از اوایل سپتامبر، دولت ترامپ حداقل ۱۴ حمله به قایقهای کوچک در کارائیب و اقیانوس آرام انجام داده است که دهها نفر در آن کشته شدهاند. این حملات توسط دولت به عنوان اقداماتی هدفمند علیه قاچاقچیان مواد مخدر توصیف شده است. اما دولت مادورو معتقد است که ترامپ سعی دارد به بهانه قاچاق وارد فاز تغییر رژیم در ونزوئلا شود، موضوعی که گرچه رئیسجمهور ایالات متحده تلویحا در اظهارتش به آن اشاره داشته، اما آن را به صراحت اعلام نمیکند. واشنگتن پست دیروز بر اساس اسنادی ادعا کرد، مادورو نامهای برای روسیه تنظیم کرده و در آن درخواست موشک، رادار و تعمیر هواپیماهای نظامی مطرح شده؛ در حالی که نیروهای آمریکایی در دریای کارائیب تجمع کردهاند.
بر اساس این گزارش ادعایی، «نیکولاس مادورو» رئیسجمهور ونزوئلا در تلاش است تا با تکیه بر روسیه، چین و ایران، توان نظامی خود را تقویت کند و از این کشورها کمک بگیرد. بر اساس اسناد داخلی دولت آمریکا که واشنگتنپست به آنها دست یافته، مادورو خواستار دریافت رادارهای دفاعی، تعمیر هواپیما و حتی موشک شده است.
در این اسناد آمده است که درخواستها به روسیه در قالب نامهای خطاب به «ولادیمیر پوتین» تنظیم شده که قرار بود توسط یکی از مشاوران ارشد مادورو، در سفر ماه جاری به مسکو، به دست او برسد.
طبق همان اسناد، مادورو همچنین نامهای به رئیسجمهور چین «شی جینپینگ» نوشته و در آن خواستار «گسترش همکاریهای نظامی» برای مقابله با «افزایش تنش میان آمریکا و ونزوئلا» شده است. او از دولت چین خواسته تولید سیستمهای راداری را برای ونزوئلا تسریع کند تا توان دفاعی کشورش تقویت شود.
در نامه مادورو به پوتین، او عنوان کرده، تهدید آمریکا در کارائیب، تهدیدی علیه چین نیز محسوب میشود، زیرا «هر دو کشور ایدئولوژی مشترکی دارند.» در حالی که ایالات متحده حضور نظامی خود در کارائیب را افزایش داده، روسیه همچنان اصلیترین تکیهگاه مادورو محسوب میشود. روز یکشنبه گذشته، یک هواپیمای نظامی روسی ایلیوشین-۷۶ که پیشتر بهدلیل حمل سلاح تحریم شده بود، پس از عبور از مسیرهای غیرغربی وارد کاراکاس شد.
کرملین از اظهار نظر درباره نامه مادورو خودداری کرد، اما وزارت خارجه روسیه در بیانیهای اعلام کرد: «روسیه از ونزوئلا در دفاع از حاکمیت ملی خود حمایت میکند و آماده پاسخ به درخواستهای شرکای خود در برابر تهدیدات جدید است.»
به تازگی نیز مسکو توافقنامهای استراتژیک با کاراکاس تصویب کرده است. این همکاری نشان میدهد که سقوط احتمالی مادورو میتواند برای روسیه زیانبار باشد.
با این حال تحلیلگران میگویند علاقه و توان روسیه برای حمایت از مادورو در مقایسه با گذشته کاهش یافته است. درگیری در اوکراین و فشار تحریمهای غرب باعث شده مسکو اولویتهای خود را تغییر دهد. «جیمز استوری»، سفیر پیشین آمریکا در ونزوئلا، گفت: «اینکه ما بیش از ۱۰ درصد از داراییهای دریاییمان را به کارائیب منتقل کردهایم، خودش یک پیروزی برای پوتین است، چون توجه آمریکا از اوکراین منحرف میشود.»
بخشی از روابط دو کشور به دوران «هوگو چاوز» در سال ۱۹۹۹ بازمیگردد. در دهههای ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ این رابطه در حوزههای نفت، تسلیحات، رسانه و رمزارزها گسترش یافت. اکنون استقرار نیروهای آمریکایی در کارائیب بزرگترین چالش مادورو از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۳ محسوب میشود.
از سپتامبر تاکنون بیش از دوازده حمله آمریکا به قایقهایی که آنها را حامل مواد مخدر خواندهاند، حداقل ۶۱ کشته بر جای گذاشته است؛ هرچند واشنگتن مدرکی برای ارتباط آن قایقها با قاچاق ارائه نکرده و مادورو نیز این ادعا را رد کرده است.
بر اساس اسناد ادعایی واشنگتنپست، در اواسط اکتبر وزیر حملونقل ونزوئلا به مسکو سفر کرده تا نامه مادورو را به پوتین تحویل دهد. در این نامه، مادورو از روسیه خواسته بود توان پدافند هوایی ونزوئلا را تقویت کند، از جمله بازسازی چند فروند جنگنده «سوخو-۳۰» که قبلا از روسیه خریداری شده بود. همچنین از مسکو درخواست کرده بود هشت موتور و پنج رادار را در روسیه تعمیر کرده و ۱۴ مجموعه موشک جدید و پشتیبانی لجستیکی فراهم کند.
در نامه آمده بود که جنگندههای سوخوی روسی «مهمترین عامل بازدارنده در برابر تهدید جنگ» هستند. مادورو از شرکت دولتی روسی «روستک» نیز خواسته طرحی سهساله برای تأمین مالی این پروژهها ارائه دهد. رقم مورد درخواست مشخص نشده است.
چاوز در سالهای گذشته میلیاردها دلار سلاح روسی خریداری کرد؛ از تانک و جنگنده گرفته تا موشکهای زمینبههوا. اما بنا بر گفته منابع نظامی ونزوئلایی، بیشتر این تجهیزات اکنون از کار افتادهاند. با این وجود، مادورو اخیرا اعلام کرد ۵۰۰۰ موشک دوشپرتاب روسی «ایگلا-اس» در سراسر کشور مستقر شدهاند. تحلیلگران هشدار دادهاند که سقوط رژیم مادورو برای مسکو ضربهای سنگین خواهد بود و حتی میتواند به تضعیف کوبا - متحد دیرینه روسیه - منجر شود.
با این حال، برخلاف سال ۲۰۱۹ که روسیه آشکارا ۱۰۰ نظامی به ونزوئلا فرستاد، اکنون موضع کرملین محتاطتر است. توافق اخیر دو کشور نیز فاقد تعهد نظامی روشن است و تنها بر «تقویت روابط دفاعی» تأکید دارد.
«ویکتور جیفتتس»، سردبیر مجله علمی «آمریکای لاتین» در روسیه، میگوید: «بعید است روسیه در صورت عملیات آمریکا کاری انجام دهد. چنین اقدامی در برنامه فوری کرملین نیست.»
انتهای پیام/