نوجوانان از جمله اعضای فعال کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی به شمار می‌آیند و این کتابخانه با ایجاد دو تالار اختصاصی در زیرمجموعه بخش‌های جوانان و نوجوانان دختر و پسر، توانسته مکانی امن و آرامش‌بخش برای مطالعه و پژوهش آن‌ها فراهم کند.
سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی علاوه بر ارائه خدمات در کتابخانه‌های وابسته خود در سطح شهر مشهد و شهرستان‌های مختلف کشور، در کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی نیز پذیرای نوجوانان کتاب‌دوست است. در ادامه به مناسبت روز ملی نوجوان که هشتم آبان بود، با فعالیت‌ها و خدمات بخش‌های جوانان و نوجوانان دختر و پسر این کتابخانه در حریم قدسی شمس‌الشموس(ع) آشنا می‌شویم.
نگاه ویژه کتابخانه به نوجوانان
نسل نوجوان و جوان، نیرویی عظیم و نسلی سرشار از استعدادهای گوناگون در هر جامعه است که دراین‌میان، سعادت و سلامت آینده آن جامعه نیز در گرو پرورش درست این نسل است.
به گفته مهدی صادقی حصار، مدیر کتابخانه‌های عمومی و تخصصی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، در کشور ما نیز توجه به قشر جوان و نوجوان، مورد تأکید تمامی مسئولان به‌ویژه دست‌اندرکاران حوزه علم و فرهنگ است.وی ادامه می‌دهد: به‌این‌ترتیب، آستان قدس رضوی نیز با تأسی از رهنمودهای اهل‌بیت(ع)، با فراهم کردن امکانات آموزشی و فرهنگی برای این قشر حساس جامعه، گامی بسیار مهم در این راستا برداشته است.صادقی حصار درباره سیاست‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این حوزه بیان می‌کند: این سازمان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های خود در تلاش است نوجوانان عضو کتابخانه‌ها را به امر پژوهش سوق دهد و در این مسیر، بتواند نخبگان نوجوان را جذب کند.همچنین این سازمان در مسیر ایجاد مرکزی برای تعاملات علمی و فکری نسل جوان فعالیت می‌کند تا به گسترش تحقیق و پژوهش آن‌ها و کارایی مؤثر در نسل جوان و در نهایت حیات جامعه علمی منتهی شود.مدیر کتابخانه‌های عمومی و تخصصی آستان قدس رضوی تصریح می‌کند: از سویی دیگر، با توجه به اینکه کتابخانه، منبع اطلاعات است، فعالیت چنین بخش‌های اختصاصی‌ای در آن می‌تواند به مکان‌هایی برای بازآموزی و آموزش مهارت‌های شغلی تبدیل شود.
دسترسی به بیش از ۱۲۰ هزار نسخه کتاب
تالار جوانان و نوجوانان دختر در طبقه منفی یک کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی و تالار جوانان و نوجوانان پسر در طبقه همکف این کتابخانه، پذیرای کتاب‌دوستان
۱۲ تا ۱۸ سال است؛ نوجوانانی که همچنان دانش‌آموزند و یا به‌تازگی دوران تحصیلی مدرسه را به پایان رسانده و خودشان را برای شرکت در کنکور سراسری و دیگر مراحل زندگی آماده می‌کنند.
صادقی حصار دراین‌خصوص می‌گوید: بخش‌های جوانان و نوجوانان دختر و پسر کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در دو فضای مختلف به مساحت ۵۰۰ مترمربع، در مجموع دارای بیش از ۱۲۰هزار نسخه کتاب چاپی در موضوعات مختلف دانش بشری، دایره‌المعارف‌ها و کتاب‌های مرجع متناسب با نیازهای مطالعاتی این گروه سنی است.در حال حاضر، افزون بر ۸۴ هزار نفر، عضو این دو بخش هستند که از این تعداد، ۲هزار و ۱۹۸ نفر در سال جاری به عضویت کتابخانه درآمده‌اند.
وی می‌افزاید: خدمات بخش‌های جوانان و نوجوانان دختر و پسر کتابخانه، به‌صورت قفسه باز به مراجعان ارائه می‌شود و اعضای آن، علاوه بر استفاده از فضای مطالعاتی تالارها، می‌توانند از امکان امانت کتاب‌های این بخش(به‌جز کتاب‌های مرجع) به مدت یک‌ماه، بهره‌مند شوند.
مدیر کتابخانه‌های عمومی و تخصصی آستان قدس رضوی تصریح می‌کند: همچنین با وجود آنکه در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی واحدی به‌عنوان قرائت‌خانه(مطالعه کتاب‌های درسی و کمک‌درسی) دانش‌آموزان وجود ندارد، اما هیچ‌گاه محدودیتی برای این گروه سنی در تالارهای مربوط قائل نشده‌ایم.
البته این بخش‌ها علاوه بر میزبانی از مراجعان نوجوان و جوان، با انجام اقدامات مختلفی در مسیر اشاعه فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی فعالیت می‌کنند.وی ادامه می‌دهد: معرفی کتاب در برنامه‌های کتابخانه‌ای با عنوان «زنگ کتاب» در مراکز آموزشگاهی، برگزاری مسابقات کتاب‌خوانی، معرفی اعضای کتابخوان با در نظر گرفتن امتیازاتی برای آن‌ها، برگزاری نمایشگاه‌های مناسبتی و تولید محتواهای مرتبط و نشر آن‌ها در کانال‌های کتابخانه مرکزی در بستر فضای مجازی، از جمله این اقدامات است.
میزبانی از دانش‌آموزان زائر
صادقی حصار همچنین بیان می‌کند: کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام، به دانش‌آموزان زائر که همراه والدینشان برای زیارت مضجع شریف و نورانی حضرت رضا(ع) به شهر مشهدمقدس مشرف می‌شوند، بدون هیچ‌گونه محدودیتی، خدمات ارائه می‌کند.وی می‌افزاید: با توجه به محدودیت و موانعی که ممکن است مسافران در مدت زمان اقامت یا در محل اسکانشان داشته باشند، این سازمان در راستای آرامش خاطر والدین، فضایی مطالعاتی برای این گروه از زائران در کتابخانه مرکزی و حتی به‌صورت شبانه‌روزی در کتابخانه جامع اهل‌بیت(ع) واقع در صحن امام حسن مجتبی(ع) حرم مطهر فراهم کرده است.
به گفته مدیر کتابخانه‌های عمومی و تخصصی آستان قدس رضوی، حضور دانش‌آموزان زائر و میهمان، اغلب در ایام ماه مبارک رمضان، ایام نوروز و ایام تابستان، بیش از سایر ایام سال است.وی یادآور می‌شود: خدمات دو تالار اختصاصی بخش‌های جوانان و نوجوانان دختر و پسر کتابخانه، همه‌روزه به‌جز روزهای تعطیل رسمی، از ساعت ۷ تا ۱۹ به مراجعان ارائه می‌شود. البته در فصول امتحانات، بخش جوانان و نوجوانان پسر در روزهای جمعه و ایام تعطیل نیز پذیرای اعضاست.
مطالعه با کسب انرژی معنوی
در ادامه و در یک صبح آبان، به تالار بخش جوانان و نوجوانان دختر کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی مراجعه می‌کنم. در فضای ورودی این بخش، قفسه‌های فلزی مملو از کتاب‌های چاپی جلب نظر می‌کند؛ قفسه‌هایی که منابعی در موضوعاتی همچون رمان، شعر، داستان، هنر، علوم عملی، علوم محض و... دارد. در کنار درِ ورودی تالار مطالعه نیز قفسه‌های فلزی برای قرار دادن کیف‌ها و وسایل اعضا وجود دارد.وقتی وارد تالار می‌شوم، تعدادی دختر نوجوان در محیط بسیار آرام کتابخانه، پشت میزهای چوبی نشسته‌اند و مشغول مطالعه هستند. دراین‌میان، دقایقی با دو نفر از آن‌ها در بیرون تالار، سر صحبت را باز می‌کنم.فاطمه زنجان‌طلب، هجده ساله است که حدود دو سال پیش به عضویت کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی درآمده است. وی درباره خدمات این بخش، می‌گوید: تالار بخش جوانان و نوجوانان دختر کتابخانه، از یک سو محیطی بسیار امن و آرامش‌بخش و از سویی دیگر، کتاب‌های متنوعی دارد.
زنجان‌طلب می‌افزاید: من هر روز با سلام و احترام به پیشگاه حضرت رضا(ع)، وارد کتابخانه می‌شوم که این امر، انرژی مثبت درونی‌ام را افزایش می‌دهد. بنابراین دوست دارم از خدمات مطالعاتی کتابخانه حرم مطهر به‌جای سایر کتابخانه‌های سطح شهر استفاده کنم. دراین‌میان، امیدوارم فضای تالارهای مطالعه کتابخانه بیشتر شود تا دانش‌آموزان بیشتری بتوانند از خدمات این مکان، بهره‌مند شوند.نرگس جانی نیز یکی دیگر از اعضای هجده ساله کتابخانه به شمار می‌آید که دو سال است از خدمات این بخش استفاده می‌کند. وی ضمن قدردانی از وجود چنین تالاری برای نوجوانان در کتابخانه حرم مطهر رضوی، خاطرنشان می‌کند: حس معنوی که در محیط این کتابخانه حاکم است، به ما انگیزه مطالعه بیشتری می‌دهد.
خبرنگار: آرزو مستأجر حقیقی