سید امید عطایی، مرشد زورخانه علی‌قلی‌آقای اصفهان، درخصوص موسیقی و ضرب و زنگ زورخانه به خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا گفت: موسیقی زورخانه‌ای یعنی همان ضرب و زنگ زورخانه، معنا و جایگاه خاصی دارد. ضرب در حقیقت موسیقی و ریتم حرکات زورخانه است و زنگ نشانه احترام و آغاز یا پایان آیینی خاص است. برای نمونه، زمانی که پیشکسوت یا صاحب‌زنگ وارد زورخانه می‌شود، با نواختن زنگ، حضور او را گرامی می‌دارند. همچنین در حین انجام حرکات، زنگ‌ها معنا دارند؛ مثلا زنگی که در چرخ‌زدن نواخته می‌شود، نشانه درجه و رتبه کهنه‌سوار یا ورزشکار است و زنگی که پایین یا بالا زده می‌شود، بیانگر مقام‌های مختلف ورزشی است. در واقع تمام حرکات با آداب خاصی همراه است و زنگ نقش نظم‌دهنده و معنا‌بخش به آن‌ها را دارد.
زنگ در زورخانه نشانه احترام و جایگاه پهلوان است
وی ادامه داد: ضرب و آواز در زورخانه‌ها سینه‌به‌سینه منتقل شده است و بیشتر مرشدان آن را به‌صورت شفاهی از استادان خود فرا می‌گیرند. البته من خودم سبک خواندنم بیشتر به آواز نزدیک است. من سال‌ها شاگرد جلال‌الدین تاج اصفهانی، علیرضا افتخاری، احمد مراتب و... بودم. سبک خواندن من بر پایه آواز اصفهانی و دستگاه‌هایی چون بیات ترک و مخالف ترک است. در واقع مرشد باید هم صدای خوش داشته باشد و هم با ردیف آوازی ایرانی آشنا باشد تا بتواند اشعار را با احساس و در شان آیین پهلوانی بخواند.
این مرشد با اشاره به پیشینه خانوادگی خود بیان کرد: پدرم از قهرمانان ورزش باستانی بود. از سال ۱۳۳۲ ورزش را آغاز کرد و در سال‌های ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۲ مقام‌هایی برای کشور به‌دست آورد. علاوه بر آن عموی من یکی از بهترین مرشدان ایران بود که در قطعه نام‌آوران اصفهان به خاک سپرده شده است. در حقیقت این ورزش در خاندان ما حدود ۱۵۰ سال رواج دارد.
مرشدی راهی ۲۵ ساله از نوپنجه تا خوش‌نوا شدن دارد
عطایی درباره مراحل مرشدی توضیح داد: مرشدی از نوپنجه، خوش‌پنجه، خوش آوا و خوش نوا آغاز می‌شود و یک مرشد باید حدود ۲۵ سال با ضرب زدن پیش اساتید زانو بزند تا کم‌کم به مرحله مرشدی برسد.
وی درخصوص گزینش ترانه‌ها و شعرهایی که در زورخانه خوانده می‌شود عنوان کرد: اشعار بر پایه مفاهیم حماسی و اخلاقی انتخاب می‌شوند. شاهنامه‌خوانی هنوز در برخی زورخانه‌ها رواج دارد. ما در زورخانه علی‌قلی‌آقا روزهای چهارشنبه و جمعه ساعت ۱۱ شاهنامه‌خوانی داریم و اشعار را معمولا از دیوان استادانی چون صغیر اصفهانی و شکیب اصفهانی انتخاب می‌کنیم تا اشعار کهن و ارزشمند ایرانی زنده بمانند.
مرشد زورخانه علی‌قلی‌آقا با بیان اینکه ابزارهای زورخانه‌ای ریشه در مفاهیم رزمی دارند، توضیح داد: در گذشته میل به‌عنوان گُرز، کَباده به‌عنوان کمان و تخته‌شنا به‌عنوان شمشیر استفاده می‌شده است. حتی حرکت چرخ‌زدن یادگار رزم‌آوری پهلوانان است. این حرکات در کنار موسیقی و زنگ، ترکیبی از قدرت، ادب و هنر ایرانی را نشان می‌دهد.
امروز نوجوانان و بانوان هم در آیین‌های زورخانه‌ای حضور دارند
عطایی در پایان درباره وضعیت امروز ورزش زورخانه‌ای گفت: برخلاف تصور، این ورزش رو به نابودی نرفته بلکه در حال گسترش است. البته آداب آن با گذشته متفاوت شده است. پیش‌تر برای ورود به گود، شرط‌هایی مانند خدمت نظام و اجازه استاد لازم بود اما امروز نوجوانان ۱۰ تا یازده‌ساله هم می‌توانند وارد زورخانه شوند. همچنین در زورخانه علی‌قلی‌آقا گردشگران داخلی و خارجی حضور پیدا می‌کنند و حتی بانوان نیز در روزهای جمعه برای تماشای آیین پهلوانی به زورخانه می‌آیند.
انتهای پیام/