به گزارش ایلنا، علیرضا زرگر بنیان‌گذار جایزه مهرگان عصر پنجشنبه هشتم آبان‌ماه برای دیدار دولت‌آبادی که به دلیل کسالت حضورش در مراسم جایزه مهرگان ممکن نشده بود، به خانه‌اش رفت و ساعتی با او به گفتگو نشست. یادداشت علیرضا زرگر درباره این دیدار را برای دوستداران ادبیات و این نویسنده را در ادامه می‌خوانید:
روبروی هم نشستیم. ساعتی حرف زدیم. از همه جا و همه چیز. چقدر زمان زود می‌گذرد. بیست‌وشش سال قبل به بهانه برگزیده شدن احمد محمود در مهرگان یک عمر تلاش به اتفاق به خانه او رفتیم و از او که سخت بیمار بود، عیادت کردیم.
دولت‌آبادی را بیش از سی سال است که می‌شناسم. هرگز تا این حد دلواپس و نگران ندیده بودمش. در حرف‌ها و در نگاه نافذش، دلشوره و نگرانی از آینده این سرزمین موج می‌زد.
هیهات! هشتاد و پنج سال عمر کنی، رنج و سختی بسیار بکشی، از عشق‌ها و امیدها و زیست‌بوم خود بنویسی، یک تنه به اندازه چند نویسنده اثر بزرگ و ماندگار خلق کنی و در مقابل هر روز عده‌ای بخواهند برای تو تعیین تکلیف کنند که چه باید بگویی و چه نباید بگویی و ...
دولت‌آبادی بیش از نیم قرن نوشته است. دستان و انگشتانش دیگر نای نوشتن ندارند. گذر عمر و خستگی سال‌ها کار، تکیده‌اش کرده است، اما هنوز باصلابت و بلنداندیشه است، به بهبود روزگار و رونق زندگی مردم امید دارد، دلش برای همه جوان‌ها می‌تپد و به نگاه و قلم نویسندگان نسل نو دل بسته است. اما از آن چه بر ادبیات و اهل فرهنگ می‌رود خشنود نیست. لحظه‌ای رنج فردوسی بزرگ در نظرم می‌آید؛ این بزرگ‌ترین چکامه‌سرای پارسی‌گو آنجا که می‌گفت بسی رنج بردم در این سال سی...
فردوسی و دولت‌آبادی هر دو روستازاده‌اند، از خراسان بزرگ، یکی از روستای پاژ توس و دیگری از روستای دولت‌آباد سبزوار.
فردوسی هزار سال قبل سروده بود: نمیرم از این پس که من زنده‌ام / که تخم سخن را پراکنده‌ام.
و من هزار و یک سال بعد، از این کلام فردوسی وام می‌گیرم، به او نگاه می‌کنم و با خود می‌گویم:
محمود دولت آبادی!
تو تخم سخن را پراکنده‌ای / نمیری از این پس، که تو زنده‌ای
قدر بزرگانمان را بدانیم.
علیرضا زرگر
هشتم آبان‌ماه ۱۴۰۴
بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب دوره‌های بیست‌وسوم و بیست‌وچهارم سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱:
- بخش یک عمر تلاش در عرصه نوشتن -
هیأت داوران جایزه مهرگان ادب به پاس یک عمر تلاش مستمر ادبی آقای محمود دولت‌آبادی نویسنده بزرگ ایران را به اتفاق آرا برای مجموعه آثار، شایسته دریافت جایزه مهرگان ادب در بخش”یک عمر تلاش در عرصه نوشتن“ دانسته و تندیس، لوح سپاس و جایزه مهرگان ادب را به ایشان اهدا می‌کند.
جایگاه ادبی و اجتماعی محمود دولت‌آبادی آن چنان است که بنیاد جایزه مهرگان و هیأت داوران مهرگان ادب به این گزینش خود افتخار می‌کنند.
رمان کلیدر شاخص‌ترین اثر این نویسنده، طولانی‌ترین رمان زبان فارسی و یکی از طولانی‌ترین رمان‌های جهان است. برخی مضامین اصلی رمان مثل طغیان و شوریدن بر ستم و یاغی‌گری و عشق اگر چه مضامین جهانی هستند، در این رمان کاملاً رنگ و بوی بومی و اقلیمی و ایرانی دارند. دولت‌آبادی شخصیت‌هایی ماندگار آفریده است که از سویی بازتاب قشرهای مختلف اجتماعی هستند و از سوی دیگر به حافظه جمعی ایرانیان وارد شده‌اند. بهره بردن از زبان شاعرانه و تغزلی در وصف روابط عاطفی از خصوصیات آثار وی است.
دولت‌آبادی از واژگان کهن فارسی و واژگان بومی رایج در زیست‌بوم رمان‌هایش یعنی روستاهای خراسان به شکلی هوشمندانه در آفریدن زبانی ویژه‌ی خویش بهره برده و واژگان زیادی به گنجینه‌ی مکتوب ادبی ما افزوده‌است.
آثار محمود دولت‌آبادی علاوه بر ارزش ادبی از نظر جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی نیز حائز اهمیت هستند. دولت‌آبادی در آثارش شیوه زندگی روستایی و روابط حاکم بر معیشت دامداری و کشاورزی را در دوره‌های مشخصی از تاریخ ایران ثبت کرده و تصویری روشن و همراه با جزییات بی‌شمار از روزگاری سپری‌شده به ما هدیه کرده‌است. او اقلیم‌های گوناگون و پهنه‌های وسیع طبیعت از دشت و کوه و کشتزار و مزرعه را توصیف کرده و انواع حرفه‌ها و روابط شغلی و شخصی و اجتماعی را همراه با آداب و رسوم و گویش‌ها و اصطلاحات و عبارات و کنایات و ضرب‌المثل‌ها ضبط کرده‌است. مجموعه عظیم نوشته‌های دولت‌آبادی توشه کافی برای انواع پژوهش در زمینه‌های مختلف علوم انسانی فراهم می‌کند.
هیأت داوران جایزه مهرگان ادب
ششم آبان‌ماه ۱۴۰۴
هلن اولیائی‌نیا |حسین آتش‌پرور | قباد آذرآئین | ابوتراب خسروی |
محمد کشاورز | علیرضا آبیز | سیاوش گلشیری