به گزارش شهر به نقل از روابط عمومی سازمان بازرسی شهرداری تهران؛ رضا رحمانی، رئیس این سازمان ضمن تبریک روز ملی بازرس به تمامی همکاران این سازمان، بر اهمیت توسعه نظارت سیستمی و هوشمند در مدیریت شهری تأکید کرد.
وی با بیان تجربه‌های بازرسی در شهر تهران گفت: سال‌هاست که دستگاه های نظارتی گزارش‌هایی تهیه می‌کنند، اما مشکلات گذشته هم چنان تکرار می‌شوند. این نشان می‌دهد که نظارت سنتی، مؤثر نبوده و نیاز به بازنگری اساسی داریم.
رحمانی با اشاره به اهمیت استفاده از داده‌های موجود در سامانه های شهرداری با به کارگیری فناوری های نوین در بازرسی ادامه داد: روش‌های جدید نظارت، فراتر از حضور فیزیکی بازرس است. امروز بازرس باید علاوه بر حضور در میدان باید توان کشف گلوگاه های فساد و قدرت تحلیل داده‌ها را داشته باشد. پیگیری شفافیت در اقدامات و فرآیندها یکی از اولویت‌های کاری ماست، حتی اگر در برخی حوزه‌ها مقاومت وجود داشته باشد.
رییس سازمان بازرسی شهرداری تهران، ضمن ارائه مدل نظارت سیستمی، بخش های مختلف این مدل شامل ورودی ها، فرایندها، خروجی ها و بازخورد را بیان کرد.
وی هم چنین به دسته‌بندی فعالیت‌های بازرسی در ۶ محور جلوگیری از تضییع حقوق شهرداری، برخورد بازدارنده با فساد، اقدام پیشگیرانه، اصلاح فرآیندها، رسیدگی به شکایات و نظارت بر حسن اجرای اشاره کرد.
رحمانی در پایان تصریح کرد: استفاده از داده‌ها و سامانه‌های هوشمند، علاوه بر بهینه‌سازی منابع و زمان، موجب ارتقای کیفیت خدمات به مردم و افزایش اعتماد و رضایت شهروندان خواهد شد.
ضرورت بازنگری در نظام نظارت و هدایت منابع مالی شهرداری‌ها برای تحول در مدیریت شهری
محمد حسین بوچانی رئیس هیات اندیشه ورز موسسه کاربردی شهرداری تهران نیز در این نشست، با اشاره به اهمیت منابع مالی شهرداری‌ها گفت: شهرداری‌ها حدود ۲۵ درصد منابع سرمایه‌ای کل کشور را در اختیار دارند. اگر این منابع به‌درستی هدایت شوند، می‌توانند تحول بزرگی در مدیریت شهری ایجاد کنند، اما هدایت نادرست آن می‌تواند سبب انحراف ساختاری شود.
رئیس هیأت اندیشه‌ورز موسسه کاربردی شهرداری تهران به مسئله طرح جامع تهران نیز اشاره کرد و گفت: سؤال کلیدی این است که ناظر بر اجرای طرح جامع شهرها کیست؟ برای مثال، طرح جامع تهران وزارت نیرو را موظف کرده ظرف ۱۰ سال بازچرخانی فاضلاب را انجام دهد، اما هیچ دستگاهی مسئول اجرای دقیق آن نیست و حتی سازمان بازرسی هم نمی‌تواند وزیر نیرو را مجبور به اجرا کند.
بوچانی افزود: در کلان‌شهرها، از انتخاب شهردار و تصویب بودجه تا گزارش‌های حسابرسی و ورود سازمان بازرسی، همه مراحل یک زنجیره نظارتی است. اما تمرکز بیش از حد بر جزئیات، می‌تواند به فساد ساختاری منجر شود.
مدل پنج‌لایه‌ای حکمرانی هوشمند شهری
در ادامه این نشست عماد جلالی‌منش، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فناوری اطلاعات ایران و متخصص مدیریت شهری، مدل پنج‌لایه‌ای خود برای حکمرانی هوشمند در حوزه نظارت شهری را تشریح کرد. این مدل که با هدف پیشگیری از فساد، تخلف و ناهنجاری‌ها در شهر تهران طراحی شده، بر پایه داده‌های گسترده و ابزارهای هوشمند شکل گرفته است.
به گفته جلالی منش، حرکت از نظارت واکنشی به نظارت پیشگیرانه، کلید افزایش کارایی مدیریت شهری است.
وی تأکید کرد که جمع‌آوری داده‌های متنوع شهری، از جمله داده‌های IoT، GIS، تصاویر ماهواره‌ای، پهپادها و گزارش‌های مردمی، اساس تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را تشکیل می‌دهد و هوش مصنوعی نقش کلیدی در تحلیل سریع و شناسایی نقاط حساس دارد. مدل پنج‌لایه پیشنهادی شامل لایه داده‌ها برای جمع‌آوری، ساختاردهی و پاکسازی داده‌های شهری؛ لایه هسته تحلیلی و مدل‌ها برای توسعه مدل‌های ریسک، تشخیص ناهنجاری و پیش‌بینی الگوهای تخلف؛ لایه بازرسی هوشمند برای پایش پیشرفت پروژه‌ها و رصد عملکرد پیمانکاران؛ لایه اتوماسیون و اقدام برای فعال‌سازی اقدامات سریع و خودکار همراه با بازخورد مستمر و لایه ارزیابی و حکمرانی برای تضمین عدالت، امنیت، حریم خصوصی و مشارکت مردمی در فرآیند نظارت شهری است.
جلالی منش تأکید کرد که ترکیب ابزارهای هوشمند و داده‌های گسترده با چارچوب حقوقی و کنترل انسانی، علاوه بر افزایش کارایی سیستم‌های نظارتی، اعتماد عمومی را نیز تقویت می‌کند و مسیر تحقق حکمرانی هوشمند شهری را هموار می‌سازد.
وی همچنین افزود که مشارکت فعال شهروندان و بازخورد سریع از اقدامات نظارتی، نقش مهمی در افزایش شفافیت، کاهش فساد سیستمی و ارتقای کیفیت خدمات شهری دارد.
ضرورت استقلال ناظر و مجری در مدیریت شهری
علی دشتی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد و انجمن حقوق اساسی نیز در سخنان خود با اشاره به قانون اساسی گفت: نظارت یکی از کارویژه‌های اساسی ساختارهای حکومتی است و بدون آن، اجرای امور به نتیجه مطلوب نمی‌رسد. شوراها، شورای نگهبان، سازمان بازرسی و سایر نهادهای نظارتی دقیقاً به همین منظور ایجاد شده‌اند.
دشتی افزود: نظارت در مدیریت شهری را می‌توان از دو بعد نظارت بر مدیریت شهری توسط نهادهای حاکمیتی، شامل شورای شهر و شهرداری و دوم نظارت داخلی در مدیریت شهری، که دستگاه‌ها وظایف نظارتی خود را در درون ساختار مدیریت شهری انجام می‌دهند بررسی کرد.
وی با اشاره به چالش‌های موجود در نظام نظارتی کشور گفت: یکی از مشکلات اصلی، دخالت ناظر در فرآیند اجرایی است که باعث ایجاد ترس در مدیران و کاهش کارایی سیستم می‌شود. ناظر باید وظایف خود را از طریق ابلاغ دستورالعمل‌ها و پیشگیری هوشمندانه انجام دهد، نه اینکه در تصمیم‌گیری‌های اجرایی شریک شود.
دشتی با تأکید بر اصول تفکیک قوا بیان کرد: مجری و ناظر باید مستقل باشند. حضور ناظر در تصمیمات اجرایی باعث تلاقی منافع و کاهش اثرگذاری نظارت می‌شود.
وی همچنین به مشکلات ناشی از تعدد نهادهای نظارتی اشاره کرد و گفت: ایجاد نهادهای متعدد نظارتی باعث پراکندگی و کاهش کارایی می‌شود. سیستم‌های نظارتی باید هوشمند و پیشگیرانه باشند تا پیش از وقوع تخلف، اقدامات لازم انجام شود.
دشتی حفظ استقلال ناظر و مجری، نظارت پیشگیرانه و هوشمند،مشارکت واقعی و عملیاتی شهروندان و اجتناب از تکثر بی‌حاصل نهادهای نظارتی را نکات کلیدی برای ایجاد یک نظام نظارتی کارآمد در مدیریت شهری را برشمرد و تصریح کرد: نظارت باید یک حق مستقل و یک عمل مؤثر باشد و مشارکت شهروندان محور اصلی تصمیم‌گیری‌ها در مدیریت شهری قرار گیرد. تحقق اهداف و افزایش اعتماد عمومی، شاخص‌های اصلی موفقیت شهرداری‌ها هستند.
حسن عابدی جعفری، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، در نشست تخصصی حوزه مدیریت شهری تأکید کرد که موفقیت شهرداری‌ها زمانی محقق می‌شود که اهداف تعیین‌شده در اسناد رسمی به‌طور کامل اجرا شود و سطح رضایت و اعتماد عمومی شهروندان در مسیر رشد قرار گیرد.
وی با بیان اینکه اساس تشکیل سازمان‌ها دستیابی به اهداف مشخص و قابل اندازه‌گیری است، گفت: تحقق اهداف سازمانی موجب رضایت کارکنان، مدیران و ذی‌نفعان بیرونی می‌شود و در نتیجه اعتماد عمومی به سازمان افزایش می‌یابد.
عابدی جعفری افزود: تحقق اهداف از درون و افزایش اعتماد و رضایت از بیرون، دو شاخص کلیدی در سنجش موفقیت سازمان‌ها به‌ویژه شهرداری‌هاست. در صورت کاهش این شاخص‌ها، ضرورت بازنگری در ساختار مدیریتی اجتناب‌ناپذیر است.
ضرورت نظارت هوشمند و سیستمی بر کلان‌شهرها
محمودرضا دلاور، عضو هیئت علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران و سرپرست آزمایشگاه اداره زمین در شهر هوشمند نیز در آماده این نشست در سخنان خود با اشاره به اهمیت هوشمندسازی مدیریت شهری، بر ضرورت ایجاد نظام نظارتی سیستمی و داده‌محور در کلان‌شهرها به‌ویژه تهران تأکید کرد.
دلاور توضیح داد: شهر هوشمند صرفاً جمع‌آوری چند سنسور و ابزار ICT نیست. این یک محیط پیچیده و چندبعدی است که مسائل انسانی، اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی، حقوقی و مدیریتی را همزمان مدیریت می‌کند. بدون داده‌های دقیق، به‌موقع و قابل اشتراک‌گذاری، نظارت هوشمند معنا ندارد.
دلاور هم چنین به تجربه‌های خود در زمینه نظارت بر ساخت‌وساز غیرمجاز و تغییرات شهری با استفاده از فناوری‌های ماهواره‌ای و پهپادی اشاره کرد و گفت: این سیستم‌ها قادرند تغییرات شهری را در مراحل اولیه شناسایی کرده و هزینه‌های نظارت و کنترل را کاهش دهند. متأسفانه به دلیل محدودیت‌های بودجه، اجرای ملی این طرح تاکنون محقق نشده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه بر اهمیت مدیریت داده‌ها، قوانین و فناوری به‌صورت همزمان تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: هوشمندسازی شهری تنها نصب سنسور نیست، بلکه ایجاد یک نظام یکپارچه برای مشاهده، تحلیل، تصمیم‌گیری و اقدام است.
در پایان این نشست نیز جلسه پرسش و پاسخی بین شرکت کنندگان و اساتید برگزار شد.
انتهای پیام/