ابوالحسن صفرپور، رئیس اسبق کارگروه اعتیاد وزارت کشور و کارشناس حوزه اعتیاد، با اشاره به تغییرات جدی در الگوی اعتیاد طی دهه‌های اخیر گفت: ((متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد افزایش شیوع مصرف مواد، کاهش سن اعتیاد و رشد مصرف در میان بانوان بوده‌ایم. میانگین سن اعتیاد بر اساس پیمایش سال ۱۳۹۵ حدود ۲۴ سال گزارش شده بود، اما یافته‌های میدانی جدید نشان می‌دهد این عدد به زیر ۲۰ سال رسیده و در برخی موارد، شروع مصرف در سنین ۱۲ سالگی نیز مشاهده می‌شود.))
پیامد‌های اجتماعی اعتیاد؛ از ضربه به اقتصاد تا افزایش شدید کودکان بی سرپرست
وی افزود: ((آسیب اعتیاد صرفاً فردی نیست و تبعات گسترده‌ای برای خانواده، جامعه و اقتصاد کشور دارد. بر اساس برآوردها، حدود ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی کشور به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر پیامد‌های اقتصادی اعتیاد است.))
این کارشناس حوزه اعتیاد با اشاره به تأثیرات خانوادگی این آسیب گفت: ((حدود ۷۰ درصد از کودکان ساکن مراکز شبه‌خانواده در کشور، والدین درگیر اعتیاد دارند. این مسئله نشان می‌دهد اعتیاد چگونه بنیان خانواده را تهدید می‌کند.))
دسترسی آسان و افزایش مصرف فرآورده‌های شاهدانه در میان نوجوانان
صفرپور در ادامه، افزایش مصرف مواد جدید در میان نوجوانان را نگران‌کننده دانست و تصریح کرد: ((در یک دهه اخیر، مصرف فرآورده‌های حاصل از شاهدانه نظیر گل و ماری‌جوانا در میان نوجوانان افزایش چشمگیری داشته است. این مواد به‌راحتی در دسترس هستند و حتی در پارک‌های شهر نیز خرید و فروش می‌شوند.))
ضعف شدید وزارت بهداشت در کنترل تولید و توزیع متادون
وی با انتقاد از ضعف نظارت و کنترل بر توزیع دارو‌های شبه‌افیونی افزود: ((تولید متادون و شربت‌های تریاکی چندین برابر نیاز کشور است و متأسفانه این مواد در بازار آزاد و عطاری‌ها نیز قابل تهیه هستند. وزارت بهداشت باید در زمینه تولید و توزیع این مواد پاسخگو باشد.))
مالیات دخانیات در کشور بسیار پایین است
صفرپور همچنین درباره افزایش مصرف سیگار و سیگار‌های الکترونیکی میان نوجوانان گفت: ((طبق آمار سال ۱۴۰۱، مصرف دخانیات در میان دختران نوجوان نسبت به سال‌های پیش ۱۳۰ درصد افزایش داشته است. ارزان بودن سیگار، دسترسی آسان و از بین رفتن قبح آن از عوامل اصلی این افزایش است. متأسفانه مالیات دخانیات در ایران از پایین‌ترین نرخ‌ها در جهان است.))
زنگ خطر افزایش اعتیاد در زنان و دختران و سیاست گذاری‌های اشتباه در حوزه آسیب‌ها
او درباره پدیده «زنانه‌شدن اعتیاد» توضیح داد: ((من با اصطلاح زنانه‌شدن اعتیاد موافق نیستم، اما رشد قابل‌توجه مصرف مواد در میان بانوان و دختران جوان غیرقابل انکار است. دستگاه‌های متولی مانند آموزش‌وپرورش و وزارت علوم باید آمار‌های واقعی و دقیق خود را منتشر کنند تا بتوان بر اساس داده‌های درست برنامه‌ریزی کرد.))
این فعال اجتماعی با اشاره به نقش سیاست‌گذاری‌های نادرست در حوزه آسیب‌های اجتماعی گفت: ((وقتی نگاه به مسئله اعتیاد صرفاً اقتصادی باشد، تصمیم‌گیری‌ها اشتباه خواهد بود. نباید سلامت و جان انسان‌ها را با محاسبات مالی سنجید.))
مصرف قابل توجه و غیرقابل قبول مشروبات الکلی در کشور
صفرپور در ادامه اظهار داشت: ((بر اساس پیمایش سال ۱۳۹۸، حدود ۱۰ میلیون نفر در کشور مشروبات الکلی مصرف می‌کنند. اگرچه این میزان نسبت به میانگین جهانی پایین‌تر است، اما برای کشوری که مصرف الکل در آن جرم محسوب می‌شود، رقم بالایی است.))
حدود ۲۲ درصد افراد شاغل در برخی مشاغل درگیر اعتیاد هستند
وی درباره تصور رایج تاثیر بیکاری در اعتیاد گفت: ((بر خلاف تصور عمومی، بیکاری لزوماً عامل اصلی گرایش به مصرف مواد نیست. طبق آمار، حدود ۲۲ درصد افراد شاغل در برخی مشاغل درگیر اعتیاد هستند و حتی در برخی محیط‌های کاری بزرگ، نرخ شیوع اعتیاد تا ۷۰ درصد گزارش شده است. فشار‌های شغلی و شرایط کاری سخت از عوامل مهم در این زمینه‌اند.))
برخی مناطق مرزی کشور بیشترین درگیری با اعتیاد را دارند
صفرپور افزود: ((الگوی مصرف در مناطق مختلف کشور متفاوت است. استان‌های شرقی مانند سیستان‌وبلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان به دلیل همجواری با مسیر‌های قاچاق، آسیب‌پذیرترند.))
مصرف مواد پرخطر کوکائین و کراک در اقشار مرفه جامعه
وی همچنین تاکید داشت: ((یکی از نکات مهم در رابطه با اعتیاد، این است که تصور عمومی از افرادی که درگیر اعتیاد می‌شوند، بیشتر بر طبقات پایین جامعه، با تحصیلات کم و درآمد پایین متمرکز است، در حالی که این‌طور نیست. اعتیاد در طبقات مختلف اجتماعی دیده می‌شود. به‌طور خاص، در مناطقی با درآمد بالا و طبقات متوسط و بالا، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی به مراتب بیشتر است و در مناطق مرفه‌تر شهرها، مصرف مواد پرخطرتر مانند کوکائین و کراک رایج‌تر است.))
زنان در مواجه با اعتیاد آسیب پذیر‌تر هستند
او با تأکید بر لزوم تغییر نگرش جامعه نسبت به افراد درگیر اعتیاد گفت: ((ما امکانات درمانی مناسبی در کشور داریم، اما برچسب‌زدن و طرد اجتماعی از موانع اصلی درمان است. به‌ویژه زنان معتاد، به‌دلیل شرایط اجتماعی و اقتصادی خاص، آسیب‌پذیرترند و باید محیط‌های امن‌تری برای درمان آنان فراهم شود.))
صفرپور همچنین با اشاره به ظرفیت محدود مراکز توانمندسازی اظهار داشت: ((در حالی که حدود ۲۰۰ هزار خانواده در کشور نیازمند خدمات حمایتی هستند، ظرفیت فعلی مراکز بازتوانی و جامعه‌پذیری فقط حدود ۲۰ هزار نفر است.))
نهاد‌های دولتی سمن‌ها را پیمانکار خود کرده است
وی درباره نقش سازمان‌های مردم‌نهاد گفت: ((سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه درمان و کاهش آسیب عملکرد خوبی داشته‌اند، اما متأسفانه نهاد‌های دولتی آنها را از مسیر داوطلبانه خارج کرده و به پیمانکار تبدیل کرده‌اند. علاوه بر این، بیشتر فعالیت سمن‌ها در حوزه درمان متمرکز شده و کمتر به پیشگیری توجه می‌شود، در حالی که سیاست‌های کلان کشور بر پیشگیری تأکید دارند.))
ستاد مبارزه با مواد مخدر باید وظایف خود را به طور کامل دنبال کند
دکتر صفرپور در پایان تأکید کرد: ((در کشور ما دو سازمان اصلی در حوزه اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی وجود دارند، ستاد مبارزه با مواد مخدر و سازمان امور اجتماعی کشور. ستاد مبارزه با مواد مخدر مسئول هماهنگی، سیاست‌گذاری و نظارت در این حوزه است، در حالی که سازمان امور اجتماعی از سال ۱۳۹۷ زیر نظر وزارت کشور به‌منظور برنامه‌ریزی و هماهنگی در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعالیت می‌کند. ضروری است که این ستاد به‌عنوان متولی اصلی این حوزه، با انجام پیمایش‌های به‌روز و دقیق، سیاست‌گذاری‌ها را بر مبنای داده‌های واقعی تنظیم کند. رسانه‌ها نیز باید با مطالبه‌گری هوشمندانه، دستگاه‌های مسئول را به پاسخگویی و شفاف‌سازی وادارند.))