گزگز یا خواب‌رفتگی پا یکی از واکنش‌های طبیعی بدن است که اغلب افراد ممکن است آن را تجربه کنند اما این واکنش طبیعی در صورت تکرار، می‌تواند نشانه‌ای از آسیب عصبی یا بیماری‌های زمینه‌ای باشد.متخصصان می‌گویند آسیب‌های تروماتیک، استرس، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، تماس با سموم و مواد شیمیایی یا بیماری‌هایی مانند دیابت از جمله علل بروز این عارضه هستند. این آسیب‌های عصبی با عنوان «نوروپاتی محیطی» شناخته می‌شوند.
چرا دچار گزگز پا می‌شویم؟
گزگز دست و پا ممکن است در اثر آسیب‌های عصبی و نخاعی مانند ام‌اس، سکته مغزی، دیسک کمر، تومورهای نخاعی و کمبود ویتامین‌ها ایجاد شود.همچنین عواملی چون دیابت، اضطراب، بارداری و کم‌کاری تیروئید نیز از دلایل شایع بروز این عارضه هستند. در بیماران دیابتی، کاهش جریان خون به اعصاب موجب گزگز و سوزش کف پا می‌شود. همچنین استرس و اضطراب با تغییر در تنفس و سطح اکسیژن بدن، موجب این احساس در پاها می‌شود. در دوران بارداری نیز رشد جنین با فشار بر اعصاب پا موجب سوزن‌سوزن شدن می‌شود. کم‌کاری تیروئید نیز با کاهش تولید هورمون‌های بدن به آسیب عصبی، خشکی پوست و ریزش مو منجر می‌شود.
ویتامینی که کمبودش پاها را سوزن‌سوزن می‌کند
اختلالات خونی و کاهش گلبول‌های قرمز می‌تواند به خواب‌رفتگی و گزگز دست و پا منجر شود. برای رفع این مشکل باید مصرف غذاهای حاوی آهن مانند اسفناج، سبزی‌های برگ سبز، پسته، جگر و سایر خوراکی‌های خون‌ساز افزایش یابد. جذب ویتامین C و کلسیم نیز به بهبود عملکرد بدن کمک می‌کند.برای رفع گزگز، دریافت ویتامین‌های گروه B، C و آهن ضروری است و مصرف زیاد غذاهای نشاسته‌ای مانند پیتزا، پاستا، نان سفید و سیب‌زمینی توصیه نمی‌شود.
روش‌های درمان و کنترل
در بسیاری از موارد، با رعایت رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی، این عارضه کنترل می‌شود. با این حال، در صورت تکرار مکرر، مراجعه به پزشک ضروری است.روش‌های درمان شامل مصرف مکمل‌های ویتامینی، داروهای ضد اضطراب، ضد التهاب و کنترل قند خون، فیزیوتراپی، کنترل بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و روماتیسم مفصلی، ورزش‌های داینامیک، تمرینات کششی، یوگا و مدیتیشن است.
آیا گزگز پا درمان خانگی دارد؟
روش‌های خانگی مانند استراحت، بالا نگه‌داشتن پا و ماساژ به کاهش علائم کمک می‌کند. ماساژ در زمان آغاز گزگز بیشترین تأثیر را دارد زیرا گردش خون را افزایش و فشار را از روی عصب برمی‌دارد.پزشکان هشدار می‌دهند، تداوم یا شدت گرفتن گزگز و سوزن سوزن شدن دست و پا ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های جدی باشد و نیاز به بررسی تخصصی دارد.