به گزارش ایرنا؛ «نعمت چهاردولی» هنرمندی برجسته در عرصه طراحی و منبت‌کاری که در مسیر رفت‌وآمد به مدرسه، همواره منبت‌کارانی را می‌دید که با تمرکز و ظرافت، با چندین مُغار فلزی و چکش بر روی چوب آثاری را خلق می کردند که برایش بسیار جالب و شگفت انگیز بود و این توقف‌های هرروزه، کم‌کم از یک کنجکاوی ساده، به عشقی عمیق بدل شد.
دیگر تنها تماشاگر نبود، در رویاهایش، اشتیاقی در سینه‌اش جوانه زد که او را از پشت شیشه به درون کارگاه کشاند و این سرآغاز مسیری بود که امروز او را بیش از ربع قرن در دنیای پر رمز و راز منبت و طراحی این هنرصنعت جهانی نگه داشته است.
او هنرمند پرآوازه‌ای است که با خلاقیت در رشته طراحی و منبت مبلمان، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های این عرصه به شمار می‌رود و امروز که ۴۳ بهار از عمرش می‌گذرد عشق و علاقه‌اش به هنر طراحی چوب و منبت هر روز بیشتر می‌شود.
در همین رابطه گفت و گویی تفصیلی با «چهاردولی» یکی از طراحان مبلمان منبت و منبت‌کاران ملایری انجام داده ایم که در عرصه این هنرصنعت جهانی حرف برای گفتن دارد:
ایرنا: از دنیای هنر منبت بگویید، چرا وارد این هنر شدید؟
چهاردولی: من از همان ابتدا به هنر علاقه زیادی داشتم و این شگفتی و کنجکاوی نوجوانانه، به تدریج به عشقی پایدار در وجود من تبدیل شد، مدتی که گذشت، جسارت به خرج دادم و به یکی از همین استادکاران مراجعه و از او خواهش کردم مرا برای کار و آموزش در کارگاهش بپذیرد و با لطف او، من در آن کارگاه، ابتدایی‌ترین اصول منبت‌کاری را فرا گرفتم.
اما نقطه عطف دیگری در مسیر آموزش من رخ داد و یکی از اقوام پدرم که خود منبت‌کار چیره‌دستی بود، برای خواستگاری خواهرم به منزل ما آمد، پس از این ازدواج، به بهانه دیدار به کارگاه او رفت‌وآمد کردم، وقتی علاقه و اشتیاق مرا دید، با بزرگواری از من دعوت کرد تا در اوقات فراغت برای یادگیری این هنر به کارگاهش بروم.
سال‌های متمادی در کارگاه شوهر خواهرم مشغول کار و یادگیری شدم، اما پس از این مدت، احساس کردم آنچه در آن کارگاه می‌توانستم بیاموزم را فراگرفته‌ام و برای آموختن ابعاد گسترده‌تر، ریزه‌کاری‌ها و سبک‌های مختلف این هنر اصیل، نیاز دارم نزد استادان بزرگتر شهر بروم.
با معرفی دوستان و آشنایان، این توفیق را یافتم تا در کارگاه استادان بزرگی چون آقایان حسن پری رحمت، عبدلی و دیگر اساتید صاحب سبک و صاحب‌نام شهرستان ملایر، مشغول به فعالیت شوم و از دریای بیکران دانش و تجربه آنها بهره ببرم.
ایرنا: چگونه این عشق و علاقه‌تان را توسعه دادید؟
چهاردولی: پس از گذراندن این مسیر پرپیچ‌وخم و کسب تجربه از محضر استادان گوناگون، به عنوان یکی از طراحان منبت و مدیر تولید در یکی از بزرگترین و معتبرترین مجتمع‌های تولیدی ملایر مشغول به کار شدم.
ضمن اینکه از محضر اساتید بسیاری در ملایر بهره بردم و برای تکمیل آموزش‌هایم، همزمان با کار در کارگاه‌های ملایر، به تهران در رفت و آمد بودم و هدف من از این سفرها، آموزش بیشتر و افزودن بر تجربیاتم بود.
در همین مسیر بود که پی بردم هنر هیچ پایانی ندارد و مانند اقیانوسی بیکران است، زمانی رسید که متوجه شدم سطح دید و افکارم هم‌تراز اساتیدی شده که با آنان کار کرده و تجربه اندوخته بودم.
این پیشرفت، مرا بر آن داشت تا با جستجو در سایت‌های تخصصی و مجلات معتبر داخلی و بین‌المللی، به دنیای طراحی علاقه‌مند شوم، مشتاق بودم ببینم در جهان از چه مواد و اشکالی در هنر مبلمان استفاده می‌کنند.
همزمان با یادگیری اصول طراحی مبلمان، به صورت عملی به کار نجاری و ساخت مبل نیز مشغول شدم، چرا که معتقدم طراحی و نجاری دو رکن مکمل برای موفقیت در این صنعت هستند و باید در هر دو تبحر داشت.
پس از کسب آموزش و تجربیات فراوان، به فکر طراحی و تولید مبلمان‌های فاخر و اصیل افتادم و یک مدل را طراحی کردم و نظر همکارانم را جویا شدم، محاسبه دقیق میزان چوب مصرفی نیز از اولویت‌هایم بود.
این طرح مورد استقبال همکاران قرار گرفت و همان طرح اولیه توسط برخی از همکاران خریداری شد و این اتفاق، اولین شروع من برای فعالیت حرفهای در حوزه طراحی در ملایر بود و از آن پس، توانستم با ارائه طراحی‌های مدرن و به‌روز، همکاران را به سمت انجام کارهای شاخص و باکیفیت ترغیب کنم.
ایرنا: چه مشکلات و چالش‌هایی در مسیر این هنر اصیل و ریشه‌دار است؟
چهاردولی: مسیر این هنر پر از چالش و از سویی پربار برای آموزش و تجربه‌اندوزی است، نوآوری، طراحی مدرن و بهره‌وری کامل از مواد اولیه در کنار تقویت روابط عمومی و بازاریابی در این صنعت یکی از ضرورت‌هاست.
از آنجایی که منبت و مبلمان جزء کالاهای ضروری خانوارها محسوب نمی‌شوند، باید این کالا به گونه‌ای معرفی و عرضه شود که با روحیه خریدار سازگار باشد و چشم او را خیره کند.
متأسفانه بسیاری از همکاران منبت‌کار در ملایر به این موضوع مهم توجه نمی‌کنند، این بی‌توجهی منجر به اتلاف هزینه و فراموشی ظرافت و زیبایی در محصول نهایی می‌شود، باید به آنان توصیه کرد که چوب، به عنوان ماده اصلی ساخت یک مبل باکیفیت، بسیار ارزشمند است و باید از ذره ذره آن نهایت بهره را برد.
مشکل دیگر این صنعت نداشتن سواد تبلیغاتی و ضعف در روابط عمومی است، این یک واقعیت انکارناپذیر است که نداشتن دانش کافی در حوزه بازاریابی و تبلیغات و همچنین ضعف در برقراری ارتباط مؤثر با مشتری، تأثیر مستقیم و بسزایی در جذب بازار و فروش محصولات دارد، برای رقابت در بازار امروز، تنها کیفیت محصول کافی نیست، بلکه معرفی درست و ارتباط مؤثر نیز از ارکان موفقیت هستند.
ایرنا: مهمترین موانع این هنرصنعت به نظر شما چیست؟
چهاردولی: ملایر نیازمند تحولی بنیادین در صنعت مبل و منبت است، با پیشنهادی غنی و دستان پرتوان هنرمندانش، همواره به عنوان نمادی از اصالت و خلاقیت در سطح کشور شناخته شده است، با این حال، این صنعت ارزشمند در گذر زمان با چالش‌های متعددی روبرو شده که ضرورت توجه و اقدام فوری را می‌طلبد.
یکی از اصلی‌ترین موانع پیش روی این صنعت، کهنگی طرح‌ها و مدل‌های تولیدی است، در دنیایی که سلیقه مشتریان به سرعت در حال تغییر است، توقف در مدل‌های سنتی بدون نوآوری و به روزرسانی، به معنای از دست دادن بازارهای رقابتی است، بنابراین، انجام اقدامات زیربنایی برای بازنگری در فرآیندهای طراحی و همگام شدن با طراحی‌های روز دنیا، نه یک انتخاب، که یک ضرورت انکارناپذیر است.
بسیاری از هنرمندان و فعالان این عرصه، بدون پوشش بیمه و امنیت شغلی به فعالیت می‌پردازند، این عدم اطمینان از آینده، نه تنها انگیزه نوآوری را کاهش می‌دهد، بلکه موجب دلسردی استعدادهای جوان و عدم تمایل آنان به ورود به این حرفه می‌شود و حل این مشکل کلیدی، نیازمند عزمی جدی از سوی نهادهای مربوطه است.
دسترسی به تسهیلات مالی ارزان‌قیمت و با دوره تنفس طولانی، می‌تواند نقش مهمی در نوسازی ابزارآلات، توسعه کارگاه‌ها و افزایش کیفیت تولیدات ایفا کند، از سوی دیگر، ایجاد یک نمایشگاه دائمی مجهز در ملایر به عنوان پایتخت مبل و منبت ایران، می‌تواند مشکل فروش را به طور ریشه‌ای حل کند.
چنین فضایی نه تنها به عنوان ویترینی دائمی برای نمایش بهترین محصولات عمل خواهد کرد، بلکه امکان جذب گردشگران و خریداران عمده از سراسر کشور و حتی خارج از مرزها را نیز فراهم می‌سازد.
ایرنا: از جذابیت‌های هنر منبت بیشتر بگویید؟
چهاردولی: در کنار تمامی این مسائل فنی و اقتصادی، نباید از ماهیت اصیل این صنعت غافل شد، مبل و منبت ملایر، تنها یک کالای مصرفی نیست؛ بلکه تجلی‌گاه هنری ناب است. هر نقش و هر برش، روایتی از عشق را در خود دارد، همان‌گونه که استاد اسماعیل مرادی، نابغه نام‌آشنای این عرصه می‌گوید: «هنر باید با انسان حرف بزند»، یک اثر هنری واقعی، آن‌قدر نفوذ دارد که در جان و روح بیننده نفوذ کند و با او به گفت‌وگو بنشیند.
ورود به این عرصه، تنها آموختن یک فن نیست؛ بلکه پیمودن یک پروسه تجربی است. هر هنرمندی باید قدر این هنر را بداند، مسیر پرفراز و نشیب آن را با تمام وجود لمس کند و سپس این میراث گران‌قدر را با عشق به نسل‌های بعد انتقال دهد.
صنعت مبل و منبت ملایر، با پشتوانه‌ای از چنین هنرمندان بزرگی، توانایی آن را دارد که نه تنها در عرصه اقتصادی، بلکه در گستره فرهنگ و هنر ایران، تأثیری شگرف و ماندگار بگذارد. تحقق این امر اما در گرو رفع موانع پیش رو و سرمایه‌گذاری جدی بر روی هنر و هنرمند است.
ایرنا: جایگاه صنعت مبلمان منبت ملایر با دنیا را چطور ارزیابی می‌کنید؟
چهاردولی: ایران با برخورداری از پیشینه‌ای غنی در هنر- صنایعی مانند منبت‌کاری، اگرچه در سطح خاورمیانه وضعیت به نسبت مطلوبی دارد، اما در عرصه جهانی نتوانسته است به جایگاه شایسته خود دست یابد، قیمت تمام‌شده بالا و روزآمد نبودن محصولات، مهمترین چالش‌های پیش روی این صنف شناسایی شده‌اند.
صنعت مبلمان و به ویژه هنر-صنعت منبت‌کاری در ایران، دارای سابقه‌ای دیرینه و اعتباری جهانی است، با این وجود، بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که این صنعت با وجود ظرفیت‌های بسیار، نتوانسته‌است در بازارهای بین‌المللی جایگاه مناسبی را به خود اختصاص دهد.
کشورمان و به دنبال آن شهر جهانی ملایر به دلیل تنوع طرح، اصالت هنری و مهارت نیروی کار، در میان کشورهای منطقه حرفهای زیادی برای گفتن دارد. با این حال، هنگامی که این مقایسه به عرصه جهانی کشیده می‌شود، جایگاه ایران با کشورهای صاحب سبک و پیشرو در این صنعت، قابل قیاس نیست.
ایرنا: مهمترین موانع پیش روی رقابت جهانی این صنعت چیست؟
چهاردولی: از نگاه فعالان این صنف، سه چالش اصلی، مانع از دستیابی ایران به جایگاه واقعی خود در عرصه جهانی شده است، قیمت تمام‌شده بالا، روش‌های تولید و مواد اولیه و به روز نبودن محصولات موانعی است که باید برای رفع آنها تلاش کرد.
برای نفوذ در بازارهای جهانی و حتی تثبیت موقعیت در بازار داخلی در برابر محصولات وارداتی، قیمت تمام‌شده مبلمان باید به طور قابل توجهی کاهش یابد، در حال حاضر، این قیمت در مقایسه با بسیاری از رقبای بین‌المللی، بالاتر است.
علت اصلی این قیمت بالا، به روش‌های غلط و سنتی در فرآیند تولید و همچنین استفاده از مواد اولیه با هزینه گران نسبت داده می‌شود، ناکارآمدی خطوط تولید، ضایعات بالا و نبود اقتصاد مقیاس، از عوامل افزایش هزینه‌ها هستند.
به‌روز نبودن محصولات، عامل دیگری است که موجب فاصله گرفتن این هنرصنعت ایران از جایگاه واقعی خود شده است، اگرچه اصالت و طرح‌های سنتی دارای ارزش هنری بالایی هستند، اما برای رقابت در بازارهای جهانی، تلفیق این اصالت با سلیقه و نیازهای روز دنیا یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و بسیاری از تولیدکنندگان داخلی نتوانسته‌اند ارتباط موثری با جریان‌های طراحی روز دنیا برقرار کنند.
ایرنا: از نظر شما راهکار تحول هنرصنعت مبلمان منبت چیست؟
چهاردولی: هنرصنعت مبلمان منبت نیازمند تحول در سه حوزه است، بازنگری اساسی در فرآیندهای تولید به منظور کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری، تلفیق هنر اصیل ایرانی با طراحی‌های مدرن و روزآمد و برنامه‌ریزی هدفمند برای حضور مؤثرتر در بازارهای صادراتی.
بدون شک، با رفع این چالش‌ها و حمایت‌های هدفمند، این هنرصنعت ملایر می‌تواند نه تنها در خاورمیانه، بلکه در جهان، به یکی از قطب‌های تأثیرگذار صنعت مبلمان و منبت تبدیل شود.
ایرنا: صنعت مبلمان منبت برای رسیدن به بازارهای جهانی نیازمند چه تحولاتی است؟
چهاردولی: به روزرسانی نگرش و خلاقیت هنرمندان یکی از اساسی‌ترین نیازها است، در کنار حفظ اصالت، خلق طرح‌های جدید و متناسب با سلیقه و ذائقه خریداران بین‌المللی یک ضرورت انکارناپذیر است و هنرمند منبت‌کار امروز باید علاوه بر تسلط بر فن، با ترندهای روز طراحی در جهان نیز آشنا باشد.
مدرنیزاسیون تجهیزات، امکانات و زیرساخت‌های تولید از دیگر ارکان این تحول است، استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته در کنار کار دست، نه تنها کیفیت و دقت محصول نهایی را افزایش می‌دهد، بلکه سرعت تولید و قابلیت رقابت قیمتی را نیز بهبود می‌بخشد.
رعایت استانداردهای بین‌المللی عامل مهم دیگر در جهش جهانی این صنعت است، توجه به استانداردهای جهانی در زمینه‌هایی مانند کیفیت چوب، انواع رنگ و پوشش‌های غیررسمی، بسته‌بندی و برندسازی از جمله مواردی است که اعتماد خریدار خارجی را جلب می‌کند.
نقش تبلیغات به عنوان یک عامل کلیدی مورد بررسی قرار گرفته و به طور کلی، تبلیغات می‌تواند سکوی پرتابی برای معرفی این هنر به جهان باشد، اما شرط اثرگذاری آن، صداقت است.
تبلیغات زمانی ثمربخش خواهد بود که مصرف‌کننده بین‌المللی آنچه را در قاب رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌بیند، عیناً در محصول خریداری شده مشاهده کند. در غیر این صورت، تبلیغات نه تنها نتیجه مثبتی در بر ندارد، بلکه به اعتبار بلندمدت این صنعت تاریخی آسیب می‌زند و باعث ایجاد بی‌اعتمادی در بازارهای هدف می‌شود.
ایرنا: هنرصنعت مبلمان منبت برای ماندگاری نیازمند چه پشتوانه محکم است؟
چهاردولی: برای ماندگاری این هنر اصیل باید زیرساخت بسیار قوی را نیز در این حوزه داشته باشیم، این جمله به وضوح نشان می‌دهد که موفقیت در گرو یکپارچگی و هماهنگی بین تمامی اجزای زنجیره ارزش، از طراحی و تولید تا بازاریابی و فروش است.
با سرمایه‌گذاری هوشمندانه بر روی به‌روزرسانی فکری و فنی، تقویت زیرساخت‌ها و اجرای کمپین‌های تبلیغاتی صادقانه و مبتنی بر واقعیت، این هنر اصیل ایرانی می‌تواند نه تنها جایگاه واقعی خود را در بازارهای جهانی بازیابد، بلکه به یکی از قطب‌های اقتصادی و فرهنگی تاثیرگذار منطقه نیز تبدیل شود، آینده این هنر در گرو تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و حرکت به سمت جهانی‌سازی هوشمندانه است.
لزوم ایجاد امنیت شغلی و سازمان‌یافته برای هنرمندان صورت انکارناپذیر این هنر است، تحریم‌های ظالمانه و فشارهای اقتصادی، باعث شده تا بسیاری از استادکاران مجبور به ترک این حرفه شوند، برای حل این مشکل، تأمین امنیت شغلی از طریق نظام بیمه‌ای مناسب و ایجاد تشکل‌های صنفی قدرتمند امری ضروری است.
این تشکل‌ها می‌توانند با حمایت از حقوق هنرمندان، تنظیم بازار و ایجاد یک چتر امنیتی، مانع از خروج سرمایه‌های انسانی از این عرصه شوند.
علمی کردن هنر و نظام‌مند کردن آموزش از دیگر راهکارهاست، منبت و مبلمان تنها یک هنر تجربی نیست؛ بلکه تلفیقی از علم، هنر و فناوری است، علمی کردن این هنر-صنعت از طریق تدوین سرفصل‌های آموزشی استاندارد، ارتباط با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و به روزرسانی تکنیک‌ها و طراحی‌ها می‌تواند به ارتقای کیفیت و ایجاد نوآوری بینجامد.
آموزش به عنوان یک ادای دین به فرزندان این شهر است، بی‌تردید، برگزاری کلاس‌های آموزشی تخصصی برای هنرمندان و علاقه‌مندان، رکن اصلی تداوم این هنر است، اما چالش اصلی، جذب نسل جوان به این عرصه است و جوانان امروز به مشاغل پشت میزی تمایل بیشتری نشان می‌دهند.
ایرنا: راهکاری برای جذب جوانان به این هنر دارید؟
چهاردولی: برای جذب جوانان به این هنرصنعت باید مسیرهای درآمدزایی سریع‌تر و مطمئن‌تری برای هنرجویان جوان تعریف کرد و لازم است فضاهای کارگاهی مدرن و استاندارد ایجاد کرد تا از کار در محیط‌های نمدار و تاریک جلوگیری شود.
باید مهارت‌آموزی را با خلاقیت و طراحی مدرن ترکیب کرد تا برای نسل جدید جذابیت داشته باشد، در این رابطه انتظار از بزرگان و پیشکسوتان این هنر صنعت این است که وحدت داشته باشند و از سلیقه‌های شخصی دوری کنند.
یکی از راهکارهای عملی برای ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت جوانان، جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و ایجاد کارخانجات و کارگاه‌های بزرگ و مجهز است و این امر نه‌تنها باعث رونق تولید و اشتغال‌زایی می‌شود، بلکه می‌تواند تولید انبوه و صادرات را نیز ممکن سازد.
و سخن آخر:
چهاردولی: یادآوری سختی‌هایی که استادکاران قدیمی در ملایر و دیگر خاستگاه‌های این هنر متحمل شدند، ما را به حفظ این میراث گران‌قدر متعهدتر می‌کند.
جهانی شدن مبلمان منبت ملایر، هدیه تلاش آنان به ماست، اکنون وظیفه داریم با برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری، آموزش نسل جوان و وحدت، این هنر را نه تنها زنده نگه داریم، بلکه پررونق‌تر از گذشته، به عنوان میراثی ماندگار برای نسل‌های آینده به ارمغان بگذاریم.
فراموش نکنیم که فراموشی این هنر، خیانت به تاریخ و هویت این مرز و بوم است.