن خارج شد و مشخص شد که ما با یک جنگ جهانی عمیق روبه‌رو هستیم؛ جنگی بین اسلام ناب محمدی و گروه‌های مشخصی که به نام یهود فعالیت می‌کنند، نه آنچه تبلیغات نشان می‌دهد.
او در ادامه گفت: این تفاوت باید روشن شود و قرآن نیز به آن پرداخته است. دشمنی از صدر اسلام وجود داشته و ادامه یافته و دشمنی واقعی با صهیونیسم همواره برقرار بوده است. من تلاش کرده‌ام با استفاده از مستندات و مدارک، حقایق را بیابم و امیدوارم جوانان نیز این مسیر را دنبال کنند و صرفاً به شنیده‌ها اکتفا نکنند.
رحمانی، با تاکید بر لزوم دشمن‌شناسی بیان کرد: تاریخ نشان می‌دهد که در پنج تا شش قرن اخیر، یهود با ساختارهای استعمارگر و شبکه‌های اقتصادی-سیاسی نفوذ گسترده‌ای داشته‌اند. دولت‌ها، فراماسون‌ها و نظام روشنفکری جهانی گاه ضد دین و آزادی عمل کرده‌اند و گروه‌هایی مانند بهایی‌ها، وهابی‌ها، داعش و دیگر جریان‌ها نیز بخشی از این شبکه محسوب می‌شوند. ما باید بدانیم این شبکه‌ها چگونه عمل می‌کنند و با چه شیوه‌هایی جهان را تحت تأثیر قرار داده‌اند. این شناخت، اساس مبارزه با دشمن است؛ زیرا اگر دشمن را نشناسیم، دچار انفعال خواهیم شد. به همین دلیل، پژوهش مستمر، آموزش و انتشار مستندات علمی ضروری است.
در روایت مستدل از صهیونیسم مسیری طولانی در پیش داریم
میثم نیلی، مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، شمس‌الدین رحمانی را فردی مؤثر در شکل‌گیری افکار هم‌نسلان خود معرفی کرد و گفت: از دوران کودکی با آثار ارزشمند استاد رحمانی آشنا شدم و در نوجوانی و سپس دوران دانشجویی، از نوشته‌ها و اندیشه‌هایشان بهره‌مند بودم. شمس‌الدین رحمانی و امثال او در شکل‌گیری فکر و هویت نسل ما نقش تعیین‌کننده‌ای داشته‌اند و به گردن ما حقی بزرگ دارند.
او در ادامه افزود: امیدوارم جامعه ما بیش از پیش شاهد حضور اندیشمندانی چون استاد رحمانی باشد؛ چراکه ما هنوز راهی طولانی در مسیر روایت درست، عمیق و مستدل از دشمنان خبیث و جریان صهیونیسم پیش رو داریم. در این مسیر، باید با آگاهی، دقت و هوشیاری سخن گفت و حقیقت را به‌درستی روایت کرد. همچنین بر خود لازم می‌دانم یاد و نام شهید امیر توکل کامبوزیا را گرامی بدارم؛ شهیدی که نقش ویژه‌ای در شکل‌دهی شخصیت و انگیزه در استاد شمس‌الدین رحمانی داشته و یاد و اثر او همچنان زنده است.
تحول شگرف در تحول نگاه جهانی به فلسطین
ناصر ابوشریف، نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین در ایران، در مراسم بزرگداشت گفت: کسانی که از ابتدا تلاش کردند و تاکنون نیز به این مسیر ادامه داده‌اند، واقعاً شایسته تقدیر و احترام هستند و امروز نتایج ملموس این تلاش‌ها را شاهدیم. این تلاش‌ها در اشکال مختلف ادامه دارد. در کرانه باختری شاهد پاکسازی نژادی، شهرک‌سازی و تلاش رژیم برای الحاق کرانه باختری به اراضی اشغالی هستیم. در لبنان نیز اوضاع بسیار پیچیده‌تر است و در سوریه جنگ به شکلی دیگر ادامه دارد؛ اکنون رژیم صهیونیستی بخش‌هایی از جنوب سوریه را اشغال کرده که مساحتی دو برابر غزه دارد. بنابراین نبرد با دشمن صهیونیستی همچنان ادامه دارد و باید ادامه یابد، زیرا این دشمن نه تنها دشمن مؤمنان، بلکه دشمن انسانیت و اخلاق‌مداری است.
اوادامه داد: در سال‌های گذشته، این رژیم با استفاده از ماشین عظیم اطلاع‌رسانی و کمک مراکز فرهنگی غربی، خود را به‌عنوان دولتی آزادی‌خواه، دموکرات و اخلاق‌مدار معرفی کرد و حمایت گسترده غربی را جلب نمود. اما خوشبختانه در ماه‌های اخیر این روایت رو به افول گذاشته و پس از وقایع غزه، حقیقت آنچه در میدان رخ داده برای جهانیان آشکار شد. کارشناسان بین‌المللی اکنون رژیم و ارتش آن را یکی از جنایتکارترین و غیر اخلاقی‌ترین نیروها معرفی می‌کنند.
نماینده جنبش جهاد اسلامی عنوان کرد: این تحول را در نظرسنجی‌ها نیز می‌بینیم. مثلاً نظرسنجی دانشگاه هاروارد و مؤسسه هریس از گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال در آمریکا نشان داد که ۶۰ درصد از این گروه حامی حماس هستند و تنها ۳۲ درصد از اسرائیل حمایت می‌کنند. نظرسنجی دیگری که توسط نیویورک‌تایمز و مراکزی مانند سی‌ینا منتشر شد، نشان داد که قبل از عملیات ۷ اکتبر، میزان حمایت از اسرائیل در آمریکا ۴۷ درصد بود، اما پس از این عملیات به ۳۴ درصد کاهش یافت و همزمان حمایت از فلسطین افزایش یافت، به طوری که در برخی آمارها این میزان به حدود ۳۵ درصد رسید. این تغییرات نشان‌دهنده تحول عظیم و شگرف در نگاه جهانی است که باید دنبال و از آن بهره برد.
۵۰ سال فعالیت در حوزه مسئله‌شناسی فلسطین
علی رمضانی، مدیرعامل باغ کتاب تهران، با اشاره به سابقه طولانی شمس‌الدین رحمانی در مسئله فلسطین‌شناسی گفت: او پیشگام در عرصه مسئله فلسطین‌شناسی و صهیونیست‌پژوهی هست. او از دهه ۵۰ شروع به فعالیت و آثار متعددی نگارش کرد که مورد توجه و بررسی رژیم شاهنشاهی نیز قرار گرفت.
او ادامه داد: این آثار و فعالیت‌های رحمانی موجبات زندانی شدن او در عصر پهلوی را فراهم کرد. او بیش از ۵۰ سال در حوزه مسئله‌شناسی فلسطین و نمایان کردن ظلمی که به مردم فلسطین شده است فعالیت داشته است.
∎